EU tax law WEB Marcandi Limited „Madbid” - C-544/16

–

η Marcandi Ltd, εκπροσωπούμενη από τον J. Brinsmead-Stockham, barrister, την C. Van Zyl, solicitor, και την A. Brown, advocate,

–

η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, εκπροσωπούμενη από τον D. Robertson και τη Z. Lavery, επικουρούμενους από τον P. Mantle, barrister,

–

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον R. Lyal και την L. Lozano Palacios,

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 2, παράγραφος 1, των άρθρων 14, 24, 62, 63, 65 και 73, καθώς και του άρθρου 79, στοιχείο βʹ, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ 2006, L 347, σ. 1, στο εξής: οδηγία περί ΦΠΑ).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Marcandi Ltd, ασκούσας εμπορία υπό την επωνυμία Madbid, και των Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs (φορολογική και τελωνειακή διοίκηση, Ηνωμένο Βασίλειο) (στο εξής: φορολογική διοίκηση), με αντικείμενο το καθεστώς φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) που ισχύει για την πώληση «πιστωτικών μονάδων» οι οποίες καθιστούν δυνατή τη συμμετοχή σε διαδικτυακές δημοπρασίες.

3

Το άρθρο 2, παράγραφος 1, της οδηγίας περί ΦΠΑ προβλέπει τα εξής:

«Στον ΦΠΑ υπόκεινται οι ακόλουθες πράξεις:

[…]

[…]».

4

Το άρθρο 14, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής ορίζει ως παράδοση αγαθών «[τ]η μεταβίβαση του δικαιώματος να διαθέτει κάποιος, ως κύριος, ενσώματο αγαθό».

5

Το άρθρο 24, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας προβλέπει τα εξής:

«Ως “παροχή υπηρεσιών” νοείται κάθε πράξη η οποία δεν αποτελεί παράδοση αγαθών.»

6

Το άρθρο 62 της ίδιας οδηγίας έχει ως εξής:

«Νοούνται ως:

7

Το άρθρο 63 της οδηγίας περί ΦΠΑ προβλέπει τα εξής:

«Η γενεσιουργός αιτία επέρχεται και ο φόρος καθίσταται απαιτητός κατά τον χρόνο πραγματοποίησης της παράδοσης αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών.»

8

Το άρθρο 65 της οδηγίας αυτής έχει ως εξής:

«Σε περίπτωση προκαταβολών πριν από την παράδοση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, ο φόρος καθίσταται απαιτητός κατά το χρόνο της είσπραξης, μέχρι του ορίου του εισπραχθέντος ποσού.»

9

Το άρθρο 73 της εν λόγω οδηγίας προβλέπει τα εξής:

«Για τις παραδόσεις αγαθών και τις παροχές υπηρεσιών, εκτός αυτών που αναφέρονται στα άρθρα 74 έως 77, η βάση επιβολής του φόρου περιλαμβάνει οτιδήποτε αποτελεί την αντιπαροχή, την οποία έλαβε ή πρόκειται να λάβει για τις πράξεις αυτές ο προμηθευτής ή ο παρέχων τις υπηρεσίες από τον αποκτώντα, τον λήπτη ή τρίτο πρόσωπο, περιλαμβανομένων των επιδοτήσεων που συνδέονται άμεσα με την τιμή των πράξεων αυτών.»

10

Το άρθρο 79 της ίδιας οδηγίας έχει ως εξής:

«Δεν περιλαμβάνονται στη βάση επιβολής του φόρου τα ακόλουθα:

[…]

[…]».

11

Η Marcandi είναι εταιρία εγκατεστημένη στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των διαδικτυακών αγορών και ασκεί εμπορία υπό την επωνυμία Madbid (στο εξής: Madbid). Η πλειονότητα των πωλούμενων από τη Madbid αγαθών είναι προϊόντα υψηλής τεχνολογίας («high tech»), όπως κινητά τηλέφωνα, ταμπλέτες, υπολογιστές, τηλεοράσεις. Περιστασιακά, η Madbid πωλεί επίσης αγαθά μεγαλύτερης αξίας, όπως, μεταξύ άλλων, αυτοκίνητα.

12

Ο ιστότοπος της Madbid παρέχει στους χρήστες του τη δυνατότητα να αγοράζουν τα πωλούμενα από τη Madbid αγαθά είτε έναντι μιας συγκεκριμένης τιμής, μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος, είτε μέσω διαδικτυακών δημοπρασιών.

13

Κατά τον κρίσιμο για την υπόθεση της κύριας δίκης χρόνο, η Madbid ήταν καταχωρισμένη ως υποκείμενη στον ΦΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς και σε ορισμένα άλλα κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων η Γερμανία.

14

Κατά τη ρήτρα 1.2 των γενικών όρων της, η Madbid «εκμεταλλεύεται ιστότοπο πωλήσεων μέσω δημοπρασίας έναντι πληρωμής για τη συμμετοχή στις δημοπρασίες». Οι χρήστες που επιθυμούν να συμμετέχουν στις δημοπρασίες που διοργανώνει η Madbid υποχρεούνται να προμηθεύονται από αυτή, έναντι πληρωμής, «πιστωτικές μονάδες» που είναι αναγκαίες για την υποβολή προσφορών και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς. Ειδικότερα, οι «πιστωτικές μονάδες» αυτές δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά αγαθών που πωλούνται μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος. Ούτε μπορούν οι μονάδες αυτές να μετατραπούν και πάλι σε μετρητά.

