C-533/16 - Volkswagen AG

–

w imieniu Finančné riaditeľstvo Slovenskej republiky przez F. Imreczego, działającego w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu rządu słowackiego przez B. Ricziovą, działającą w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez A. Tokára, R. Lyala oraz M. Owsiany‑Hornung, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 167 i art. 178 lit. a) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 2006, L 347, s. 1), zmienionej dyrektywą Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. (Dz.U. 2008, L 44, s. 11) (zwanej dalej „dyrektywą 2006/112”), dyrektywy Rady 2008/9/WE z dnia 12 lutego 2008 r. określającej szczegółowe zasady zwrotu podatku od wartości dodanej przewidzianego w dyrektywie 2006/112/WE podatnikom niemającym siedziby w państwie członkowskim zwrotu, lecz mającym siedzibę w innym państwie członkowskim (Dz.U. 2008, L 44, s. 23) oraz art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”), a także zasad neutralności podatkowej i proporcjonalności.

2

Wniosek ów został złożony w ramach sporu między spółką Volkswagen AG a Finančné riaditeľstvo Slovenskej republiky (dyrekcją finansową Republiki Słowackiej) w przedmiocie częściowej odmowy wyrażonej przez ten organ w stosunku do wniosku o zwrot podatku od wartości dodanej (VAT) z powodu upływu terminu zawitego.

3

Artykuł 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112 przewiduje:

„»Podatnikiem« jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

»Działalność gospodarcza« obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu”.

4

Na podstawie art. 167 tejże dyrektywy „[p]rawo do odliczenia powstaje w momencie, gdy podatek, który podlega odliczeniu, staje się wymagalny”.

5

Artykuł 168 wskazanej dyrektywy stanowi:

„Jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, podatnik jest uprawniony, w państwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do odliczenia następujących kwot od kwoty VAT, którą jest zobowiązany zapłacić:

[…]”.

6

Artykuł 169 dyrektywy 2006/112 przewiduje:

„Poza prawem do odliczenia, o którym mowa w art. 168, podatnik ma prawo do odliczenia VAT określonego w tym artykule, jeżeli towary i usługi są wykorzystywane do następujących celów:

[…]”.

7

Artykuł 170 owej dyrektywy ma następujące brzmienie:

„Wszyscy podatnicy, którzy, w rozumieniu […] art. 2 pkt 1 i art. 3 dyrektywy 2008/9/WE oraz art. 171 niniejszej dyrektywy, nie mają siedziby w państwie członkowskim, w którym nabywają towary i usługi lub importują towary podlegające VAT, mają prawo otrzymać zwrot tego podatku, o ile te towary i usługi są wykorzystywane do celów następujących transakcji:

[…]”.

8

Zgodnie z art. 171 ust. 1 rzeczonej dyrektywy:

„Zwrot VAT podatnikom niemającym siedziby w państwie członkowskim, w którym nabywają towary i usługi lub importują towary podlegające VAT, lecz którzy mają siedzibę w innym państwie członkowskim, dokonywany jest zgodnie z procedurą określoną w dyrektywie 2008/9/WE”.

9

Tytuł X dyrektywy 2006/112, dotyczący odliczeń, obejmuje rozdział 4, zatytułowany „Przepisy regulujące korzystanie z prawa do odliczenia”. Artykuł 178 owej dyrektywy, znajdujący się w tymże rozdziale 4, przewiduje:

„W celu skorzystania z prawa do odliczenia podatnik musi spełnić następujące warunki:

[…]”.

10

Zgodnie z art. 179 akapit pierwszy rzeczonej dyrektywy:

„Podatnik dokonuje odliczenia poprzez potrącenie od całkowitej kwoty VAT należnego za dany okres rozliczeniowy kwoty VAT dającej w tym samym okresie prawo do odliczenia stosowane zgodnie z art. 178”.

11

Artykuł 180 owej dyrektywy przewiduje, że „[p]aństwa członkowskie mogą zezwolić podatnikowi na dokonanie odliczenia, którego nie dokonał zgodnie z art. 178 i 179”.

12

Artykuł 182 dyrektywy 2006/112 stanowi, że „[p]aństwa członkowskie określają warunki i szczegółowe przepisy wykonawcze dla art. 180 i 181”.

