Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

References to this case

Share

Highlight in text

Go

Υπόθεση C-521/07

Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

κατά

Βασιλείου των Κάτω Χωρών

«Παράβαση κράτους μέλους – Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο – Άρθρο 40 – Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων – Διακριτική μεταχείριση των μερισμάτων που διανέμουν ολλανδικές εταιρίες – Παρακράτηση φόρου στην πηγή – Απαλλαγή – Δικαιούχοι εταιρίες εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη της Κοινότητας – Δικαιούχοι εταιρίες εγκατεστημένες στην Ισλανδία ή στη Νορβηγία»

Περίληψη της αποφάσεως

Διεθνείς συμφωνίες – Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο – Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων – Περιορισμοί – Φορολογική νομοθεσία – Φόρος επί των εταιριών – Φορολογία των μερισμάτων

(Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 40)

Κράτος μέλος, που δεν απαλλάσσει από την παρακράτηση του φόρου στην πηγή τα μερίσματα που διανέμουν ημεδαπές εταιρίες σε εταιρίες εγκατεστημένες στα κράτη του ΕΟΧ υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με τα μερίσματα που διανέμονται σε ημεδαπές εταιρίες ή εταιρίες εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, απαιτώντας ότι, για τύχουν της απαλλαγής, οι εταιρίες που είναι εγκατεστημένες στα δύο επίμαχα κράτη του ΕΟΧ πρέπει να κατέχουν τουλάχιστον το 10 % ή το 25 %, αντιστοίχως, των μεριδίων της διανέμουσας ημεδαπής εταιρίας και οι εταιρίες που είναι εγκατεστημένες στο οικείο κράτος μέλος ή σε άλλο κράτος μέλος τουλάχιστον 5 % του καταβεβλημένου ονομαστικού κεφαλαίου της διανέμουσας ημεδαπής εταιρίας, δεν τηρεί τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 40 της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ).

Συγκεκριμένα, η διαφορετική αυτή μεταχείριση στον τρόπο φορολογήσεως των μερισμάτων που διανέμονται στις δικαιούχους εταιρίες που είναι εγκατεστημένες στα δύο επίμαχα κράτη του ΕΟΧ, σε σχέση με τα μερίσματα που διανέμονται στις δικαιούχους εταιρίες που είναι εγκατεστημένες στα κράτη μέλη της Κοινότητας, δύναται να αποτρέψει τις εγκατεστημένες στα δύο πρώτα κράτη εταιρίες να κάνουν επενδύσεις στο οικείο κράτος μέλος. Εξάλλου, η διαφορετική αυτή μεταχείριση καθιστά δυσχερέστερη, για ημεδαπή εταιρία, την προσέλκυση κεφαλαίων από τα δύο κράτη μέλη του ΕΟΧ απ’ ό,τι από το οικείο κράτος μέλος ή από άλλο κράτος μέλος της Κοινότητας. Κατά συνέπεια, η διαφορετική αυτή μεταχείριση συνιστά περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων, απαγορευόμενο, κατ’ αρχήν, από το άρθρο 40 της Συμφωνίας ΕΟΧ.