15

Καθεμία από τις σελίδες του ιστοτόπου της Madbid περιλαμβάνει μια ένδειξη που παρέχει στον χρήστη τη δυνατότητα προσβάσεως σε συγκεκριμένη σελίδα στην οποία πωλούνται οι «πιστωτικές μονάδες». Μετά την αγορά τους, οι μονάδες αυτές πιστώνονται στον λογαριασμό του χρήστη. Κάθε «πιστωτική μονάδα» ταυτοποιείται μέσω του δικού της αυτοτελούς κωδικού και της αποδίδεται ορισμένη νομισματική αξία που αντιστοιχεί στο ποσό που έχει καταβάλει ο χρήστης. Ενίοτε, στους χρήστες χορηγούνται δωρεάν «πιστωτικές μονάδες». Οι μονάδες αυτές, αξίας 0,00 λίρας στερλίνας (GBP), παρέχουν στους χρήστες απλώς και μόνο τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις δημοπρασίες που διοργανώνει η Madbid. Οι «δωρεάν πιστωτικές μονάδες» αυτές παύουν να ισχύουν μετά την πάροδο 30 ημερών, ενώ οι αποκτηθείσες έναντι πληρωμής «πιστωτικές μονάδες» ισχύουν επί 180 ημέρες.

16

Για κάθε δημοπρασία, η τιμή εκκινήσεως ορίζεται σε 0,00 GBP, το δε χρονόμετρο είναι ρυθμισμένο στη μέγιστη χρονική διάρκεια της δημοπρασίας, η οποία, κατά γενικό κανόνα, είναι ένα λεπτό. Σε κάθε νέα δημοπρασία, το χρονόμετρο αρχίζει να τρέχει από την αρχή, για την ίδια χρονική διάρκεια με εκείνη που ορίστηκε αρχικώς. Στο πλαίσιο κάθε δημοπρασίας, απαιτείται ένας συγκεκριμένος αριθμός «πιστωτικών μονάδων», μεταξύ μίας και οκτώ, για την υποβολή προσφορών και ο χρήστης, κάνοντας «κλικ» στην ένδειξη «προσφορά», χρησιμοποιεί τις «πιστωτικές μονάδες» που αντιστοιχούν στον αριθμό αυτό. Η προσφορά που υποβάλλει κατά τον τρόπο αυτό ο χρήστης είναι κατά 0,01 GBP υψηλότερη από την προηγούμενη προσφορά και καθίσταται η υψηλότερη προσφορά για τη συγκεκριμένη πώληση. Η αναγραφόμενη τιμή πωλήσεως του αγαθού αυξάνεται επίσης κατά 0,01 GBP.

17

Ο χρήστης που αναδεικνύεται πλειοδότης έχει το δικαίωμα να αγοράσει το αγαθό στην τιμή στην οποία τού κατακυρώθηκε, προσαυξημένη με τα έξοδα μεταφοράς και διαχειρίσεως. Η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που χρησιμοποιήθηκαν για την υποβολή προσφορών κατά τη δημοπρασία αυτή εξαντλείται και, ως εκ τούτου, δεν συμψηφίζεται με την τιμή του κατακυρωθέντος αγαθού. Για όσο χρονικό διάστημα το αγαθό δεν του έχει αποσταλεί, ο χρήστης έχει το δικαίωμα να ακυρώσει την παραγγελία του. Κατά περίπτωση, τού επιστρέφεται το ποσό που αντιστοιχεί στην τιμή με την οποία πλειοδότησε στη δημοπρασία.

18

Επιπλέον, η λειτουργία «αγορά τώρα» («Buy Now») παρέχει στον χρήστη τη δυνατότητα να αγοράσει ένα προϊόν πανομοιότυπο με εκείνο που αποτελεί αντικείμενο της δημοπρασίας στην οποία συμμετέχει, έναντι τιμής η οποία, κατά τη διάρκεια της δημοπρασίας, μειώνεται κατά την αξία των «πιστωτικών μονάδων» που έχει χρησιμοποιήσει για την υποβολή προσφορών στο πλαίσιο της δημοπρασίας αυτής. Ο χρήστης που αγοράζει αγαθό μέσω της λειτουργίας «αγορά τώρα» κατά τη διάρκεια δημοπρασίας δεν μπορεί πλέον να υποβάλει προσφορές στο πλαίσιο της δημοπρασίας αυτής.

19

Τέλος, η λειτουργία «κερδισμένη έκπτωση» [«Earned Discount»] παρέχει στον χρήστη που δεν έχει πλειοδοτήσει στη δημοπρασία ούτε έχει χρησιμοποιήσει τη λειτουργία «αγορά τώρα» τη δυνατότητα να του χορηγηθεί έκπτωση την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει σε μεταγενέστερο χρόνο, κατά την αγορά αγαθού που διατίθεται μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος της Madbid. Η «κερδισμένη έκπτωση», το ύψος της οποίας αντιστοιχεί στην αξία των «πιστωτικών μονάδων» τις οποίες χρησιμοποίησε ο χρήστης για να υποβάλει προσφορές στο πλαίσιο της εν λόγω δημοπρασίας, παύει να ισχύει μετά την πάροδο 365 ημερών.

