Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

Share

Highlight in text

Go

Edizzjoni Provviżorja

KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI

TANCHEV

ippreżentati fit-30 ta’ Mejju 2018 (1)

Kawża C-664/16

Lucreţiu Hadrian Vădan

vs

Agenţia Naţională de Administrare Fiscală – Direcţia Generală de Soluţionare a Contestaţiilor

Direcţia Generală Regională a Finanţelor Publice Braşov – Administraţia Judeţeană a Finanţelor Publice Alba

(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija))

“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) – Direttiva 2006/112/KE – Artikoli 167, 168, 178, 179 u 273 – Prinċipju ta’ newtralità tal-VAT – Dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input – Rekwiżiti sostantivi – Rekwiżiti formali – Nuqqas ta’ fatturi”






I.      Introduzzjoni

1.        Il-fattura hija element essenzjali tad-dritt ta’ persuna taxxabbli li tnaqqas il-VAT tal-input skont id-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (iktar ’il quddiem id-“Direttiva tal-VAT”) (2). Tabilħaqq, fattura magħmula kif imiss kienet deskritta bħala “il-biljett ta’ dħul” (3) għad-dritt għal tnaqqis, minħabba li għandha “funzjoni ta’ garanzija” għall-awtorità tat-taxxa nazzjonali sabiex torbot it-tnaqqis tat-taxxa tal-input mal-ħlas tat-taxxa (4).

2.        Fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, jista’ d-dritt għal tnaqqis tal-VAT tal-input kif previst fid-Direttiva tal-VAT jiġi miċħud minn awtorità tat-taxxa nazzjonali meta l-persuna taxxabbli tonqos milli tipprovdilha kwalunkwe fattura?

3.        Din hija, essenzjalment, il-kwistjoni prinċipali li għandha tiġi eżaminata mill-Qorti tal-Ġustizzja f’dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari mill-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija). Il-qorti tar-rinviju hija tal-opinjoni li dan jimplika interpretazzjoni tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, kif stabbilit fl-Artikoli 167, 168, 178, 179 u 273 tad-Direttiva tal-VAT, u li jittieħdu inkunsiderazzjoni l-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ newtralità tal-VAT. Barra minn dan, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, skont il-fatti tal-kawża prinċipali, huwiex permissibbli, skont il-liġi Ewropea dwar il-VAT, metodu ta’ stima indiretta permezz ta’ perizja legali sabiex jiġi ddeterminat id-dritt għal tnaqqis fl-assenza ta’ fatturi.

4.        Skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, bla ħsara għal ċerti eċċezzjonijiet, l-awtoritajiet tat-taxxa nazzjonali għandhom jagħtu lill-persuna taxxabbli d-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, kif stipulat fid-Direttiva tal-VAT, meta jkunu ġew issodisfatti r-rekwiżiti sostantivi bħal dawk previsti fil-Kapitolu 1 tat-Titolu X tad-Direttiva tal-VAT (bit-titolu “Oriġini u skop tad-dritt ta’ tnaqqis”), anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali marbuta mal-eżerċizzju ta’ dan id-dritt, li jinkludu il-fatturazzjoni (5).

5.        S’issa, din il-ġurisprudenza kienet ġeneralment tapplika għal sitwazzjonijiet li kienu jinvolvu difetti li jivvizzjaw fattura li għall-bqija tkun ġiet imfassla debitament (6), jew għal kwistjonijiet oħra li jkunu rilevanti sabiex jiġi stabbilit jekk tali fatturi jkunux jistgħu jew le jiġu ppreżentati lill-awtoritajiet tat-taxxa bil-għan li jkun hemm tnaqqis tat-taxxa tal-input, bħat-termini ta’ dekadenza (7). Din il-kawża toffri lill-Qorti tal-Ġustizzja l-opportunità li tiddeċiedi jekk dan l-approċċ għandux jiġi segwit f’ċirkustanzi li jkunu jinvolvu n-nuqqas tal-persuna taxxabbli li tagħti kwalunkwe fattura, u huwa propost li l-lakuna probatorja timtela b’perizja.

II.    Il-kuntest legali

A.      Id-dritt tal-Unjoni

6.        L-Artikolu 167 tad-Direttiva tal-VAT jgħid li:

“Dritt ta’ tnaqqis iseħħ fil-ħin meta t-taxxa mnaqqsa tiġi imposta.”

7.        L-Artikolu 168(a) tad-Direttiva tal-VAT jgħid:

“Sakemm il-merkanzija u s-servizzi jintużaw għall-iskopijiet tat-transazzjonijiet taxxabbli ta’ persuna taxxabbli, il-persuna taxxabbli għandha tkun intitolata, fl-Istat Membru li fih twettaq dawn it-transazzjonijiet, li tnaqqas mill-VAT li għandha tħallas dan li ġej:

(a)      il-VAT dovuta jew imħallsa f’dak l-Istat Membru rigward provvisti li sarulha ta’ merkanzija jew servizzi, li twettqu jew li għad iridu jitwettqu minn persuna taxxabbli oħra.”

8.        L-Artikolu 178(a) tad-Direttiva 2006/112 jipprevedi li:

“Biex teżerċita d-dritt ta’ tnaqqis, persuna taxxabbli għandha tissodisfa l-kondizzjonijiet li ġejjin:

(a)      għall-finijiet ta’ tnaqqis skont l-Artikolu 168(a), fir-rigward tal-provvista ta’ merkanzija jew servizzi, dan irid ikollu fattura magħmula skont it-Taqsimiet 3 sa 6 tal-Kapitolu 3 tat-Titolu XI.”

9.        L-ewwel paragrafu tal-Artikolu 179 tad-Direttiva tal-VAT jgħid li:

“Il-persuna taxxabbli għandha teffettwa t-tnaqqis billi tnaqqas mill-ammont totali tal-VAT dovuta għal perijodu partikolari ta’ taxxa l-ammont totali ta’ VAT li fir-rigward tagħha, matul l-istess perijodu, id-dritt li tnaqqas irriżulta u hu eżerċitat skond l-Artikolu 178.”

10.      L-Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT jgħid li:

“L-Istati Membri jistgħu jimponu obbligi oħrajn li jidhrulhom meħtieġa biex jiżguraw il-ġbir korrett ta’ VAT u biex ma ssirx frodi, soġġett għall-ħtieġa ta’ trattament indaqs bejn transazzjonijiet domestiċi u transazzjonijiet li jsiru bejn Stati Membri minn persuni taxxabbli u sakemm dawn l-obbligi, fin-negozju bejn Stati Membri, ma jagħtux lok għal formalitajiet konnessi mal-qsim ta’ fruntieri.

L-għażla skond l-ewwel paragrafu ma tistax tintuża biex timponi obbligi tal-fatturazzjoni addizzjonali aktar minn dawk stabbiliti fil-Kapitolu 3.”

B.      Il-liġi Rumena

11.      Skont l-Artikolu 145(1) u (2)(a) u l-Artikolu 146(1)(a) tal-Legea nr. 571/2003 privind Codul fiscal (il-Liġi Nru 571/2003 li tistabbilixxi l-Kodiċi tat-Taxxa), applikabbli mill-1 ta’ Jannar 2007 (8), il-persuni taxxabbli kollha għandhom dritt għal tnaqqis tal-VAT relatata ma’ xiri għal tranżazzjonijiet taxxabbli; dan id-dritt jinħoloq fil-mument meta l-VAT issir eżiġibbli. Sabiex jiġi eżerċitat id-dritt għal tnaqqis fir-rigward ta’ VAT dovuta jew imħallsa, il-persuna taxxabbli għandu jkollha fil-pussess tagħha fattura maħruġa skont ir-rekwiżiti stabbiliti mil-liġi.