Το επιχείρημα, το οποίο αντλείται από τη διαφορά καταστάσεων στις οποίες βρίσκονται, αφενός, οι εταιρίες με έδρα στα κράτη μέλη της Κοινότητας και, αφετέρου, οι εταιρίες με έδρα στα δύο επίμαχα κράτη του ΕΟΧ, δεν μπορεί να δικαιολογήσει ότι επιβάλλεται στις εταιρίες με έδρα στα δύο κράτη του ΕΟΧ να έχουν υψηλότερο επίπεδο συμμετοχής στο κεφάλαιο των ημεδαπών εταιριών που διανέμουν μερίσματα προκειμένου να τύχουν, όπως οι εγκατεστημένες στα κράτη μέλη εταιρίες, της απαλλαγής από την παρακράτηση φόρου στην πηγή επί των μερισμάτων που λαμβάνουν από τις ημεδαπές αυτές εταιρίες. Συναφώς, μολονότι αυτή η διαφορά του νομικού καθεστώτος των υποχρεώσεων των επίμαχων κρατών του ΕΟΧ στον φορολογικό τομέα σε σχέση με τις υποχρεώσεις των κρατών μελών δύναται να δικαιολογήσει το ότι ένα κράτος μέλος εξαρτά την απαλλαγή από την παρακράτηση φόρου στην πηγή επί των μερισμάτων για τις εταιρίες με έδρα στα δύο επίμαχα κράτη του ΕΟΧ από την απόδειξη ότι πληρούν σαφώς τις προϋποθέσεις της ημεδαπής νομοθεσίας, δεν δύναται να δικαιολογήσει το ότι η εθνική αυτή νομοθεσία εξαρτά την εν λόγω φοροαπαλλαγή από την κατοχή σημαντικότερης συμμετοχής στο κεφάλαιο της διανέμουσας εταιρίας. Συγκεκριμένα, η τελευταία αυτή απαίτηση δεν έχει σχέση με τις προϋποθέσεις που επιβάλλονται περαιτέρω στο σύνολο των εταιριών για να δικαιούνται της φοροαπαλλαγής αυτής, ήτοι να έχουν μια συγκεκριμένη νομική μορφή, να υπόκεινται στον φόρο επί των κερδών και να είναι ο τελικός δικαιούχος των καταβληθέντων μερισμάτων και η εθνική φορολογική αρχή να μπορεί, πράγματι, να εξακριβώσει ότι οι προϋποθέσεις αυτές πληρούνται.

(βλ. σκέψεις 37, 39, 47-48, 50, 52 και διατακτ.)







ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα)

της 11ης Ιουνίου 2009 (*)

«Παράβαση κράτους μέλους – Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο – Άρθρο 40 – Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων – Διακριτική μεταχείριση των μερισμάτων που διανέμουν ολλανδικές εταιρίες – Παρακράτηση φόρου στην πηγή – Απαλλαγή – Δικαιούχοι εταιρίες εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη της Κοινότητας – Δικαιούχοι εταιρίες εγκατεστημένες στην Ισλανδία ή στη Νορβηγία»

Στην υπόθεση C-521/07,

με αντικείμενο προσφυγή του άρθρου 226 ΕΚ λόγω παραβάσεως, η οποία ασκήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2007,

Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τους P. van Nuffel και R. Lyal, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,

προσφεύγουσα,

κατά

Βασιλείου των Κάτω Χωρών, εκπροσωπούμενου από τη C. M. Wissels και τον D. J. M. de Grave,

καθού,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),

συγκείμενο από τους C. W. A. Timmermans, πρόεδρο τμήματος, J.-C. Bonichot (εισηγητή), K. Schiemann, L. Bay Larsen και C. Toader, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: D. Ruiz-Jarabo Colomer

γραμματέας: R. Grass

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Με την προσφυγή της, η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ζητεί από το Δικαστήριο να διαπιστώσει ότι το Βασίλειο των Κάτω Χωρών, μη απαλλάσσοντας τα μερίσματα που διανέμονται σε εταιρίες εδρεύουσες στη Νορβηγία ή στην Ισλανδία από την υποχρέωση παρακρατήσεως φόρου επί των μερισμάτων υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με εκείνες που ισχύουν για τα μερίσματα που διανέμονται σε ολλανδικές εταιρίες, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 40 της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, της 2ας Μαΐου 1992 (ΕΕ 1994, L 1, σ. 3, στο εξής: Συμφωνία ΕΟΧ).