20

Αν ο χρήστης που έχει προβεί σε αγορά μέσω των λειτουργιών «κερδισμένη έκπτωση» ή «αγορά τώρα» ακυρώσει την παραγγελία του, δικαιούται την επιστροφή του ποσού που κατέβαλε για τα επίμαχα αγαθά, εξαιρουμένης της αξίας των «πιστωτικών μονάδων» που λήφθηκαν υπόψη για τη διαμόρφωση της τελικής τιμής στην οποία του πωλήθηκαν τα αγαθά αυτά.

21

Με απόφαση της 9ης Δεκεμβρίου 2013, η φορολογική αρχή έκρινε ότι το ποσό που καταβάλλεται από τους πελάτες της Madbid για τη χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» συνιστά το αντάλλαγμα για παροχή υπηρεσιών διενεργούμενη στο Ηνωμένο Βασίλειο, και συγκεκριμένα για την παροχή του δικαιώματος συμμετοχής στις δημοπρασίες που διοργανώνει η Madbid.

22

Η Madbid προσέβαλε την ως άνω απόφαση ενώπιον του First-tier Tribunal (Tax Chamber) [πρωτοδικείο διοικητικών διαφορών (φορολογικό τμήμα), Ηνωμένο Βασίλειο], υποστηρίζοντας ότι η χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» στους πελάτες της δεν συνιστά παροχή υπηρεσιών, αλλά απλώς «προγενέστερη πράξη», κατά την έννοια της αποφάσεως της 16ης Δεκεμβρίου 2010, MacDonald Resorts (C-270/09, EU:C:2010:780, σκέψη 24). Εκ των ανωτέρω η Madbid συνάγει ότι είναι υπόχρεη προς απόδοση ΦΠΑ όχι λόγω της χορηγήσεως «πιστωτικών μονάδων» στους πελάτες της, αλλά μόνο λόγω των παραδόσεων αγαθών. Η καταβαλλόμενη για τις παραδόσεις αυτές αντιπαροχή συνίσταται τόσο στην τιμή που πληρώνει ο πελάτης για το αγαθό που αγοράζει όσο και στην αξία των «πιστωτικών μονάδων» που έχει δαπανήσει κατά την αγορά του αγαθού αυτού. Επικουρικώς, η Madbid υποστήριξε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου ότι, σε περίπτωση που το δικαστήριο αυτό κρίνει ότι η χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» συνιστά παροχή υπηρεσιών, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η σχετική υπηρεσία δεν παρέχεται εξ επαχθούς αιτίας, κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, και του άρθρου 73 της οδηγίας περί ΦΠΑ.

23

Ενώπιον του ως άνω δικαστηρίου, η φορολογική αρχή υποστήριξε ότι, όταν η Madbid χορηγεί «πιστωτικές μονάδες» στους χρήστες της, τους παρέχει το δικαίωμα, του οποίου μπορούν αμέσως να κάνουν χρήση, να συμμετάσχουν στις διαδικτυακές δημοπρασίες που διοργανώνει. Πρόκειται περί παροχής υπηρεσιών. Επιπλέον, οι λειτουργίες «αγορά τώρα» και «κερδισμένη έκπτωση» αποτελούν μηχανισμούς εμπορικής προωθήσεως στο πλαίσιο των οποίων η Madbid χορηγεί εκπτώσεις, κατά την έννοια του άρθρου 79, στοιχείο βʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ, επί της τιμής πωλήσεως των αγαθών της.

24

Περαιτέρω, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι, με απόφαση της 9ης Ιουλίου 2014, το Finanzamt Hannover-Nord (δημόσια οικονομική υπηρεσία Hannover-Nord, Γερμανία) διαπίστωσε ότι η πώληση «πιστωτικών μονάδων» από τη Madbid δεν συνιστά ούτε παράδοση αγαθών ούτε παροχή υπηρεσιών από απόψεως ΦΠΑ. Κατά την υπηρεσία αυτή, η Madbid είναι υπόχρεη προς απόδοση του ΦΠΑ, εντός της Γερμανίας, για τις διενεργούμενες από αυτή παραδόσεις αγαθών προς χρήστες που είναι εγκατεστημένοι στο κράτος μέλος αυτό. Η αντιπαροχή για τις παραδόσεις αγαθών αυτές συνίσταται όχι μόνο στην τιμή που καταβάλλει ο πελάτης για το αποκτώμενο αγαθό, και συγκεκριμένα την τιμή στην οποία το αγαθό αυτό του κατακυρώθηκε, την τιμή που προκύπτει από τη χρήση της λειτουργίας «αγορά τώρα» ή την τιμή που προκύπτει κατόπιν αφαιρέσεως της «κερδισμένης εκπτώσεως», αλλά και στην αξία των «πιστωτικών μονάδων» που χρησιμοποιήθηκαν για την απόκτηση του αγαθού αυτού, δηλαδή την αξία των «πιστωτικών μονάδων» που κατέστησαν δυνατή την πλειοδοσία κατά τη δημοπρασία ή τη μείωση της τιμής μέσω της λειτουργίας «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση». Όσον αφορά τους χρήστες που έχουν αγοράσει «πιστωτικές μονάδες» και έχουν μετάσχει σε δημοπρασία χωρίς να αναδειχθούν πλειοδότες, η δημόσια οικονομική υπηρεσία Hannover-Nord φρονεί ότι οι χρήστες αυτοί συνιστούν αποδέκτες υπηρεσίας μόνον εφόσον δεν προβαίνουν σε καμία αγορά χρησιμοποιώντας την αξία των «πιστωτικών μονάδων» που θα τους παρείχαν τη δυνατότητα να πλειοδοτήσουν. Το αντάλλαγμα για την παροχή υπηρεσιών αυτή, η οποία υπόκειται σε ΦΠΑ εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, αντιστοιχεί στην αξία των εν λόγω «πιστωτικών μονάδων».