12.      Il-punt 46(1) tal-Hotărârea Guvernului nr. 44/2004 pentru aprobarea Normelor metodologice de aplicare a Legii nr. 571/2003 (id-Digriet tal-Gvern Nru 44/2004 li japprova r-regoli dettaljati għall-implimentazzjoni tal-Liġi Nru 571/2003), applikabbli mill-1 ta’ Jannar 2007 (9), jgħid li:

“Ġustifikazzjoni għal tnaqqis tat-taxxa tista’ tiġi stabbilita biss abbażi tal-oriġinali tad-dokumenti msemmija fl-Artikolu 146(1) tal-Kodiċi tat-Taxxa jew permezz ta’ dokumenti oħra li fihom bħala minimu l-informazzjoni prevista fl-Artikolu 155(5) tal-Kodiċi tat-Taxxa, bl-eċċezzjoni ta’ fatturi ssemplifikati msemmija fil-punt 78. Fil-każ ta’ telf, serq jew qerda tal-oriġinali ta’ dokument ta’ sostenn, il-persuna li tibbenefika mid-dritt għal tnaqqis għandha titlob lill-fornitur joħroġ kopja tal-fattura li fuqha għandu jiġi indikat li dik il-kopja tissostitwixxi l-fattura oriġinali.”

III. Il-fatti fil-kawża prinċipali u d-domandi preliminari

13.      Skont id-deċiżjoni tar-rinviju, L. H. Vădan (iktar ’il quddiem ir-“rikorrent”) huwa ċittadin Rumen u kuntrattur.

14.      Fil-kwalità tiegħu ta’ persuna fiżika, ir-rikorrent bena kumpless residenzjali li kellu disgħin (90) appartament, liema kumpless inbena bejn is-6 ta’ Ġunju 2006 u t-8 ta’ Settembru 2008. Ir-rikorrent huwa wkoll is-sid ta’ artijiet oħra li dwarhom kienu diġà tfasslu pjanijiet settorjali urbani għall-bini ta’ djar għal familja waħda.

15.      Fl-2006, ir-rikorrent għamel 29 tranżazzjoni dwar il-bejgħ ta’ artijiet u bini, li 17 minnhom saru qabel l-1 ta’ Awwissu 2006.

16.      Mill-1 ta’ Jannar 2007 sal-31 ta’ Diċembru 2009, ir-rikorrent għamel 70 tranżazzjoni li kienu jikkonsistu fil-bejgħ ta’ bini ġdid u, mill-2008 sal-2009, fil-bejgħ ta’ artijiet għall-bini. Il-valur totali tat-tranżazzjonijiet kien ta’ 19 234 596 leu Rumen (RON).

17.      Peress li d-dħul tar-rikorrent f’Ġunju 2006 tqies li kien qabeż il-limitu ta’ eżenzjoni ta’ RON 200 000, id-Direcţia Generală a Finanţelor Publice Alba (id-Direttorat Ġenerali tal-Finanzi Pubbliċi ta’ Alba) kien tal-fehma li r-rikorrent kien obbligat jirreġistra għall-finijiet tal-VAT.

18.      Fis-26 ta’ Jannar 2011, ir-rikorrent ġie rreġistrat għall-finijiet tal-VAT mill-awtoritajiet tat-taxxa. Huwa sar persuna taxxabbli suġġett għall-VAT b’effett mill-1 ta’ Awwissu 2006.

19.      Fit-28 ta’ Jannar 2011, id-Direttorat Ġenerali tal-Finanzi Pubbliċi, Alba, ħareġ avviż ta’ taxxa lir-rikorrent għall-perijodu bejn l-1 ta’ Awwissu 2006 u l-31 ta’ Diċembru 2009 (iktar ’il quddiem l-“avviż”). L-avviż stabbilixxa li l-VAT li kellha titħallas kienet tammonta għal RON 3 071 069, miżjuda bl-interessi li kienu jammontaw għal RON 2 476 864 u bi ħlasijiet perjodiċi bħala penali li kienu jammontaw għal RON 460 660, biex b’hekk it-total kien ta’ RON 6 008 593.

20.      Ir-rikorrent ikkontesta l-avviż permezz ta’ lment amministrattiv. B’deċiżjoni meħuda fid-19 ta’ Awwissu 2011 (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni”), id-Direcţia Generală de Soluţionare a Contestaţiilor (id-Direttorat Ġenerali għar-Riżoluzzjoni ta’ Lmenti) annulla parzjalment l-avviż u ordna lill-awtorità tat-taxxa tikkalkula mill-ġdid ċerti tranżazzjonijiet, bir-riżultat li l-ammont totali tad-dejn fiskali tar-rikorrent ġie stmat mill-ġdid fl-ammont ta’ RON 5 735 741.

21.      Ir-rikorrent ippreżenta rikors għall-annullament tal-avviż u tad-deċiżjoni, li ġie miċħud mill-qorti tar-rinviju b’sentenza tal-2013.

22.      Ir-rikorrent appella mis-sentenza tal-qorti tar-rinviju quddiem l-Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (il-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja, ir-Rumanija, iktar ’il quddiem il-“Qorti Għolja”). Fis-sentenza tagħha tat-3 ta’ Diċembru 2014, il-Qorti Għolja laqgħet l-appell tiegħu u bagħtet lura l-kawża quddiem il-qorti tar-rinviju għal eżami mill-ġdid.

23.      Skont id-deċiżjoni tar-rinviju, il-Qorti Għolja ddeċidiet li r-rikorrent kien kiseb l-istatus ta’ persuna taxxabbli fl-1 ta’ Awwissu 2006 u li t-tranżazzjonijiet magħmula minnu, li kienu jinvolvu l-bejgħ ta’ artijiet u l-kostruzzjoni ta’ bini b’diversi appartamenti segwita bil-bejgħ tagħhom, kienu jikkostitwixxu attività ekonomika.

24.      Barra minn hekk, fir-rigward tad-dritt għal tnaqqis, il-Qorti Għolja ddeċidiet li l-qorti tar-rinviju kienet wettqet żball ta’ liġi peress li għalkemm hija kienet espressament qalet fis-sentenza li r-rikorrent, bħala riżultat tar-reġistrazzjoni tiegħu bħala persuna taxxabbli għall-finijiet tal-VAT mill-awtoritajiet tat-taxxa, kien ċertament jibbenefika minn dan id-dritt, hija mbagħad iddeċidiet li ma setgħetx tagħmel użu minn dak li kien intqal f’żewġ perizji għar-raġuni biss li r-rikorrent ma kienx ipproduċa l-oriġinali tad-dokumenti dwar ix-xiri tal-oġġetti u tas-servizzi relatat mal-bini mibjugħ, minkejja l-fatt li l-qorti tar-rinviju kienet taf dwar l-assenza tad-dokumenti oriġinali sa minn meta ġiet adita bit-tilwima.

25.      Il-Qorti Għolja kkonstatat li l-qorti tar-rinviju kienet ċaħdet, mingħajr ma tat ebda raġuni adegwata, l-allegazzjonijiet tar-rikorrent li jgħidu li, peress li huwa ma kienx irreġistrat bħala persuna taxxabbli għall-finijiet tal-VAT fil-mument tal-kostruzzjoni tal-bini, huwa ma kienx obbligat iżomm kontijiet tal-pagamenti tal-VAT magħmula lil fornituri ta’ servizzi u ta’ xogħlijiet għall-finijiet tal-eżerċizzju eventwali tad-dritt għal tnaqqis ta’ din it-taxxa, u li s-somma totali li huwa kien ħallas bħala VAT lil dawn il-fornituri kienet qabżet is-somma stabbilita mill-awtoritajiet tat-taxxa bħala dovuta fir-rigward tat-tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli.