 Το νομικό πλαίσιο

 Η Συμφωνία ΕΟΧ και το κοινοτικό δίκαιο

2        Σύμφωνα με το άρθρο 40 της Συμφωνίας ΕΟΧ:

«Στα πλαίσια των διατάξεων της παρούσας συμφωνίας, δεν επιβάλλονται περιορισμοί μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, στις κινήσεις κεφαλαίων που ανήκουν σε πρόσωπα που έχουν κατοικία σε κράτος μέλος της [Ευρωπαϊκής Κοινότητας] ή της [Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών] ούτε διάκριση μεταχείρισης που βασίζεται στην ιθαγένεια ή στην κατοικία των μερών ή στον τόπο της επενδύσεως. Στο παράρτημα ΧΙΙ περιέχονται οι αναγκαίες διατάξεις για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.»

3        Το εν λόγω παράρτημα ΧΙΙ, με τίτλο «Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων», παραπέμπει στην οδηγία 88/361/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 1988, για τη θέση σε εφαρμογή του άρθρου 67 της Συνθήκης (ΕΕ L 178, σ. 5).

4        Το άρθρο 1, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής προβλέπει:

«Τα κράτη μέλη καταργούν τους περιορισμούς των κινήσεων κεφαλαίων που πραγματοποιούνται μεταξύ κατοίκων των κρατών μελών, με την επιφύλαξη των κατωτέρω διατάξεων. [...]»

5        Σύμφωνα με το άρθρο 4 της ίδιας οδηγίας:

«Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν θίγουν το δικαίωμα των κρατών μελών να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή των παραβάσεων των νόμων και των κανονιστικών τους πράξεων, ιδίως στον τομέα της φορολογίας [...]

Η εφαρμογή των μέτρων και διαδικασιών αυτών δεν μπορεί να οδηγεί σε παρεμπόδιση των κινήσεων κεφαλαίων, που πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου.»

 Η εθνική νομοθεσία

6        Το άρθρο 1, παράγραφος 1, του νόμου περί φορολογίας μερισμάτων (Wet op de dividendbelasting), της 23ης Δεκεμβρίου 1965 (στο εξής: Wet DB), προβλέπει:

«Με την ονομασία “φόρος επί των μερισμάτων” επιβάλλεται άμεσος φόρος σε αυτούς οι οποίοι –άμεσα ή μέσω πιστοποιητικών– έχουν εισοδήματα από κοινές μετοχές, μετοχές επικαρπίας και έντοκα δάνεια, που αναφέρονται στο άρθρο 10, παράγραφος 1, στοιχείο d, του νόμου του 1969 περί φόρου εταιριών (Wet op de vennootschapsbelasting 1969, στο εξής: Wet Vpb), σε ανώνυμες εταιρίες, ιδιωτικές εταιρίες περιορισμένης ευθύνης, ετερόρρυθμες και λοιπές εταιρίες εγκατεστημένες στις Κάτω Χώρες, των οποίων το κεφάλαιο έχει εν όλω ή εν μέρει διαιρεθεί σε εταιρικά μερίδια.»

7        Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Wet DB:

«1.      Ο φόρος επί των εισοδημάτων από κοινές μετοχές, μετοχές επικαρπίας και έντοκα δάνεια, που αναφέρονται στο άρθρο 10, παράγραφος 1, στοιχείο d, του [Wet Vpb], δύναται να μην παρακρατηθεί αν:

a.      η προβλεπόμενη με το άρθρο 13 του [Wet Vpb] φοροαπαλλαγή των εταιρικών μεριδίων ή η προβλεπόμενη από το άρθρο 13aa του εν λόγω νόμου αντιπαροχή των εταιρικών μεριδίων ισχύει για ωφελήματα που ο πραγματοποιών το εισόδημα έχει από αυτές τις κοινές μετοχές, τις μετοχές επικαρπίας και τα έντοκα δάνεια και τα εταιρικά μερίδια ανήκουν στην περιουσία επιχείρησής του που διοικείται στις Κάτω Χώρες∙

[...]