13

Zgodnie z art. 273 owej dyrektywy:

„Państwa członkowskie mogą nałożyć inne obowiązki, jakie uznają za niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobieżenia oszustwom podatkowym, pod warunkiem równego traktowania transakcji krajowych i transakcji dokonywanych między państwami członkowskim przez podatników oraz pod warunkiem że obowiązki te, w wymianie handlowej między państwami członkowskimi, nie będą prowadzić do powstania formalności związanych z przekraczaniem granic.

Możliwość przewidziana w akapicie pierwszym nie może zostać wykorzystana do nałożenia dodatkowych obowiązków związanych z fakturowaniem, poza obowiązkami, które zostały określone w rozdziale 3”.

14

Artykuł 1 dyrektywy 2008/9 stanowi:

„Niniejsza dyrektywa określa szczegółowe zasady zwrotu [VAT] przewidzianego w art. 170 dyrektywy 2006/112/WE podatnikom niemającym siedziby na terytorium państwa członkowskiego zwrotu, którzy spełniają warunki określone w art. 3”.

15

Zgodnie z art. 2 owej dyrektywy:

„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]”.

16

Artykuł 3 rzeczonej dyrektywy wymienia przesłanki, jakie muszą zostać spełnione, aby dyrektywa ta znalazła zastosowanie do podatnika niemającego siedziby w państwie członkowskim zwrotu.

17

Zgodnie z art. 5 dyrektywy 2008/9:

„Każde państwo członkowskie zwraca wszystkim podatnikom niemającym siedziby w państwie członkowskim zwrotu wszelki VAT naliczony w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczenia usług na ich rzecz przez innych podatników w tym państwie członkowskim lub w odniesieniu do importu towarów do tego państwa członkowskiego, o ile takie towary i usługi są używane w celu dokonania następujących transakcji:

[…]

Bez uszczerbku dla art. 6 na użytek niniejszej dyrektywy prawo do zwrotu podatku naliczonego określa się zgodnie z dyrektywą 2006/112/WE, na zasadach stosowanych w państwie członkowskim zwrotu”.

18

Artykuł 6 akapit pierwszy dyrektywy 2008/9 ma następujące brzmienie:

„Aby być uprawnionym do uzyskania zwrotu w państwie członkowskim zwrotu, podatnik niemający siedziby w państwie członkowskim zwrotu musi dokonywać transakcji dających prawo do odliczenia w państwie członkowskim siedziby”.

19

Artykuł 28 ust. 1 owej dyrektywy precyzuje, że przepisy tej dyrektywy mają zastosowanie do wniosków o zwrot złożonych po dniu 31 grudnia 2009 r.

20

Artykuł 49 ust. 1 i 2 zákon č. 222/2004 Z.z. o dani z pridanej hodnoty (ustawy nr 222/2004 o podatku od wartości dodanej) w wersji mającej zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanej dalej „ustawą nr 222/2004”) ma następujące brzmienie:

„1)   Prawo do odliczenia podatku naliczonego od towarów lub usług powstaje po stronie podatnika w dniu, w którym podatek staje się wymagalny w odniesieniu do tych towarów lub usług.

2)   Podatnik może odliczyć od podatku, który zobowiązany jest zapłacić, podatek naliczony od towarów i usług, które wykorzystuje do dostaw towarów i świadczenia usług jako podatnik, z zastrzeżeniem wyjątków, o których mowa w ust. 3 i 7. Podatnik może odliczyć podatek, jeżeli:

[…]”.

21

Zgodnie z art. 51 ust. 1 owej ustawy:

„Podatnik może skorzystać z prawa do odliczenia VAT na podstawie art. 49, jeżeli

[…]”.

22

Artykuł 55b ust. 1 rzeczonej ustawy stanowi:

„Wnioskodawca wykonuje swoje prawo do zwrotu podatku poprzez złożenie wniosku o zwrot podatku drogą elektroniczną w systemie elektronicznym państwa członkowskiego, w którym znajduje się jego siedziba, miejsce wykonywania działalności, przedsiębiorstwo, jego miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Wniosek o zwrot składa się do 30 września roku kalendarzowego następującego po okresie zwrotu. Daňový úrad Bratislava I [organ podatkowy w Bratysławie I (Słowacja)] bezzwłocznie informuje wnioskodawcę, drogą elektroniczną, o dacie otrzymania wniosku o zwrot podatku”.