25

Υπό τις συνθήκες αυτές, το First-tier Tribunal (Tax Chamber) [πρωτοδικείο διοικητικών διαφορών (φορολογικό τμήμα)] αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

και ποιες είναι επιπλέον οι συνέπειες που η αρχή της φορολογικής ουδετερότητας έχει για το ερώτημα αυτό;»

26

Με το πρώτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν η χορήγηση πιστωτικών μονάδων, όπως οι επίμαχες στην υπόθεση της κύριας δίκης, έναντι καταβολής τιμήματος συνιστά «παροχή υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας», κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ, ή αν πρέπει να χαρακτηριστεί ως «προγενέστερη» της παραδόσεως αγαθών πράξη, κατά την έννοια της σκέψεως 24 της αποφάσεως της 16ης Δεκεμβρίου 2010, Macdonald Resorts (C-270/09, EU:C:2010:780, σκέψη 24).

27

Πρέπει να υπομνησθεί ότι, με την απόφαση εκείνη, το Δικαστήριο έκρινε ότι η αγορά συμβατικών δικαιωμάτων, γνωστών ως «δικαιωμάτων σε μόρια», με σκοπό την απόκτηση μορίων που μπορούν να μετατραπούν, μεταξύ άλλων, σε δικαίωμα χρονομεριστικής μισθώσεως καταλύματος εντός τουριστικών συγκροτημάτων του παρόχου υπηρεσιών δεν συνιστούσε πράξη υποκείμενη στον ΦΠΑ, αλλά προγενέστερη πράξη τελούμενη με σκοπό την απόκτηση δικαιώματος για προσωρινή χρήση καταλύματος, για διαμονή σε ξενοδοχείο ή για την παροχή άλλης υπηρεσίας. Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε ότι η αγορά «δικαιωμάτων σε μόρια» δεν αποτελεί αυτοσκοπό για τον πελάτη, στο μέτρο που αυτός προβαίνει στην πρώτη συναλλαγή όχι με πρόθεση τη συλλογή μορίων, αλλά αντιθέτως με πρόθεση να χρησιμοποιήσει προσωρινώς ένα ακίνητο ή να λάβει άλλες υπηρεσίες που θα επιλέξει σε μεταγενέστερο στάδιο (απόφαση της 16ης Δεκεμβρίου 2010, MacDonald Resorts, C-270/09, EU:C:2010:780, σκέψεις 24 και 32).

28

Εκ των ανωτέρω το Δικαστήριο συνήγαγε ότι η πραγματική παροχή για την οποία αποκτήθηκαν τα «δικαιώματα σε μόρια» ήταν η υπηρεσία που συνίστατο στη διάθεση προς τους μετέχοντες στο πρόγραμμα αυτό των διαφόρων δυνατών αντιπαροχών που μπορούσαν να ληφθούν χάρη στα μόρια που αντιστοιχούσαν στα δικαιώματα αυτά (απόφαση της 16ης Δεκεμβρίου 2010, MacDonald Resorts, C-270/09, EU:C:2010:780, σκέψη 27).

29

Στην υπόθεση της κύριας δίκης, δεν αμφισβητείται ότι οι «πιστωτικές μονάδες» παρέχουν απλώς και μόνο τη δυνατότητα υποβολής προσφορών στο πλαίσιο των δημοπρασιών που διοργανώνει η Madbid. Ως εκ τούτου, ο χρήστης που αγοράζει «πιστωτικές μονάδες» το πράττει κατ’ ανάγκην με πρόθεση να συμμετάσχει στις εν λόγω δημοπρασίες.

30

Η υπηρεσία αυτή έχει για τους χρήστες αυτοτελές ενδιαφέρον σε σχέση με την αγορά αγαθών μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος της Madbid (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση της 2ας Δεκεμβρίου 2010, Everything Everywhere, C-276/09, EU:C:2010:730, σκέψη 27). Πράγματι, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας με το σημείο 39 των προτάσεών του, η συμμετοχή σε δημοπρασίες που διοργανώνει η Madbid παρέχει στους χρήστες την ευκαιρία να αγοράσουν αγαθά σε τιμή χαμηλότερη από την αγοραία αξία τους.

31

Εντούτοις, δεδομένου ότι οι «πιστωτικές μονάδες» που χορηγούνται από τη Madbid δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πληρωμή για την αγορά αγαθών που πωλούνται μέσω του ηλεκτρονικού της καταστήματος, ότι, όπως προκύπτει από τη σκέψη 30 της παρούσας αποφάσεως, οι «πιστωτικές μονάδες» αυτές, από την απόκτησή τους, θεωρείται ότι συνιστούν το αντάλλαγμα για την ευκαιρία που παρέχεται στους χρήστες να αγοράζουν αγαθά σε τιμές χαμηλότερες από την αγοραία αξία τους και ότι οι «πιστωτικές μονάδες» που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη συμμετοχή σε δημοπρασία δεν συμψηφίζονται με την τιμή αγοράς που καθορίζεται κατόπιν της δημοπρασίας, η χορήγησή τους δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως «προγενέστερη» της παραδόσεως αγαθού πράξη, κατά την έννοια της σκέψεως 24 της αποφάσεως της 16ης Δεκεμβρίου 2010, MacDonalds Resorts (C-270/09, EU:C:2010:780).