26.      Il-Qorti Għolja kkonstatat ukoll li, bis-saħħa tar-rwol attiv tagħha, il-qorti tar-rinviju kellha l-opportunità titlob lir-rikorrent għal provi dokumentali addizzjonali sabiex teżamina sewwa jekk huwa kienx obbligat juri d-dritt għal tnaqqis biss permezz ta’ dokumenti oriġinali li kienu jsostnu dan, jew jekk dan kienx possibbli permezz ta’ dokumenti oħra, biex b’hekk jingħata effett lill-prinċipju li dak li huwa importanti kien li t-tranżazzjoni ekonomika mwettqa kienet reali u li jiġi evitat formaliżmu eċċessiv. Il-Qorti Għolja qieset li jkun utli sabiex il-kawża tiġi riżolta li kieku l-qorti tar-rinviju kellha teżamina l-ħtieġa li jiġu ordnati perizji ulterjuri abbażi ta’ kull dokumentazzjoni sottomessa.

27.      Madankollu, il-qorti tar-rinviju esprimiet ir-riżervi tagħha fid-deċiżjoni tar-rinviju dwar jekk kuntrattur, bħar-rikorrent, li ma żgurax ruħu minn qabel dwar jekk it-tranżazzjonijiet inkwistjoni kinux suġġetti għall-VAT, li ma rreġistrax bħala persuna taxxabbli minkejja li kellu obbligu li jagħmel hekk abbażi tal-leġiżlazzjoni fis-seħħ dak iż-żmien, mill-1 ta’ Awwissu 2006, u li naqas milli jżomm rekord kontabilistiku mitlub minn persuni taxxabbli, għandux id-dritt li jnaqqas il-VAT fir-rigward tal-flus investiti fil-kostruzzjoni ta’ bini f’sitwazzjoni fejn, għalkemm dan il-bini kien jeżisti u kien ittrasferit lix-xerrejja, id-dokumenti ta’ sostenn fil-pussess tar-rikorrent (jiġifieri rċevuti, peress li l-ħruġ ta’ fatturi għal persuni fiżiċi ma kienx obbligatorju dak iż-żmien) ma jistgħux jinqraw u ma humiex biżżejjed sabiex tiġi ddeterminata l-portata tad-dritt għal tnaqqis.

28.      Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, abbażi tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, ir-rikorrent jistax jeżerċita d-dritt tiegħu għal tnaqqis f’sitwazzjoni fejn ma jkunx jista’ juri li l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 178 tad-Direttiva tal-VAT, traspost fil-liġi Rumena permezz tal-Artikolu 146(1)(a) tal-Liġi Nru 571/2003, kienu ġew osservati, peress li r-rikorrent ma għandux il-fatturi fil-pussess tiegħu. Fil-każ li jkun permissibbli l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis, il-qorti tar-rinviju għandha dubji jekk il-liġi tal-Unjoni tipprekludix l-użu ta’ stima indiretta (permezz ta’ perizja legali) magħmula minn espert indipendenti u bbażata fuq l-ammont ta’ xogħol/ħaddiema involuti, f’sitwazzjoni fejn il-kunsinni ta’ oġġetti (materjal ta’ kostruzzjoni) u l-provvisti ta’ servizzi (ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni ta’ bini) joriġinaw minn persuni taxxabbli, sabiex tiġi ddeterminata l-portata tad-dritt għal tnaqqis.

29.      Huwa f’dawn iċ-ċirkustanzi li l-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

“1.      Id-Direttiva 2006/112 b’mod ġenerali u l-Artikoli 167, 168, 178, 179 u 273 tagħha b’mod partikolari kif ukoll il-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ newtralità jistgħu jiġu interpretati fis-sens li jippermettu lil persuna taxxabbli li tissodisfa l-kundizzjonijiet sostantivi għat-tnaqqis tal-VAT tibbenefika mid-dritt tagħha għat-tnaqqis, meta, f’kuntest speċifiku bħal dak tal-kawża prinċipali, l-imsemmija persuna taxxabbli ma tkunx f’pożizzjoni li tipproduċi l-prova tas-somom imħallsa bil-quddiem għal kunsinni ta’ beni u għal provvisti ta’ servizzi billi turi rċevuti fiskali?

2.      Fil-każ ta’ risposta fl-affermattiv għall-ewwel domanda, id-Direttiva 2006/112 kif ukoll il-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ newtralità jistgħu jiġu interpretati fis-sens li modalità ta’ stima indiretta (permezz ta’ perizja legali), imwettqa minn espert indipendenti abbażi tal-kwantità ta’ xogħlijiet u ta’ ħaddiema li tirriżulta mill-perizja dwar il-bini tista’ tikkostitwixxi miżura ammissibbli u xierqa biex tiġi ddeterminata l-portata tad-dritt għal tnaqqis, meta l-kunsinni ta’ beni (materjal ta’ kostruzzjoni) u l-provvisti ta’ servizzi (ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni ta’ bini) jirriżultaw minn persuni taxxabbli suġġetti għall-VAT?”

30.      Osservazzjonijiet bil-miktub ġew ippreżentati lill-Qorti tal-Ġustizzja mir-rikorrent, mill-Gvern Rumen u mill-Kummissjoni. Kollha kemm huma pparteċipaw fis-seduta tal-31 ta’ Jannar 2018.

IV.    Analiżi

31.      Wasalt għall-konklużjoni li, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-VAT, fid-dawl tal-prinċipji ta’ newtralità tal-VAT u ta’ proporzjonalità, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis minn persuna taxxabbli li ma jkollha ebda fattura jew dokument ta’ sostenn ieħor li jattesta d-dritt tagħha għat-tnaqqis tal-VAT tal-input. Tali persuna taxxabbli hija prekluża milli tibbaża ruħha esklużivament fuq perizja legali bil-għan li ssir stima tal-valur tal-kunsinni ta’ oġġetti (materjal ta’ kostruzzjoni) u tal-provvisti ta’ servizzi (ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni ta’ bini).

32.      L-analiżi tiegħi hija maqsuma fi tliet partijiet. L-ewwel nett, ser niġbor fil-qosor l-osservazzjonijiet prinċipali sottomessi mill-partijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja. It-tieni nett, ser nagħmel xi osservazzjonijiet preliminari. It-tielet nett, ser nirrispondi għad-domandi preliminari (10).

A.      Osservazzjonijiet tal-partijiet

33.      Ir-rikorrent josserva li l-Qorti Għolja imponiet fuq il-qorti tar-rinviju l-obbligu li tikkalkula l-obbligi fiskali tar-rikorrent meta rrikonoxxiet d-dritt tiegħu għal tnaqqis tat-taxxa tal-input.

34.      Għal dak li jirrigwarda l-ewwel domanda, ir-rikorrent jinnota li, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, id-dritt għal tnaqqis previst fl-Artikolu 167 et seq tad-Direttiva tal-VAT huwa parti integrali mill-iskema tal-VAT u, bħala prinċipju, ma jistax ikun limitat. Id-dritt għal tnaqqis jista’ jiġi eżerċitat immedjatament fir-rigward tat-taxxi kollha imposti fuq tranżazzjonijiet relatati ma’ inputs (11).

35.      Ir-rikorrent josserva wkoll li, skont ġurisprudenza stabbilita, id-dritt għal tnaqqis huwa prinċipju fundamentali tas-sistema komuni tal-VAT. Din is-sistema hija intiża li tneħħi kompletament, fil-konfront tal-kummerċjant, il-piż tal-VAT dovuta jew imħallsa matul l-attivitajiet ekonomiċi tiegħu kollha. Is-sistema komuni tal-VAT tiżgura, għaldaqstant, li l-attivitajiet ekonomiċi kollha, indipendentement mill-għan jew mir-riżultat tagħhom, jiġu intaxxati b’mod għalkollox newtrali, bil-kundizzjoni li huma stess ikunu suġġetti għall-VAT. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-prinċipju fundamentali ta’ newtralità tal-VAT jitlob li jitħalla jsir tnaqqis tal-VAT tal-input jekk jitħarsu r-rekwiżiti sostantivi, anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali (12).

36.      Għalhekk, ladarba r-rekwiżiti sostantivi kollha għat-tnaqqis tal-VAT ikunu tħarsu, dan id-dritt ma jistax jiġi limitat minħabba l-ħtieġa li jkunu osservati kundizzjonijiet formali.