23

Artykuł 71 ust. 1 i 2 ustawy nr 222/2004 przewiduje:

„1)   Do celów niniejszej ustawy:

[…]

2)   Za fakturę uznaje się każdy dokument lub notę, która zmienia fakturę pierwotną i odnosi się do niej w sposób wyraźny i jednoznaczny”.

24

Artykuł 45 ust. 1 zákon č. 511/1992 Zb. o správe daní a poplatkov a o zmenách v sústave územných finančných orgánov (ustawy 511/1992 o wymiarze podatków i opłat oraz o zmianie systemu lokalnych organów podatkowych), w wersji mającej zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym, ma następujące brzmienie:

„Jeżeli niniejsza ustawa lub ustawa szczególna nie stanowią inaczej, nie można pobrać podatku ani dopłaty podatku ani uznać prawa do zwrotu nadpłaconego podatku lub prawa do zwrotu podatku po upływie pięciu lat od końca roku, w którym powstał po stronie podatnika obowiązek złożenia deklaracji podatkowej lub deklaracji VAT, lub od końca roku, w którym podatnik był zobowiązany do zapłaty podatku bez obowiązku złożenia deklaracji podatkowej lub deklaracji VAT, lub od końca roku, w którym po stronie podatnika powstało prawo do zwrotu nadpłaconego podatku lub prawo do zwrotu podatku […]”.

25

W latach 2004–2010 Hella Leuchten-Systeme GmbH, spółka z siedzibą w Niemczech, oraz Hella Slovakia Front Lighting s.r.o. i Hella Slovakia – Signal Lighting, spółki z siedzibą na Słowacji (zwane dalej razem „spółkami Hella”), dostarczały Volkswagen AG, spółce z siedzibą w Niemczech, formy przeznaczone do produkcji reflektorów samochodowych. Z tego tytułu spółki Hella wystawiały faktury bez VAT, ponieważ uznały, że nie jest to dostawa towarów, tylko zwolniona z VAT „rekompensata finansowa”.

26

W 2010 r. spółki Hella stwierdziły, że ich postępowanie było niezgodne z prawem słowackim. Wystawiły zatem faktury wskazujące VAT należny od spółki Volkswagen z tytułu rozpatrywanych dostaw towarów zgodnie z ustawą nr 222/2004, złożyły uzupełniające deklaracje podatkowe za wszystkie lata 2004–2010 i zapłaciły kwotę VAT skarbowi państwa.

27

W dniu 1 lipca 2011 r. spółka Volkswagen skierowała do organu podatkowego w Bratysławie I (Słowacja) wniosek o zwrot VAT naliczonego z tytułu tych dostaw.

28

W drodze decyzji z dnia 3 kwietnia 2012 r. ów organ podatkowy częściowo uwzględnił ten wniosek, nakazując zwrot kwoty VAT w wysokości 1536622,92 EUR, odpowiadającej dostawom towarów dokonanym w latach 2007–2010. Organ ten odrzucił jednak ów wniosek w zakresie, w jakim odnosił się on do okresu od 2004 r. do 2006 r., z powodu upływu pięcioletniego terminu zawitego przewidzianego w prawie słowackim. Organ ten uznał w tym względzie, że prawo do zwrotu VAT powstało w momencie dostawy towarów, czyli wtedy, gdy VAT stał się wymagalny, co oznacza, iż prawo do zwrotu tego VAT za okres od 2004 r. do 2006 r. było w dniu złożenia wniosku o zwrot wygasłe. Decyzja ta została potwierdzona przez dyrekcję finansową Republiki Słowackiej, działającą jako organ odwoławczy.

29

Spółka Volkswagen złożyła skargę o stwierdzenie nieważności tej ostatniej decyzji do Krajský súd v Bratislave (sądu okręgowego w Bratysławie, Słowacja), który oddalił tę skargę.

30

Spółka Volkswagen zaskarżyła ów wyrok przed Najvyšší súd Slovenskej republiky (sądem najwyższym Republiki Słowackiej), sądem odsyłającym, podnosząc, że wykładnia prawa krajowego dotycząca ustalenia rozpoczęcia biegu pięcioletniego terminu zawitego przewidzianego w art. 45 ust. 1 ustawy nr 511/1992, w wersji mającej zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym, nie jest zgodna z prawem Unii ani z orzecznictwem Trybunału, ponieważ prawo do zwrotu TVA powstaje jej zdaniem dopiero wtedy, gdy dostawa towarów lub świadczenie usług zostały dokonane i gdy VAT został zastosowany przez dostawcę poprzez wystawienie faktury. Termin zawity nie może zatem rozpocząć biegu, jeżeli te dwie przesłanki nie są spełnione.