32

Κατά συνέπεια, το δικαίωμα συμμετοχής στις δημοπρασίες που διοργανώνει η Madbid, το οποίο αναγνωρίζεται στους χρήστες που έχουν αποκτήσει τις «πιστωτικές μονάδες» αυτές, αποτελεί αυτοτελή παροχή υπηρεσιών, η οποία δεν μπορεί να συγχέεται με την παράδοση αγαθών που ενδέχεται να λάβει χώρα μετά την ολοκλήρωση των εν λόγω δημοπρασιών.

33

Το συμπέρασμα αυτό ισχύει κατά μείζονα λόγο όταν ο χρήστης των «πιστωτικών μονάδων» αποκτά ένα αγαθό ενεργοποιώντας τις επιλογές «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση», διότι, σε περίπτωση που έχει κάνει χρήση της υπηρεσίας που του παρέχουν οι αποκτηθείσες «πιστωτικές μονάδες», η αγορά που πραγματοποιείται διά της ενεργοποιήσεως των επιλογών αυτών συνιστά πράξη ανεξάρτητη από την υπηρεσία αυτή, η οποία παρέχεται έναντι της αγοράς των «πιστωτικών μονάδων».

34

Εντούτοις, η Madbid υποστηρίζει ότι, σε περίπτωση που γίνει δεκτό ότι η χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» συνιστά παροχή υπηρεσιών, η παροχή αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πραγματοποιούμενη εξ επαχθούς αιτίας.

35

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι, κατά το άρθρο 2, παράγραφος 1, της οδηγίας περί ΦΠΑ, στον ΦΠΑ υπόκεινται οι παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούνται «εξ επαχθούς αιτίας» στο έδαφος ενός κράτους μέλους από υποκείμενο στον φόρο που ενεργεί με την ιδιότητα αυτή.

36

Κατά πάγια νομολογία, η παροχή υπηρεσιών πραγματοποιείται «εξ επαχθούς αιτίας», κατά την έννοια της ως άνω διατάξεως, μόνον αν μεταξύ του παρόχου της υπηρεσίας και του αποδέκτη της υφίσταται έννομη σχέση κατά τη διάρκεια της οποίας ανταλλάσσονται αμοιβαίως παροχές, η δε αμοιβή που λαμβάνει ο πάροχος συνιστά την πραγματική αντιπαροχή της υπηρεσίας που παρέχεται στον αποδέκτη (αποφάσεις της 16ης Δεκεμβρίου 2010, C-270/09, MacDonald Resorts,EU:C:2010:780, σκέψη 16 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία, καθώς και της 20ής Ιουνίου 2013, Newey, C-653/11, EU:C:2013:409, σκέψη 40).

37

Το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν υφίσταται άμεσος σύνδεσμος μεταξύ της παρεχόμενης υπηρεσίας και του εισπραττόμενου αντιτίμου, οπότε το ποσό που καταβάλλεται συνιστά την πραγματική αντιπαροχή μιας εξατομικεύσιμης υπηρεσίας παρεχόμενης στο πλαίσιο μιας τέτοιας έννομης σχέσεως (αποφάσεις της 3ης Μαρτίου 1994, Tolsma, C-16/93, EU:C:1994:80, σκέψεις 13 και 14, της 16ης Δεκεμβρίου 2010, Macdonald Resorts, C-270/09, EU:C:2010:780, σκέψεις 16 και 26, καθώς και της 10ης Νοεμβρίου 2016, Baštová, C-432/15, EU:C:2016:855, σκέψη 28).

38

Στην υπόθεση της κύριας δίκης, από τη ρήτρα 1.2 των γενικών όρων της Madbid προκύπτει ότι η εταιρία αυτή «εκμεταλλεύεται ιστότοπο πωλήσεων μέσω δημοπρασίας έναντι πληρωμής για τη συμμετοχή στις δημοπρασίες».

39

Συγκεκριμένα, οι χρήστες που επιθυμούν να μετάσχουν στις δημοπρασίες που διοργανώνει η Madbid υποχρεούνται να αποκτήσουν από αυτήν «πιστωτικές μονάδες» έναντι καταβολής ορισμένου τιμήματος. Οι «πιστωτικές μονάδες» αυτές είναι αναγκαίες προκειμένου να καταστεί δυνατή η υποβολή προσφορών και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς. Ο αριθμός των «πιστωτικών μονάδων» που απαιτούνται για την υποβολή προσφορών ποικίλλει αναλόγως της δημοπρασίας. Όταν ένας χρήστης υποβάλλει προσφορά, οι «πιστωτικές μονάδες» του μειώνονται κατά τον αριθμό αυτό και η τιμή του δημοπρατούμενου αγαθού αυξάνεται κατά 0,01 GBP. Ο χρήστης που πλειοδοτεί στη δημοπρασία έχει το δικαίωμα να αγοράσει το αγαθό στην τιμή στην οποία του κατακυρώθηκε, προσαυξημένη με τα έξοδα μεταφοράς και διαχειρίσεως. Η αξία, όμως, των «πιστωτικών μονάδων» που έχουν δαπανηθεί για την υποβολή προσφορών κατά τη δημοπρασία αυτή εξαντλείται. Τέλος, όταν ο χρήστης που έχει πλειοδοτήσει στην εν λόγω δημοπρασία αγοράζει το αγαθό που του κατακυρώθηκε και στη συνέχεια ακυρώνει την αγορά του, του επιστρέφεται μόνο το ποσό που αντιστοιχεί στην τιμή στην οποία του κατακυρώθηκε το αγαθό αυτό, όχι όμως και η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που χρησιμοποίησε για την υποβολή των προσφορών του.