37.      Ir-rikorrent isostni li l-pożizzjoni tiegħu hija analoga għal dik eżaminata mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tagħha Salomie u Oltean (13), fejn kien ġie kkonstatat li nuqqas ta’ osservanza ta’ obbligu formali ma kienx jirriżulta fit-telf tad-dritt għal tnaqqis tal-VAT. Ir-rikorrent jargumenta li fiċ-ċirkustanzi tal-proċedura, fejn ir-rekwiżiti sostantivi jkunu tħarsu, il-produzzjoni ta’ fattura hija biss rekwiżit formali li ma għandhiex tippreġudika d-dritt tiegħu għal tnaqqis.

38.      Fl-aħħar nett, ir-rikorrent josserva li fis-sentenza Reisdorf (14), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li fl-assenza ta’ regoli speċifiċi dwar il-prova tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, l-Istati Membri għandhom is-setgħa jitolbu li tinġieb il-fattura oriġinali sabiex jiġi stabbilit dan id-dritt, kif ukoll is-setgħa, meta l-persuna taxxabbli ma jkunx għad għandu l-oriġinali, li jaċċettaw prova oħra li tistabbilixxi li t-tranżazzjoni li dwarha jkun qiegħed jintalab it-tnaqqis tkun fil-fatt seħħet (15).

39.      Ir-rikorrent isostni li huwa jinsab fl-istess sitwazzjoni bħal dik li l-Qorti tal-Ġustizzja eżaminat fis-sentenza Reisdorf. Ir-rikorrent jenfasizza li l-kawża prinċipali ma hijiex dwar jekk huwa għandux jew le d-dritt li jnaqqas it-taxxa tal-input, iżda pjuttost dwar kif jiġi stmat l-ammont ta’ dan id-dritt.

40.      Fir-rigward tat-tieni domanda, ir-rikorrent jsostni li l-uniku mezz għal prova oġġettiva li jista’ jintuża sabiex jiġi stabbilit id-dritt tiegħu għal tnaqqis huwa dak ta’ espert maħtur minn qorti, liema mezz jeskludi kull riskju ta’ frodi jew ta’ preġudizzju għall-baġit tal-Istat. Li wieħed jirrikorri għal espert jipprovdi l-garanziji kollha meħtieġa sabiex jiġi ddeterminat b’oġġettività u professjonaliżmu l-ammont tal-VAT tal-input li għandu jitnaqqas.

41.      Il-Gvern Rumen huwa tal-fehma kuntrarja.

42.      Għal dak li jirrigwarda l-ewwel domanda, il-Gvern Rumen jinnota, inter alia, li, skont l-Artikolu 167 tad-Direttiva tal-VAT, ikun hemm lok għad-dritt għal tnaqqis meta t-taxxa li għandha titnaqqas tkun ġiet imposta, iżda li, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, id-dritt għal tnaqqis tal-VAT relatata mal-oġġetti jew mas-servizzi inkwistjoni għandu jkollu rabta diretta u immedjata mat-tranżazzjoni taxxabbli (16). Skont l-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT, l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis jiddependi minn jekk il-persuna taxxabbli jkollhiex fil-pussess tagħha fattura maħruġa skont l-Artikolu 266 tad-Direttiva tal-VAT (17), jew dokument ieħor li jkun jista’, skont il-kriterji stabbiliti mill-Istat Membru kkonċernat, jitqies li jissostitwixxi l-fattura (18). Il-fattura tippermetti lill-awtoritajiet amministrattivi jeżaminaw li t-taxxa tkun tħallset minn min ikun ħareġ il-fattura (19), u tiġġustifika d-dritt għal tnaqqis għal min ikun irċieva l-fattura (20).

43.      Il-Gvern Rumen jirrikonoxxi li l-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddeċidiet li l-prinċipju ta’ newtralità tal-VAT jitlob li jitħalla jkun hemm tnaqqis tat-taxxa tal-input jekk jitħarsu r-rekwiżiti sostantivi, anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali. Meta l-awtorità tat-taxxa jkollha l-informazzjoni meħtieġa sabiex tistabbilixxi li l-persuna taxxabbli, fil-kwalità tagħha ta’ destinatarja tat-tranżazzjonijiet inkwistjoni, għandha tħallas il-VAT, hija ma tistax timponi, għal dak li jirrigwarda d-dritt tal-persuna taxxabbli li tnaqqas dik it-taxxa, kundizzjonijiet addizzjonali li jista’ jkollhom l-effett li jagħmlu lil dan id-dritt ineffettiv (21).

44.      Madankollu, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja hija kkaratterizzata minn eċċezzjoni li hija rilevanti għall-kawża prinċipali. Dan huwa meta l-ksur ta’ rekwiżiti formali effettivament ma jħallix li tiġi prodotta prova konklużiva li r-rekwiżiti sostantivi jkunu tħarsu (22).

45.      Fil-fehma tal-Gvern Rumen dan huwa l-każ fil-kawża prinċipali. In-nuqqas ta’ fatturi jew ta’ kull dokument adatt ieħor ma jħallix jipprekludi li tiġi prodotta prova li jkunu tħarsu r-rekwiżiti sostanzjali tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input (23).

46.      Il-Gvern Rumen isostni li l-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT, li jitlob li min iħallas it-taxxa jżomm fatturi bħala prerekwiżit għad-dritt għal tnaqqis tal-VAT tal-input, jista’ japplika għall-kawża prinċipali (24), b’mod partikolari meta l-assenza ta’ tali fatturi hija kkawżata esklużivament mill-passività tar-rikorrent. Skont l-Artikolu 242 tad-Direttiva tal-VAT, kull persuna taxxabbli għandha żżomm kontijiet iddettaljati biżżejjed li jippermettu li l-VAT tkun applikata u li l-applikazzjoni tagħha tkun eżaminata mill-awtorità tat-taxxa (25).

47.      Il-Gvern Rumen isostni li l-pożizzjoni tiegħu hija konformi mal-prinċipju ta’ newtralità fiskali. Huwa jinnota li l-prinċipju ta’ proporzjonalità jippermetti li l-Istati Membri, f’konformità mal-Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT, jimponu obbligi li huma jqisu li jkunu meħtieġa sabiex jiżguraw li l-kalkolu tal-VAT ikun eżatt u sabiex jevitaw il-frodi. Madankollu, il-miżuri li l-Istati Membri jistgħu jadottaw skont l-Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT sabiex jiżguraw il-ġbir korrett tal-VAT u sabiex ma jħallux li ikun hemm evażjoni, ma għandhomx imorru lil hinn minn dak li jkun meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-għanijiet u ma għandhomx ikunu ta’ ħsara għan-newtralità tal-VAT (26). F’kull każ, l-awtoritajiet Rumeni, skont Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT, ma talbux lir-rikorrent jissodisfa obbligi oħra ħlief dawk imposti mill-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT.

48.      Fir-rigward tat-tieni domanda l-Gvern Rumen jinnota li l-fattura hija dokument li jipprovdi l-informazzjoni kollha rilevanti għas-sistema tal-VAT li tkun applikabbli. Ma huwiex il-valur finali tal-bini li jkun tlesta li jiddetermina l-ammont tal-VAT li jista’ jitnaqqas, iżda kull tranżazzjoni għal xiri ta’ oġġetti u servizzi. Li wieħed jirrikorri għal metodu ta’ stima indiretta jkun ta’ preġudizzju għall-prinċipju ta’ newtralità tal-VAT.

49.      Il-Kummissjoni hija tal-fehma li, meta għamlet iż-żewġ domandi preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju qiegħda essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-VAT għandhomx jiġu interpretati fis-sens li persuna taxxabbli li ma tkunx żammet fatturi li jattestaw id-dritt tagħha li tnaqqas il-VAT fir-rigward tal-kunsinna ta’ oġġetti jew tal-provvista ta’ servizzi tkun tista’ tipproduċi prova ta’ dawn it-tranżazzjonijiet abbażi ta’ rapport redatt minn esperti maħtura mill-qorti nazzjonali tar-rinviju sabiex issir stima tal-valur tal-proprjetà immobbli, peress li jkun għadda perijodu kunsiderevoli ta’ żmien minn meta l-bini ġdid inkwistjoni kien is-suġġett ta’ tranżazzjonijiet.