31

Przed dokonaniem oceny zasadności argumentacji spółki Volkswagen i w związku z tym przed ustaleniem momentu rozpoczęcia biegu pięcioletniego terminu, podczas którego podatnicy mogą, pod rygorem prekluzji, wnosić o zwrot wymagalnego VAT, Najvyšší súd Slovenskej republiky (sąd najwyższy Republiki Słowackiej) rozważa zgodność z prawem Unii praktyki organów podatkowych, zgodnie z którą termin ów rozpoczyna swój bieg w chwili dostawy towarów lub świadczenia usługi podlegających VAT.

32

W tej sytuacji Najvyšší súd Slovenskej republiky (sąd najwyższy Republiki Słowackiej) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

33

Poprzez pytania od pierwszego do czwartego, które należy zbadać łącznie, sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że stoi ono na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego, na mocy którego w okolicznościach takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, w których VAT został wykazany na fakturze wystawionej na rzecz podatnika i zapłacony przez tego podatnika wiele lat po rozpatrywanej dostawie towarów, odmawia się skorzystania z prawa do zwrotu VAT ze względu na to, że przewidziany w rzeczonym uregulowaniu termin zawity na wykonanie tego prawa rozpoczął bieg od dnia dostawy, a upłynął przed złożeniem wniosku o zwrot.

34

W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie należy przypomnieć, że dyrektywa 2008/9, zgodnie z jej art. 1, ma na celu określenie szczegółowych zasad zwrotu VAT przewidzianego w art. 170 dyrektywy 2006/112 podatnikom niemającym siedziby na terytorium państwa członkowskiego zwrotu, którzy spełniają warunki określone w art. 3 dyrektywy 2008/9.

35

Celem dyrektywy 2008/9 nie jest jednak określenie warunków wykonywania prawa do zwrotu ani zakresu tego prawa. Artykuł 5 akapit drugi owej dyrektywy przewiduje bowiem, bez uszczerbku dla jej art. 6 oraz na użytek tej dyrektywy, że prawo do zwrotu podatku naliczonego określa się zgodnie z dyrektywą 2006/112, na zasadach stosowanych w państwie członkowskim zwrotu.

36

Prawo podatnika mającego siedzibę w innym państwie członkowskim do uzyskania zwrotu VAT zapłaconego w innym państwie członkowskim, w sposób, w jaki zostało ono uregulowane w dyrektywie 2008/9, zależy od ustanowionego na jego rzecz przez dyrektywę 2006/112 prawa do odliczenia podatku naliczonego w jego własnym państwie członkowskim (zob. podobnie wyrok z dnia 25 października 2012 r., Daimler i Widex, C‑318/11 i C‑319/11, EU:C:2012:666, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

37

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału prawo podatników do odliczenia od VAT, który są zobowiązani zapłacić, VAT należnego lub zapłaconego z tytułu otrzymanych przez nich towarów i usług powodujących naliczenie podatku stanowi podstawową zasadę wspólnego systemu VAT ustanowionego przez prawo Unii (wyrok z dnia 15 września 2016 r., Senatex, C‑518/14, EU:C:2016:691, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo).

38

System odliczeń i w konsekwencji zwrotów ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru VAT należnego lub zapłaconego w ramach całej prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wspólny system VAT zapewnia zatem neutralność działalności gospodarczej w zakresie obciążeń podatkowych, bez względu na cel czy rezultaty tej działalności, pod warunkiem że działalność ta, co do zasady, sama podlega opodatkowaniu VAT (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 września 2016 r., Senatex, C‑518/14, EU:C:2016:691, pkt 27; z dnia 21 września 2017 r., SMS group, C‑441/16, EU:C:2017:712, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).