2.      Ο φόρος δεν παρακρατείται επί εισοδημάτων από κοινές μετοχές, μετοχές επικαρπίας και έντοκα δάνεια, που αναφέρονται στο άρθρο 10, παράγραφος 1, στοιχείο d, του [Wet Vpb], αν ο δικαιούχος των εισοδημάτων είναι οντότητα εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

1°      ο δικαιούχος των εισοδημάτων και η φορολογούμενη εταιρία έχουν μια από τις νομικές μορφές που απαριθμούνται στο παράρτημα της οδηγίας 90/435/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1990, σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς το οποίο ισχύει για τις μητρικές και τις θυγατρικές εταιρίες διαφορετικών κρατών μελών (ΕΕ L 225, σ. 6), ή έχουν νομική μορφή οριζόμενη με υπουργική απόφαση·

2°      κατά τον χρόνο που διατίθενται τα εισοδήματα, ο δικαιούχος είναι μέτοχος ύψους τουλάχιστον 5 % του καταβεβλημένου ονομαστικού κεφαλαίου της φορολογούμενης εταιρίας ή κατέχει, κατά τον χρόνο αυτόν, συμμετοχή στη φορολογούμενη εταιρία, επί της οποίας έχει εφαρμογή το άρθρο 13, παράγραφοι 5 ή 14, του [Wet Vpb] αν είναι εγκατεστημένη στις Κάτω Χώρες·

3°      ο δικαιούχος των εισοδημάτων και η φορολογούμενη εταιρία υπόκεινται στο κράτος μέλος εγκαταστάσεως, χωρίς δυνατότητα επιλογής και χωρίς να απαλλάσσονται οι ίδιοι, στον εκεί επιβαλλόμενο φόρο επί των κερδών, όπως προβλέπει το άρθρο 2, στοιχείο γ΄, της οδηγίας αυτής·

4°      στο κράτος μέλος εγκαταστάσεως, ο δικαιούχος των εισοδημάτων και η φορολογούμενη εταιρία δεν θεωρούνται ως εγκατεστημένοι εκτός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δυνάμει συμβάσεως για την αποφυγή της διπλής φορολογίας με τρίτο κράτος·

[...]»

8        Σύμφωνα με το άρθρο 13 του Wet Vpb:

«1.      Δεν λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό των κερδών τα ωφελήματα από συμμετοχή και τα έξοδα που συνδέονται με την κτήση ή την αύξηση της συμμετοχής αυτής (απαλλαγή της συμμετοχής).

2.      Πρόκειται για συμμετοχή αν η φορολογούμενη εταιρία:

a.      κατέχει τουλάχιστον το 5 % του καταβεβλημένου ονομαστικού κεφαλαίου εταιρίας της οποίας το κεφάλαιο έχει εν όλω ή εν μέρει διαιρεθεί σε μετοχές·

[...]»

9        Στην ολλανδική νομοθεσία δεν υφίσταται συγκεκριμένη διάταξη λαμβάνουσα υπόψη ότι οι εγκατεστημένες στην Ισλανδία και στη Νορβηγία εταιρίες δύνανται να επικαλεστούν το άρθρο 40 της Συμφωνίας ΕΟΧ. Βάσει διμερών συμφωνιών για την αποφυγή της διπλής φορολογίας, συναφθεισών με τα συμβαλλόμενα στη Συμφωνία ΕΟΧ κράτη, ο φόρος επί των μερισμάτων δεν επιβάλλεται σε περίπτωση συμμετοχής στο κεφάλαιο ολλανδικής εταιρίας τουλάχιστον κατά 10 % (άρθρο 10 της συμβάσεως περί φόρου εισοδημάτων και κεφαλαίων μεταξύ του Βασιλείου των Κάτω Χωρών και της Δημοκρατίας της Ισλανδίας, που υπογράφηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1997) ή τουλάχιστον κατά 25 % (άρθρο 10 της συμβάσεως περί φόρου εισοδημάτων και κεφαλαίων μεταξύ του Βασιλείου των Κάτω Χωρών και του Βασιλείου της Νορβηγίας, που υπογράφηκε στις 12 Ιανουαρίου 1990).

 Η προ της ασ&kap