40

Από τα ως άνω στοιχεία προκύπτει ότι η πληρωμή που εισπράττει η Madbid για την εκ μέρους της χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» συνιστά την πραγματική αντιπαροχή της υπηρεσίας που προσφέρει στους χρήστες της, υπηρεσίας η οποία συνίσταται στην παροχή του δικαιώματος συμμετοχής στις δημοπρασίες που διοργανώνει.

41

Το συμπέρασμα αυτό δεν κλονίζεται από το γεγονός ότι, χάρη στη λειτουργία «κερδισμένη έκπτωση», η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που διαθέτουν οι χρήστες οι οποίοι δεν πλειοδότησαν στη δημοπρασία μετατρέπεται σε έκπτωση την οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν σε μεταγενέστερο χρόνο, κατά την αγορά αγαθού που διατίθεται μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος της Madbid.

42

Ομοίως, δεν ασκεί συναφώς επιρροή το γεγονός ότι ο χρήστης που έχει ενεργοποιήσει την ένδειξη «αγορά τώρα» έχει τη δυνατότητα να αγοράσει προϊόν πανομοιότυπο με εκείνο που αποτελεί αντικείμενο της δημοπρασίας σε τιμή μειωμένη κατά την αξία των «πιστωτικών μονάδων» που χρησιμοποίησε για την υποβολή προσφορών στο πλαίσιο της δημοπρασίας αυτής.

43

Πράγματι, αφενός, μόνον η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που έχουν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί για την υποβολή προσφορών στη δημοπρασία είναι δυνατόν να συμψηφίζεται με την τιμή των αγαθών που αγοράζονται με τη χρήση των λειτουργιών «αγορά τώρα» και «κερδισμένη έκπτωση».

44

Αφετέρου, στον χρήστη που αποφασίζει να ακυρώσει μια αγορά την οποία έχει πραγματοποιήσει με χρήση των λειτουργιών «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση» επιστρέφεται μόνο το ποσό που αντιστοιχεί στην τιμή μετά την έκπτωση, προσαυξημένο με τα έξοδα παραδόσεως, όχι όμως και η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που λήφθηκαν υπόψη για τον υπολογισμό της τιμής την οποία κατέβαλε για τα αγαθά.

45

Επομένως, η επιχειρηματολογία της Madbid, κατά την οποία η χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» αντιστοιχεί στο δικαίωμα του χρήστη να αγοράσει αγαθά έναντι τιμήματος ίσου με την αξία των «πιστωτικών μονάδων» αυτών, δεν ανταποκρίνεται στην οικονομική και εμπορική πραγματικότητα, η οποία συνιστά θεμελιώδες κριτήριο για την εφαρμογή του κοινού συστήματος ΦΠΑ (απόφαση της 20ής Ιουνίου 2013, Newey, C-653/11, EU:C:2013:409, σκέψη 42 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

46

Εκ των ανωτέρω σκέψεων έπεται ότι η πληρωμή που εισπράττει η Madbid για την εκ μέρους της χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» συνιστά την πραγματική αντιπαροχή για την υπηρεσία που συνίσταται στην παροχή του δικαιώματος συμμετοχής στις διενεργούμενες από αυτή δημοπρασίες, υπηρεσίας η οποία διαφέρει από την παράδοση αγαθού που έχει αποκτηθεί μέσω του ιστοτόπου της.

47

Συναφώς, πρέπει να διευκρινιστεί ότι, στην υπόθεση της κύριας δίκης, οι χρήστες μπορούν να αγοράζουν τα αγαθά που πωλούνται μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος της Madbid εξοφλώντας τις αγορές τους με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα, δηλαδή χωρίς να μετάσχουν στις δημοπρασίες που αυτή διοργανώνει. Επιπλέον, η συμμετοχή σε δημοπρασία που διοργανώνει η Madbid δεν καταλήγει οπωσδήποτε σε παράδοση αγαθών, είτε διότι ο χρήστης που έχει πλειοδοτήσει στη δημοπρασία αυτή επιλέγει να μην αγοράσει το αγαθό που του κατακυρώθηκε είτε διότι, σε περίπτωση που ούτε αναδειχθεί πλειοδότης ούτε έχει κάνει χρήση της λειτουργίας «αγορά τώρα», λαμβάνει έκπτωση την οποία δεν χρησιμοποιεί αμέσως.