39

Jak wielokrotnie podkreślał Trybunał, prawo do odliczenia przewidziane w art. 167 i nast. dyrektywy 2006/112 stanowi integralną część mechanizmu VAT i co do zasady nie podlega ograniczeniu. W szczególności prawo to przysługuje w sposób bezpośredni w stosunku do całego podatku obciążającego transakcje powodujące naliczenie podatku (wyroki: z dnia 15 września 2016 r., Senatex, C‑518/14, EU:C:2016:691, pkt 37; z dnia 19 października 2017 r., Paper Consult, C‑101/16, EU:C:2017:775, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo).

40

Prawo do odliczenia VAT podlega jednak wymogom lub przesłankom o charakterze zarówno materialnym, jak i formalnym (wyrok z dnia 19 października 2017 r., Paper Consult, C‑101/16, EU:C:2017:775, pkt 38).

41

Jeżeli chodzi o wymogi lub przesłanki materialne, z brzmienia art. 168 lit. a) dyrektywy 2006/112 wynika, że w celu skorzystania z rzeczonego prawa, po pierwsze, dany podmiot musi być „podatnikiem” w rozumieniu wspomnianej dyrektywy, oraz po drugie, towary lub usługi, które są wskazywane jako podstawa prawa do odliczenia VAT, powinny być wykorzystywane przez podatnika na późniejszym etapie obrotu na potrzeby jego własnych opodatkowanych transakcji, a owe towary lub usługi powinny być dostarczone przez innego podatnika znajdującego się na wcześniejszym etapie obrotu (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 września 2016 r., Senatex, C‑518/14, EU:C:2016:691, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 19 października 2017 r., Paper Consult, C‑101/16, EU:C:2017:775, pkt 39).

42

Jeżeli chodzi o zasady wykonywania prawa do odliczenia VAT, które odpowiadają wymogom lub przesłankom o charakterze formalnym, art. 178 lit. a) dyrektywy 2006/112 stanowi, że podatnik w celu dokonania odliczenia musi posiadać fakturę sporządzoną zgodnie z art. 220–236 oraz 238–240 tej dyrektywy (wyrok z dnia 19 października 2017 r., Paper Consult, C‑101/16, EU:C:2017:775, pkt 40).

43

Z powyższego wynika, że jak wskazał rzecznik generalny w pkt 58 opinii, choć zgodnie z art. 167 dyrektywy 2006/112 prawo do odliczenia VAT powstaje w momencie, gdy podatek staje się wymagalny, wykonanie rzeczonego prawa możliwe jest zasadniczo, zgodnie z art. 178 tej dyrektywy, dopiero wtedy, gdy podatnik wejdzie w posiadanie faktury (zob. podobnie wyrok z dnia 15 września 2016 r., Senatex, C‑518/14, EU:C:2016:691, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo).

44

Zgodnie z art. 167 i art. 179 akapit pierwszy dyrektywy 2006/112 prawo do odliczenia VAT wykonywane jest co do zasady w tym samym okresie, w którym powstało, to znaczy z chwilą, gdy podatek stał się wymagalny.

45

Niemniej jednak na podstawie art. 180 i 182 tej dyrektywy podatnik może zostać upoważniony do dokonania odliczenia VAT, nawet jeśli nie wykonał swego prawa w okresie, w którym prawo to powstało, z zastrzeżeniem jednak spełnienia przesłanek i zasad ustalonych przez prawo krajowe (wyrok z dnia 28 lipca 2016 r., Astone, C‑332/15, EU:C:2016:614, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).

46

Jednakże możliwość wykonywania prawa do odliczenia VAT bez ograniczenia w czasie byłaby sprzeczna z zasadą pewności prawa, zgodnie z którą podatnik nie może być w nieskończoność narażony na kwestionowanie jego sytuacji podatkowej w zakresie jego praw i obowiązków względem organów podatkowych (wyrok z dnia 28 lipca 2016 r., Astone, C‑332/15, EU:C:2016:614, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

47

Trybunał Sprawiedliwości orzekł już, że termin zawity, którego upływ wiąże się dla niewystarczająco starannego podatnika, który nie zgłosił odliczenia podatku naliczonego, z sankcją w postaci utraty prawa do odliczenia VAT, nie może być uznany za niezgodny z systemem ustanowionym na mocy dyrektywy 2006/112, o ile, po pierwsze, termin ten ma zastosowanie w taki sam sposób do analogicznych praw w zakresie podatków wynikających z prawa krajowego i z prawa Unii (zasada równoważności), a po drugie, praktycznie nie uniemożliwia lub nadmiernie nie utrudnia wykonywania prawa do odliczenia VAT (zasada skuteczności) (zob. podobnie wyrok z dnia 28 lipca 2016 r., Astone, C‑332/15, EU:C:2016:614, pkt 34, 35 i przytoczone tam orzecznictwo).