50.      Bħar-rikorrent, il-Kummissjoni tinnota wkoll li, skont ġurisprudenza stabbilita, id-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input previst fl-Artikolu 167 et seq tad-Direttiva tal-VAT huwa prinċipju fundamentali tas-sistema komuni tal-VAT, li, bħala prinċipju, ma jistax jiġi limitat, u li jista’ jiġi eżerċitat minnufih fir-rigward tat-taxxi kollha imposti fuq tranżazzjonijiet relatati ma’ inputs (27). Il-Kummissjoni tirrikonoxxi li s-sistema hija intiża sabiex tneħħi kompletament, fil-konfront tal-kummerċjant, il-piż tal-VAT dovuta jew imħallsa matul l-attivitajiet ekonomiċi kollha tiegħu. Għalhekk, is-sistema komuni tal-VAT tiżgura li l-attivitajiet ekonomiċi kollha, ikun x’ikun l-għan jew ir-riżultati tagħhom, jiġu intaxxati b’mod newtrali, bil-kundizzjoni li, bħala prinċipju, huma stess ikunu suġġetti għall-VAT (28).

51.      Madankollu l-Kummissjoni tenfasizza li l-prevenzjoni tal-frodi, tal-evażjoni fiskali u ta’ abbużi eventwali huwa għan rikonoxxut u inkoraġġit mid-Direttiva tal-VAT. Huwa, għalhekk, għall-qrati nazzjonali u għall-awtoritajiet ġudizzjarji li jirrifjutaw id-dritt għal tnaqqis jekk jintwera, fid-dawl ta’ fatturi oġġettivi, li dan id-dritt ikun qiegħed jiġi invokat għal għanijiet frawdolenti jew abbużivi (29).

52.      Il-Kummissjoni tirrikonoxxi li l-prinċipju ta’ newtralità fiskali jitlob li t-tnaqqis tal-VAT tal-input jitħalla jsir jekk jitħarsu r-rekwiżiti sostantivi, anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali (30).

53.      Madankollu, l-istess bħall-Gvern Rumen, il-Kummissjoni tenfasizza li l-każ ikun differenti jekk il-ksur ta’ tali rekwiżiti formali effettivament jipprekludi li tiġi prodotta prova konklużiva li jkunu tħarsu r-rekwiżiti sostantivi (31).

54.      Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li mill-formulazzjoni tal-Artikolu 168(a) tad-Direttiva tal-VAT jirriżulta li, fir-rigward tal-kundizzjonijiet rilevanti li għandhom jitħarsu qabel ma jkun jista’ jintuża d-dritt għal tnaqqis, il-parti kkonċernata għandha tkun persuna taxxabbli skont it-tifsira ta’ din id-direttiva u, fit-tieni lok, li l-oġġetti jew is-servizzi invokati sabiex hija tkun intitolata għal dak id-dritt għandhom jintużaw mill-persuna taxxabbli għall-għanijiet tat-tranżazzjonijiet tagħha stess intaxxati bħala outputs, u li, bħala inputs, dawn l-oġġetti jew servizzi għandhom ikunu ġew ipprovduti minn persuna taxxabbli oħra (32).

55.      Madankollu, ir-rekwiżiti formali għad-dritt għal tnaqqis huma dawk li jirregolaw l-eżerċizzju u l-monitoraġġ tiegħu u l-funzjonament tajjeb tas-sistema tal-VAT, bħall-obbligi dwar iż-żamma ta’ kontijiet, il-produzzjoni ta’ fatturi u l-preżentazzjoni ta’ dikjarazzjonijiet tat-taxxa.

56.      Għaldaqstant, mill-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT jirriżulta li l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis jiddependi minn jekk wieħed ikollux fattura maħruġa b’mod konformi mal-Artikolu 226 ta’ din id-direttiva (33).

57.      Bħall-Gvern Rumen, il-Kummissjoni tinnota li l-għan tad-dettalji li għandhom jintwerew f’fattura kif previst fl-Artikolu 226 tad-Direttiva tal-VAT huwa li l-awtoritajiet tat-taxxa jitħallew jagħmlu monitoraġġ tal-ħlas tat-taxxa u, fejn ikun xieraq, tal-eżistenza tad-dritt għal tnaqqis tal-VAT. Id-data ta’ provvista tas-servizzi li tkun is-suġġett tal-fattura tippermetti li jiġi vverifikat meta jkun seħħ il-fatt taxxabbli, u, b’hekk, li jiġu ddeterminati d-dispożizzjonijiet tat-taxxa li għandhom japplikaw, ratione temporis, għat-tranżazzjoni li dak id-dokument ikun jirrigwarda (34). Hija l-persuna taxxabbli li tkun qiegħda titlob tnaqqis tal-VAT li għandha turi li hija tissodisfa l-kundizzjonijiet għal eliġibbiltà (35).

58.      Il-Kummissjoni ssostni li, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, l-awtoritajiet tat-taxxa ma għandhomx fil-pussess tagħhom l-informazzjoni meħtieġa sabiex jistabbilixxu li kienu ġew issodisfatti r-rekwiżiti sostantivi. Dan huwa minnu peress li fis-snin konsekuttivi 2007 sa 2009 ir-rikorrent ma rreġistrax għall-finijiet tal-VAT, ma ħallasx VAT, ma ddikjarax meta beda l-attivitajiet ekonomiċi tiegħu, ma ppreżentax dikjarazzjoni tat-taxxa, ma ġabarx fatturi u lanqas ma kien refagħhom għal 10 snin skont il-leġiżlazzjoni fiskali Rumena jew għall-inqas sa tmiem it-terminu ta’ dekadenza ta’ 5 snin. Bl-eċċezzjoni taż-żamma ta’ rċevuti tat-taxxa li ma jistgħux jinqraw, ir-rikorrent ma kkonformax ruħhu mar-rekwiżit li jinżammu kontijiet.

59.      Il-Kummissjoni ssostni li huwa indispensabbli li l-isem ta’ kull fornitur ikun jista’ jiġi identifikat, mhux biss sabiex jiġu vverifikati l-kundizzjonijiet għat-tnaqqis tat-taxxa tal-input, iżda wkoll sabiex l-awtoritajiet tat-taxxa nazzjonali jitħallew jivverifikaw il-kontijiet ta’ persuni taxxabbli u jiddeterminaw jekk ikunx hemm frodi konnessa fir-rigward ta’ tranżazzjonijiet relatati ma’ inputs.

60.      Il-Kummissjoni tfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddeċidiet li n-nuqqas li jinżammu rekords kontabilistiċi li jippermettu l-applikazzjoni tal-VAT u l-monitoraġġ tagħha mill-awtoritajiet tat-taxxa, u n-nuqqas ta’ reġistrazzjoni tal-fatturi maħruġa u mħallsa, jistgħu jipprekludu l-ġbir b’mod korrett ta’ din it-taxxa u, konsegwentement, jikkompromettu l-funzjonament tajjeb tas-sistema komuni tal-VAT (36).