48

Επομένως, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας με το σημείο 58 των προτάσεών του, η χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» και η παράδοση αγαθών, στο μέτρο που δεν αποτελούν μία αδιάσπαστη οικονομική παροχή, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ενιαία παροχή. Για τους ίδιους λόγους, και λαμβάνοντας υπόψη τον κανόνα κατά τον οποίο κάθε συναλλαγή πρέπει να θεωρείται αυτοτελής και ανεξάρτητη από κάποια άλλη, δεν είναι δυνατόν επίσης να γίνει δεκτό ότι η χορήγηση «πιστωτικών μονάδων» και η παράδοση αγαθών τελούν σε σχέση κύριας και παρεπόμενης παροχής.

49

Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων, στο πρώτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ έχει την έννοια ότι η χορήγηση «πιστωτικών μονάδων», όπως οι επίμαχες στην υπόθεση της κύριας δίκης, οι οποίες παρέχουν στους πελάτες ενός επιχειρηματία τη δυνατότητα υποβολής προσφορών στις δημοπρασίες που αυτός διοργανώνει, συνιστά παροχή υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας, της οποίας η αντιπαροχή συνίσταται στο ποσό που καταβάλλεται σε αντάλλαγμα της χορηγήσεως των «πιστωτικών μονάδων» αυτών.

50

Με το δεύτερο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 73 της οδηγίας περί ΦΠΑ έχει την έννοια ότι η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που χρησιμοποιούνται για την υποβολή προσφορών αποτελεί μέρος της αντιπαροχής που λαμβάνει ο υποκείμενος στον φόρο για παραδόσεις αγαθών τις οποίες πραγματοποιεί προς τους χρήστες που έχουν πλειοδοτήσει σε διενεργηθείσα από αυτόν δημοπρασία ή προς τους χρήστες που έχουν αγοράσει ένα αγαθό με χρήση των λειτουργιών «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση».

51

Κατά το άρθρο 73 της οδηγίας περί ΦΠΑ, βάση επιβολής του φόρου για διενεργούμενη εξ επαχθούς αιτίας παράδοση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών συνιστά «οτιδήποτε αποτελεί την αντιπαροχή, την οποία έλαβε ή πρόκειται να λάβει για τις πράξεις αυτές ο προμηθευτής ή ο παρέχων τις υπηρεσίες από τον αποκτώντα, τον λήπτη ή τρίτο πρόσωπο».

52

Συναφώς, πρέπει να υπομνησθεί εξαρχής ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση στο πρώτο ερώτημα, η πληρωμή που καταβάλλει ο χρήστης σε αντάλλαγμα της χορηγήσεως «πιστωτικών μονάδων» από τη Madbid συνιστά την αντιπαροχή για την παροχή του δικαιώματος συμμετοχής στις δημοπρασίες που διοργανώνει η εταιρία αυτή.

53

Όμως, όπως υπογραμμίζει ο γενικός εισαγγελέας με το σημείο 79 των προτάσεών του, το ποσό που καταβάλλεται ως αντιπαροχή για ορισμένη πράξη δεν μπορεί να συνιστά αντιπαροχή για άλλη πράξη, ούτε βεβαίως προκαταβολή μέρους της αντιπαροχής για άλλη πράξη.

54

Ειδικότερα, επισημαίνεται, σε απάντηση προβληματισμού που διατύπωσε το αιτούν δικαστήριο, ότι η καταβολή που διενεργούν οι χρήστες σε αντάλλαγμα της χορηγήσεως «πιστωτικών μονάδων» δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως προκαταβολή πριν από την παράδοση αγαθών, κατά την έννοια του άρθρου 65 της οδηγίας περί ΦΠΑ.

55

Επιπλέον, η αντιπαροχή για την παράδοση αγαθού που έχει κατακυρωθεί κατόπιν δημοπρασίας δεν μπορεί να περιλαμβάνει το ποσό που έχει καταβληθεί σε αντάλλαγμα της χορηγήσεως «πιστωτικών μονάδων» οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο της δημοπρασίας αυτής, αλλά περιλαμβάνει μόνο την τιμή στην οποία κατακυρώθηκε το αγαθό, καθώς και τα έξοδα μεταφοράς και διαχειρίσεως.

56

Τέλος, το εν λόγω ποσό δεν μπορεί εξάλλου να αποτελέσει μέρος της αντιπαροχής για τη μεταγενέστερη παράδοση αγαθών που έχουν αγοραστεί με χρήση των λειτουργιών «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση».

57

Όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας με το σημείο 92 των προτάσεών του, η αξία των πιστωτικών μονάδων που έχουν χρησιμοποιηθεί για την υποβολή προσφορών, η οποία συμψηφίζεται με την αρχική τιμή που προκύπτει από τη χρήση της λειτουργίας «αγορά τώρα» ή την τιμή που είναι αναρτημένη στο ηλεκτρονικό κατάστημα, πρέπει να χαρακτηριστεί ως έκπτωση επί της τιμής των αγαθών που αγοράζονται με χρήση των λειτουργιών «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση». Συνεπώς, σύμφωνα με το άρθρο 79, στοιχείο βʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ, η αξία των «πιστωτικών μονάδων» αυτών δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος της βάσεως επιβολής του φόρου ο οποίος αφορά την παράδοση των αγαθών.

58

Η διαπίστωση αυτή ισχύει και στην περίπτωση που, στο πλαίσιο της αγοράς αγαθών με χρήση των λειτουργιών «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση», η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που έχουν δαπανηθεί για την υποβολή προσφορών καλύπτει το σύνολο της αρχικής τιμής που προκύπτει από τη χρήση της λειτουργίας «αγορά τώρα» ή της τιμής που είναι αναρτημένη στο ηλεκτρονικό κατάστημα.