48

Co więcej, na podstawie art. 273 dyrektywy 2006/112 państwa członkowskie są uprawnione do przewidzenia obowiązków, które uznają one za konieczne do zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobiegania oszustwom podatkowym. Zwalczanie oszustw podatkowych, unikania opodatkowania i ewentualnych nadużyć jest bowiem uznanym celem wspieranym przez ową dyrektywę. Niemniej jednak środki, jakie państwa członkowskie mają możliwość przyjmować na podstawie art. 273 tej dyrektywy, nie mogą wykraczać poza to, co niezbędne do osiągnięcia takich celów. Środki te nie mogą wobec tego być wykorzystywane w sposób regularnie uniemożliwiający skorzystanie z prawa do odliczenia VAT i naruszający tym samym neutralność tego podatku (zob. podobnie wyrok z dnia 28 lipca 2016 r., Astone, C‑332/15, EU:C:2016:614, pkt 49, 50 i przytoczone tam orzecznictwo).

49

W niniejszym przypadku z postanowienia odsyłającego wynika, że chociaż rozpatrywane dostawy towarów zostały dokonane w latach 2004–2010, spółki Hella przeprowadziły korektę VAT dopiero w 2010 r., wystawiając faktury zwierające VAT, składając uzupełniające deklaracje podatkowe do właściwych organów krajowych i uiszczając do skarbu państwa kwotę podatku należnego. Wynika stąd również, że ryzyko oszustwa podatkowego lub braku zapłaty VAT zostało wykluczone. W tych okolicznościach spółka Volkswagen obiektywnie nie miała możliwości wykonywania prawa do zwrotu przed dokonaniem tej korekty, ponieważ nie dysponowała ona wcześniej fakturami ani nie wiedziała, że podatek był należny.

50

Otóż dopiero w wyniku tej korekty przesłanki materialne i formalne dające prawo do odliczenia VAT zostały spełnione i w konsekwencji spółka Volkswagen mogła, zgodnie z dyrektywą 2006/112 i zasadą neutralności podatkowej, wnieść o uwolnienie od ciężaru VAT należnego lub zapłaconego. W konsekwencji ze względu na to, że spółka Volkswagen nie wykazała braku staranności, oraz wobec braku nadużycia lub zmowy ze spółkami Hella o znamionach oszustwa termin zawity, który rozpoczął bieg od dnia dostawy towarów i który dla niektórych okresów upłynął przed dokonaniem tej korekty, nie może zostać skutecznie przeciwstawiony prawu do zwrotu VAT.

51

W konsekwencji na pytania od pierwszego do czwartego należy udzielić odpowiedzi, iż prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że stoi ono na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego, na mocy którego w okolicznościach takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, w których VAT został wykazany na fakturze wystawionej na rzecz podatnika i zapłacony przez tego podatnika wiele lat po rozpatrywanej dostawie towarów, odmawia się skorzystania z prawa do zwrotu VAT ze względu na to, że przewidziany w rzeczonym uregulowaniu termin zawity na wykonanie tego prawa rozpoczął bieg od dnia dostawy, a upłynął przed złożeniem wniosku o zwrot.

52

Z uwagi na odpowiedź na pytania od pierwszego do czwartego, z której wynika, że zgodność uregulowania krajowego lub praktyki krajowej z prawem Unii może, w okolicznościach takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, zostać oceniona w świetle dyrektywy 2006/112, nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie piąte.

53

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:

Prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że stoi ono na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego, na mocy którego w okolicznościach takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, w których podatek od wartości dodanej (VAT) został wykazany na fakturze wystawionej na rzecz podatnika i zapłacony przez tego podatnika wiele lat po rozpatrywanej dostawie towarów, odmawia się skorzystania z prawa do zwrotu VAT ze względu na to, że przewidziany w rzeczonym uregulowaniu termin zawity na wykonanie tego prawa rozpoczął bieg od dnia dostawy, a upłynął przed złożeniem wniosku o zwrot.