61.      Il-Kummissjoni ssostni li huwa diffiċli li wieħed jifhem kif espert ikun jista’ jidentifika kull provvista ta’ oġġetti u servizzi li tkun saret lir-rikorrent sabiex ikun jista’ jirrediġi rapport li jkun jikkwalifika bħala prova konklużiva fir-rigward tar-rekwiżiti sostantivi tad-dritt għal tnaqqis. Id-deċiżjoni tar-rinviju tirreferi għall-elementi pprovduti mill-perizji bħala stimi. Madankollu, xejn mill-formulazzjoni tal-Artikolu 168(a) tad-Direttiva tal-VAT, b’riferiment għat-tnaqqis tal-VAT fuq tranżazzjonijiet upstream, ma jippermetti li jiġi konkluż li persuna taxxabbli tkun tista’ tibbenefika mid-dritt għal tnaqqis abbażi ta’ stimi. Il-Kummissjoni tfakkar li hija ġurisprudenza stabbilita li l-VAT tapplika għal kull tranżazzjoni ta’ produzzjoni jew ta’ distribuzzjoni, wara li titnaqqas it-taxxa direttament imposta fuq l-ispiża tad-diversi elementi li jikkostitwixxu l-prezz (37). Għalhekk, għandha ssir distinzjoni bejn il-valur tal-materjali ta’ kostruzzjoni u tas-servizzi ta’ kostruzzjoni kkunsinnati u pprovduti dak iż-żmien lir-rikorrent mill-fornituri tiegħu u l-valur tal-bini fil-mument tat-tħejjija ta’ perizja, li fil-kawża prinċipali jfisser intervall ta’ 10 snin.

B.      Osservazzjonijiet preliminari

62.      L-ewwel nett, hija ġurisprudenza stabbilita li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tinterpreta l-liġi tal-Unjoni biss għal dak li jirrigwarda l-applikazzjoni tagħha fi Stat Membru ġdid b’effett mid-data tal-adeżjoni ta’ dak l-Istat mal-Unjoni Ewropea (38). Il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni tinterpreta d-Direttiva tal-VAT fejn il-perijodu tal-ġbir tat-taxxa inkwistjoni jkun ġie qabel id-data ta’ adeżjoni tal-Istat Membru kkonċernat (39).

63.      F’dan il-każ, l-istima tat-taxxa kkontestata tikkonċerna l-perijodu mill-1 ta’ Awwissu 2006 sal-31 ta’ Diċembru 2009. Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni tagħti interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tal-liġi tal-Unjoni mitluba fir-rigward tal-applikazzjoni tagħhom għall-kawża prinċipali u dan mid-data tal-adeżjoni tar-Rumanija mal-Unjoni Ewropea fl-1 ta’ Jannar 2007, u, għalhekk, dan jeskludi l-perijodu mill-1 ta’ Awwissu 2006 sal-31 ta’ Diċembru 2006.

64.      It-tieni nett, sa fejn ir-rikorrent jimplika, f’osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu (riprodotti fil-punt 33 iktar ’il fuq), li l-qorti tar-rinviju għandha tapplika s-sentenza tal-Qorti Għolja u tevalwa jekk ir-rikorrent huwiex intitolat inaqqas il-VAT tal-input abbażi ta’ perizji, pjuttost milli tirrikorri għall-Artikolu 267 TFUE sabiex tinterpreta dispożizzjonijiet rilevanti tal-liġi tal-Unjoni, nagħmel riferiment għall-osservazzjonijiet tiegħi fil-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża C.K. et (40). Hemmhekk, kont osservajt li, fil-kawża Križan et (41), il-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddeċidiet li regola ta’ dritt nazzjonali li abbażi tagħha d-deċiżjonijiet ġuridiċi ta’ qorti superjuri għandhom jorbtu lil qorti oħra, ma tistax iċċaħħad lil din tal-aħħar id-diskrezzjoni li tibgħat lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi ta’ interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni ikkonċernat bis-saħħa ta’ tali deċiżjonijiet ġuridiċi (42).

65.      It-tielet nett, naċċetta l-argumenti magħmula mill-Kummissjoni fis-sens li ż-żewġ domandi preliminari jistgħu jiġu eżaminati flimkien. Fil-fehma tiegħi, il-qorti tar-rinviju essenzjalment qiegħda tistaqsi jekk l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-VAT għandhomx jiġu interpretati fis-sens li persuna taxxabbli li ma tkunx żammet fatturi li jattestaw id-dritt tagħha li tnaqqas il-VAT fir-rigward tal-kunsinna ta’ oġġetti jew tal-provvista ta’ servizzi tkun tista tipproduċi prova ta’ dawn it-tranżazzjonijiet abbażi ta’ rapport redatt minn esperti maħtura mill-qorti tar-rinviju sabiex issir stima tal-valur tal-materjali ta’ kostruzzjoni u tal-ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni tal-bini, peress li jkun għadda perijodu kunsiderevoli ta’ żmien minn meta l-bini ġdid inkwistjoni kien is-suġġett ta’ tranżazzjonijiet.

66.      Issa ser ngħaddi biex nirrispondi għad-domandi preliminari fuq din il-bażi.

C.      Risposta proposta għad-domandi preliminari

67.      Qabelxejn, ma naċċettax l-argumenti tar-rikorrent li s-sitwazzjoni li huwa jinsab fiha tista’ titqabbel mal-problemi eżaminati mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenzi tagħha fil-kawżi Salomie u Oltean (43) u Reisdorf (44).

68.      Il-kawża Salomie u Oltean kienet tirrigwarda l-applikazzjoni tal-VAT għall-bejgħ ta’ proprjetà immobbli magħmul fir-Rumanija fl-2009. Mill-2007 sal-2009, ir-rikorrenti f’dik il-kawża kienu għamlu diversi tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli li ma kinux ġew iddikjarati li kienu suġġetti għall-VAT, iżda wara verifika mill-awtoritajiet tat-taxxa kienu ntbagħtu avviżi tal-VAT, li taw lok għal tilwima bejn ir-rikorrenti u l-awtorità tat-taxxa nazzjonali (45).

69.      Fis-sentenza tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, minkejja l-fatt li l-awtoritajiet tat-taxxa nazzjonali ma kinux issuġġettaw tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli għall-VAT b’mod sistematiku, dan ma kienx bħala prinċipju jagħti lir-rikorrenti garanziji preċiżi fis-sens tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar in-nuqqas ta’ applikazzjoni tal-VAT għat-tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli inkwistjoni. Minħabba l-iskala ta’ dawn it-tranżazzjonijiet, li kienu jinvolvu l-kostruzzjoni ta’ erba’ binjiet b’total ta’ iktar minn 130 appartament, operatur ekonomiku prudenti u avżat ma setax raġonevolment jikkonkludi li tali tranżazzjoni ma kinitx ser tkun suġġetta għall-VAT mingħajr ma jkun irċieva, jew għall-inqas talab, garanziji espressi f’dak is-sens mingħand l-awtoritajiet tat-taxxa kompetenti (46).

70.      Madankollu, ma hemm ebda kwistjoni ta’ ksur ta’ aspettattivi leġittimi fil-kawża prinċipali. Tabilħaqq, l-osservazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Salomie u Olteanfir-rigward ta’ operaturi ekonomiċi prudenti u avżati għandhom pjuttost jitqiesu bħala li jsostnu l-pożizzjoni tal-Gvern Rumen u tal-Kummissjoni milli tar-rikorrent.

71.      Id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Salomie u Oltean kienet tirrigwarda wkoll il-kwistjoni dwar jekk id-Direttiva tal-VAT kinitx teskludi regoli nazzjonali li kienu jiċħdu d-dritt għal tnaqqis “għas-sempliċi raġuni” li l-persuna taxxabbli ma kinitx ġiet identifikata għall-finijiet tal-VAT meta kienet għamlet it-tranżazzjonijiet rilevanti. Madankollu, l-identifikazzjoni għall-finijiet tal-VAT ma hijiex element rilevanti fil-kawża prinċipali (47).

72.      Bl-istess mod, Reisdorf (48) tista’ tiġi distinta mill-fatti fil-kawża prinċipali.

73.      F’dik il-kawża, il-persuna taxxabbli ma kinitx ingħatat id-dritt għal tnaqqis minħabba li kienet ippreżentat kopji ta’ diversi fatturi, iżda mhux l-oriġinali (49). Konsegwentement, il-kawża kienet tirrigwarda l-kwistjoni dwar jekk ir-rekwiżit li tinżamm fattura għall-finijiet tal-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis, dak iż-żmien stabbilit fl-Artikolu 18(1)(a) tas-Sitt Direttiva tal-Kunsill 77/388/KEE tas-17 ta’ Mejju 1977 fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ – Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud: bażi uniformi ta’ stima (50) jippermettix lill-Istat Membru jqis bħala fattura mhux biss l-oriġinali, iżda wkoll dokumenti oħra bħal kopji, idduplikati jew fotokopji, u jekk persuna taxxabbli li ma għadx għandha l-fattura oriġinali tistax titħalla tipproduċi prova tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input b’mezzi oħra.