59

Πράγματι, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας με το σημείο 102 των προτάσεών του, τα αγαθά που αγοράζονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, σε αντίθεση με την υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 27ης Απριλίου 1999, Kuwait Petroleum (C-48/97, EU:C:1999:203), δεν μπορούν να λογισθούν ως μεταβιβαζόμενα εκ χαριστικής αιτίας, δεδομένου ότι παραδίδονται έναντι ορισμένης προσδιορίσιμης αντιπαροχής, και συγκεκριμένα, αντιστοίχως, έναντι της αρχική τιμής η οποία προκύπτει από τη χρήση της λειτουργίας «αγορά τώρα» ή έναντι της τιμής που είναι αναρτημένη στο ηλεκτρονικό κατάστημα.

60

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω σκέψεων, στο δεύτερο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 73 της οδηγίας περί ΦΠΑ έχει την έννοια ότι, υπό περιστάσεις όπως αυτές της υποθέσεως της κύριας δίκης, η αξία των «πιστωτικών μονάδων» που χρησιμοποιούνται για την υποβολή προσφορών δεν αποτελεί μέρος της αντιπαροχής που λαμβάνει ο υποκείμενος στον φόρο για παραδόσεις αγαθών τις οποίες πραγματοποιεί προς τους χρήστες που έχουν πλειοδοτήσει σε διενεργηθείσα από αυτόν δημοπρασία ή προς τους χρήστες που έχουν πραγματοποιήσει την αγορά τους με χρήση των λειτουργιών «αγορά τώρα» ή «κερδισμένη έκπτωση».

61

Με το τρίτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν, σε περίπτωση που δύο κράτη μέλη επιφυλάσσουν στην ίδια πράξη διαφορετική μεταχείριση από απόψεως ΦΠΑ, τα δικαστήρια ενός από τα κράτη μέλη αυτά υποχρεούνται, κατά την ερμηνεία των σχετικών διατάξεων του δικαίου της Ένωσης και του εθνικού δικαίου, να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη αποτροπής της διπλής φορολογήσεως ή της διπλής μη φορολογήσεως της πράξεως αυτής, υπό το πρίσμα, ιδίως, της αρχής της φορολογικής ουδετερότητας.

62

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι το άρθρο 267 ΣΛΕΕ θεσπίζει μηχανισμό προδικαστικής παραπομπής ο οποίος σκοπεί ακριβώς στην αποτροπή αποκλίσεων ως προς την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης, το οποίο πρέπει να εφαρμόζουν τα εθνικά δικαστήρια (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση της 21ης Ιουλίου 2011, Kelly, C-104/10, EU:C:2011:506, σκέψη 60 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

63

Πράγματι, το άρθρο 267 ΣΛΕΕ παρέχει στα εθνικά δικαστήρια τη δυνατότητα και, κατά περίπτωση, τους επιβάλλει την υποχρέωση υποβολής αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως, αναλόγως του αν οι αποφάσεις τους υπόκεινται σε ένδικα μέσα του εσωτερικού δικαίου, όταν κρίνουν ότι η υπόθεση που εκκρεμεί ενώπιόν τους εγείρει ζητήματα ερμηνείας διατάξεων του δικαίου της Ένωσης επί των οποίων πρέπει να αποφανθούν (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση της 21ης Ιουλίου 2011, Kelly, C-104/10, EU:C:2011:506, σκέψη 61 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

64

Ως εκ τούτου, στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστώσουν ότι η ίδια πράξη υπόκειται σε διαφορετική φορολογική μεταχείριση σε άλλο κράτος μέλος, τα δικαστήρια ορισμένου κράτους μέλους, τα οποία έχουν επιληφθεί ένδικης διαφοράς που εγείρει ζητήματα ερμηνείας διατάξεων του δικαίου της Ένωσης επί των οποίων οφείλουν να αποφανθούν, έχουν τη δυνατότητα, ή ακόμη και την υποχρέωση, να υποβάλουν στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως.

65

Κατά τα λοιπά, πρέπει να διευκρινιστεί ότι η ύπαρξη, σε άλλο ή σε άλλα κράτη μέλη, ερμηνευτικών προσεγγίσεων που διαφέρουν από την κρατούσα στο εμπλεκόμενο κράτος μέλος προσέγγιση δεν πρέπει, εν πάση περιπτώσει, να οδηγεί τα δικαστήρια του τελευταίου αυτού κράτους να ερμηνεύουν εσφαλμένα τις διατάξεις της οδηγίας περί ΦΠΑ.

66

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω σκέψεων, στο τρίτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι, όταν, κατά την ερμηνεία των σχετικών διατάξεων του δικαίου της Ένωσης και του εθνικού δικαίου, τα δικαστήρια κράτους μέλους διαπιστώνουν ότι η ίδια πράξη υπόκειται, εντός άλλου κράτους μέλους, σε διαφορετική μεταχείριση από απόψεως ΦΠΑ, έχουν τη δυνατότητα, ή ακόμη και την υποχρέωση, αναλόγως του αν οι αποφάσεις τους υπόκεινται σε ένδικα μέσα του εσωτερικού δικαίου, να υποβάλουν στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως.

67

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πέμπτο τμήμα) αποφαίνεται:

(υπογραφές)