74.      Konsegwentement, is-sentenza Reisdorf issostni l-pożizzjoni li persuni taxxabbli li ma għadx għandhom fatturi jistgħu jipproduċu “provi konvinċenti oħra” li t-tranżazzjoni li għaliha jkun intalab tnaqqis fil-fatt tkun seħħet (51). Hija ma tikkonċernax ir-rwol ta’ perizji f’dan il-proċess.

75.      Fir-rigward tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar nuqqas ta’ osservanza tar-rekwiżiti formali li għandhom x’jaqsmu mal-fatturazzjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonfermat id-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input f’ċirkustanzi li fihom il-fattura jkollha diversi irregolaritajiet. Madankollu, jidher li l-ġurisprudenza f’dan il-kuntest ma indirizzatx direttament l-assenza ta’ kwalunkwe fattura (52) jew ta’ kwalunkwe dokument ieħor ta’ sostenn.

76.      Pereżempju, is-sentenza Uszodaépítő (53) kienet dwar tibdil fil-kontenut tal-fatturi u l-preżentazzjoni ta’ dikjarazzjoni supplimentari. Is-sentenza Polski Trawertyn (54) kienet dwar fattura magħmula qabel ir-reġistrazzjoni u l-identifikazzjoni ta’ kumpannija għall-finijiet tal-VAT, li kienet inħarġet f’isem l-imsieħba futuri ta’ dik il-kumpannija. Is-sentenza Idexx Laboratories Italia (55) indirizzat sitwazzjoni li fiha l-persuna taxxabbli kienet naqset milli iddaħħal fir-reġistru tal-VAT ċerti fatturi fil-kuntest ta’ proċedura ta’ awtolikwidazzjoni (56). Is-sentenza Senatex kienet dwar korrezzjoni ta’ fattura (57).

77.      Fil-konklużjonijiet tiegħu fil-kawża Vámos (58) l-Avukat Ġenerali Wahl irrimarka li “[f]il-kawżi fejn il-Qorti tal-Ġustizzja rrifjutat li tadotta metodu formalistiku, l-għan kien li jkun żgurat li, minkejja żball proċedurali żgħir magħmul mill-persuna taxxabbli, tranżazzjonijiet xorta waħda jiġu ntaxxati skont il-karatteristiċi oġġettivi tagħhom. L-Istati Membri ma jistgħux jippenalizzaw nuqqas ta’ konformità stretta ma’ rekwiżiti formali b’mod li jkun hemm riskju li n-newtralità tas-sistema tiġi mminata, pereżempju billi impriżi kompetituri jiġu ttrattati b’mod differenti, jew li dispożizzjonijiet ewlenin tad-Direttiva tal-VAT jisfaw ineffettivi” (59).

78.      Nenfasizza wkoll li, skont l-Artikolu 242 tad-Direttiva tal-VAT, kull persuna taxxabbli għandha żżomm kontijiet dettaljati biżżejjed sabiex tiġi applikata l-VAT u sabiex l-applikazzjoni tagħha tiġi vverifikata mill-awtoritajiet tat-taxxa. L-Artikolu 244 ta’ din id-direttiva jitlob li persuni taxxabbli jiżguraw li kopji tal-fatturi maħruġa u riċevuti minnhom jinżammu merfugħa. Skont l-Artikolu 250(1) tal-istess direttiva, persuni taxxabbli għandhom jippreżentaw dikjarazzjoni tal-VAT li fiha jkun hemm l-informazzjoni kollha meħtieġa sabiex tiġi kkalkolata t-taxxa dovuta lill-Istat (60).

79.      Tabilħaqq, huwa stabbilit fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li l-Istati Membri ma humiex preklużi milli jittrattaw in-nuqqas li jinżammu kontijiet bħala evażjoni tat-taxxa (61).

80.      Fil-kawża prinċipali, il-ksur ta’ rekwiżit formali, iż-żamma ta’ fatturi, wassal sabiex jiġi miċħud id-dritt għal tnaqqis peress li dan il-ksur effettivament jipprekludi l-produzzjoni ta’ prova konklużiva li r-rekwiżiti sostantivi ġew issodisfatti (62). Hemm nuqqas ta’ informazzjoni meħtieġa sabiex jiġi stabbilit li r-rekwiżiti sostantivi ġew issodisfatti, iktar milli nuqqas ta’ osservanza ta’ rekwiżit formali (63). Jew kif osserva reċentement Avukat Ġenerali, ikun “perfettament loġiku li jiġi rrifjutat il-benefiċċju tad-dritt għal tnaqqis jekk il-ksur ta’ dawn ir-rekwiżiti jkun tant gravi li jirrendi l-kontroll tal-osservanza tal-kundizzjonijiet sostantivi tad-dritt għal tnaqqis impossibbli jew eċċessivament diffiċli” (64).

81.      Għalhekk, il-kawża prinċipali tirrifletti waħda miż-żewġ eċċezzjonijiet għall-prevalenza tas-sustanza fuq il-forma, filwaqt li l-oħra hija l-parteċipazzjoni fl-evażjoni tat-taxxa (65).

82.      Għalhekk, filwaqt li ma jistax jiġi eskluż li jistgħu jinqalgħu ċirkustanzi li fihom il-kundizzjonijiet sostantivi għat-tnaqqis tat-taxxa tal-input jistgħu jiġu aċċertati b’riferiment għal perizji fl-assenza ta’ fatturi, liema kwistjoni għandha tiġi evalwata mill-qorti tar-rinviju (66), fil-fehma tiegħi tali ċirkustanzi ma jirriżultawx fil-kawża prinċipali.

83.      Il-ġurisprudenza ssostni l-argumenti magħmula mill-Gvern Rumen u mill-Kummissjoni fis-sens li n-nuqqas ta’ diliġenza minima min-naħa tar-rikorrent li jżomm il-fatturi rilevanti fir-rigward tat-tnaqqis tat-taxxa tal-input huwa fattur li għandu jittieħed inkunsiderazzjoni (67). Dan jgħodd ukoll fir-rigward ta’ dewmien, meta l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-Istati Membri huma intitolati jimponu limitazzjonijiet raġonevoli ratione temporis fuq id-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input fl-interessi taċ-ċertezza legali (68). Il-fatti fil-kawża prinċipali huma distinti minn dawk tad-deċiżjoni reċenti tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Volkswagen (69) abbażi ta’ diversi raġunijiet, u b’mod partikolari minħabba l-fatt li ma kienx hemm nuqqas ta’ diliġenza min-naħa tar-rikorrenti f’dik il-kawża u ma kienx hemm dubju li r-rikorrenti kellha dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, fejn is-somma kienet kwantifikabbli permezz ta’ fatturazzjoni tardiva (70). Bl-istess mod, kien ġie deċiż fis-sentenza Biosafe (71) li t-taxxa tal-input setgħet titnaqqas minħabba li kien oġġettivament impossibbli li l-persuna taxxabbli teżerċita d-dritt tagħha għal tnaqqis qabel ma kien sar aġġustament tal-VAT minn persuna taxxabbli oħra fil-katina tal-provvista.

84.      Fuq kollox, ma hemm xejn fil-proċess ippreżentat quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li jissuġġerixxi li, fid-dawl tal-fatt li għaddew għaxar snin u li ma hemmx fatturi jew dokumenti ekwivalenti li jistgħu jintużaw, perizja tkun tista’ tirreġistra mill-ġdid b’mod preċiż kull tranżazzjoni rilevanti li fir-rigward tagħha qiegħed jintalab tnaqqis tat-taxxa tal-input.

85.      Għalhekk, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, il-prinċipju ta’ newtralità fiskali ma jistax jiġi invokat b’mod leġittimu minn persuna taxxabbli li jkollha l-ħsieb tqiegħed f’riskju t-tħaddim tas-sistema komuni tal-VAT minħabba nuqqas li jinżammu d-dokumenti meħtieġa skont id-Direttiva tal-VAT għal perijodu twil ta’ żmien (72).

V.      Konklużjoni

86.      Għalhekk, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha tirrispondi għad-domandi preliminari magħmula mill-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija) kif ġej:

“Fid-dawl tal-fatti fil-kawża prinċipali, l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud, għandhom jiġu interpretati fis-sens li persuna taxxabbli li ma tkunx żammet fatturi li jattestaw id-dritt tagħha li tnaqqas it-taxxa fuq il-valur miżjud fir-rigward tal-kunsinna ta’ oġġetti jew tal-provvista ta’ servizzi ma tistax tipproduċi prova ta’ dawn it-tranżazzjonijiet abbażi ta’ rapport redatt minn esperti maħtura mill-qorti tar-rinviju sabiex issir stima tal-valur tal-materjali ta’ kostruzzjoni u tal-ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni tal-bini, peress li jkun għadda perijodu kunsiderevoli ta’ żmien minn meta l-bini ġdid inkwistjoni kien is-suġġett ta’ tranżazzjonijiet taxxabbli.”

1      Lingwa oriġinali: l-Ingliż.

2      ĠU 2006, L 347, p. 1.

3      Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Slynn ippreżentati fil-kawżi magħquda Jeunehomme u EGI(123/87 u 330/87, EU:C:1998:274, p. 4534).

4      Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Kokott ippreżentati fil-kawża Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turísticos (C-516/14, EU:C:2016:101, punt 34).

5      Sentenzi tat-28 ta’ Lulju 2016, Astone (C-332/15, EU:C:2016:614, punt 47) u tad-19 ta’ Ottubru 2017, Paper Consult (C-101/16, EU:C:2017:775, punti 40 u 41 u l-ġurisprudenza ċċitata).

6      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tat-30 ta’ Settembru 2010, Uszodaépítő (C-392/09, EU:C:2010:569).

7      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tat-12 ta’ April 2018,Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249).

8      Ġurnal Uffiċjali tar-Rumanija, Parti I, Nru 927 tat-23 ta’ Diċembru 2003, kif sussegwentement emendata u ssupplimentata, fil-verżjoni fis-seħħ mill-1 ta’ Jannar 2007.

9      Ġurnal Uffiċjali tar-Rumanija, Parti I, Nru 112 tas-6 ta’ Frar 2004, kif sussegwentement emendat u ssupplimentat, fil-verżjoni fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 2007.

10      Ninnota fir-rigward tal-akkwist intra-Komunitarju ta’ oġġetti, skont l-Artikolu 181 tad-Direttiva tal-VAT, l-Istati Membri jistgħu jawtorizzaw persuna taxxabbli li ma jkollhiex fattura magħmula skont l-Artikoli 220 sa 236 tagħmel, madankollu, it-tnaqqis fir-rigward tal-oġġetti. Dan ma japplikax għall-provvista ta’ servizzi. Ara, dwar dan is-suġġett, il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Kokott ippreżentati fil-kawża Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turíticos(C-516/14, EU:C:2016:101, punt 77).

11      Ir-rikorrent jagħmel riferiment għas-sentenza tal-1 ta’ Marzu 2012, Polski Trawertyn (C-280/10, EU:C:2012:107, punt 40). Ara wkoll, iktar reċentement, b’mod partikolari, is-sentenzi tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249, punt 29 u l-ġurisprudenza ċċitata) u tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punt 29 u l-ġurisprudenza ċċitata).

12      F’dan ir-rigward, ir-rikorrent jinvoka s-sentenza tad-9 ta’ Lulju 2015, Salomie u Oltean (C-183/14, EU:C:2015:454, punti 56 sa 58). Ara wkoll, iktar reċentement, b’mod partikolari, is-sentenzi tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249, punti 27, 28 u 30 u l-ġurisprudenza ċċitata) u tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punti 28, 30 u 31 u l-ġurisprudenza ċċitata).

13      Sentenza tad-9 ta’ Lulju 2015 (C-183/14, EU:C:2015:454).

14      Sentenza tal-5 ta’ Diċembru 1996 (C-85/95, EU:C:1996:466).

15      Sentenza tal-5 ta’ Diċembru 1996, Reisdorf (C-85/95, EU:C:1996:466, punt 30).

16      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenza tas-6 ta’ April 1995, BLP Group(C-4/94, EU:C:1995:107, punti 18 u 19).

17      F’dan ir-rigward, il-Gvern Rumen jagħmel riferiment, inter alia, għas-sentenza tat-22 ta’ Ottubru 2015, PPUH Stehcemp (C-277/14, EU:C:2015:719, punt 29). Ara wkoll, iktar reċentement, is-sentenza tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249, punti 32 u 33).

18      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenza tad-29 ta’ April 2004, Terra Baubedarf-Handel (C-152/02, EU:C:2004:268, punt 32).

19      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenzi tal-31 ta’ Jannar 2013, Stroy trans (C-642/11, EU:C:2013:54, punti 31 u 32), u LVK(C-643/11, EU:C:2013:55, punti 35 u 36).

20      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenza tal-15 ta’ Settembru 2016, Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turísticos (C-516/14, EU:C:2016:690; punt 27) u għall-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Kokott ippreżentati fil-kawża Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turísticos (EU:C:2016:101, punt 34). Ara wkoll il-punti 36 sa 39 tal-konklużjonijiet tiegħu dwar il-funzjoni tal-fattura fir-rigward ta’ tnaqqis tal-VAT tal-input.

21      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment, inter alia, għas-sentenza tal-1 ta’ Marzu 2012, Polski Trawertyn (C-280/10, EU:C:2012:107, punt 43).

22      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenzi tas-27 ta’ Settembru 2007, Collée(C-146/05, EU:C:2007:549, punt 31) u tal-11 ta’ Diċembru 2014, Idexx LaboratoriesItalia(C-590/13, EU:C:2014:2429, punt 39). Ara, iktar reċentement, is-sentenza tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punt 35).

23      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenzi tat-12 ta’ Lulju 2012, EMS-Bulgaria Transport(C-284/11, EU:C:2012:458, punt 71) u tal-11 ta’ Diċembru 2014, Idexx Laboratories Italia(C-590/13, EU:C:2014:2429, punt 39).

24      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenzi tat-22 ta’ Ottubru 2015, PPUH Stehcemp (C-277/14, EU:C:2015:719, punt 40), tat-13 ta’ Frar 2014, Maks Pen (C-18/13, EU:C:2014:69, punt 47) u tat-8 ta’ Mejju 2013, Petroma Transports et (C-271/12, EU:C:2013:297, punti 25 sa 36). Ara, iktar reċentement, is-sentenza tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249, punti 32 u 33 u l-ġurisprudenza ċċitata).

25      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenza tat-13 ta’ Frar 2014, Maks Pen (C-18/13, EU:C:2014:69, punt 41 u l-ġurisprudenza ċċitata).

26      Il-Gvern Rumen jagħmel riferiment għas-sentenza tad-9 ta’ Lulju 2015, Salomie u Oltean (C-183/14, EU:C:2015:454, punt 62).

27      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tat-22 ta’ Ottubru 2015, PPUH Stehcemp (C-277/14, EU:C:2015:719, punt 26). Ara wkoll is-sentenzi tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249, punti 27 u 29 u l-ġurisprudenza ċċitata) u tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punti 28 u 29 u l-ġurisprudenza ċċitata)

28      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tat-22 ta’ Ottubru 2015, PPUH Stehcemp (C-277/14, EU:C:2015:719, punt 27). Ara wkoll is-sentenzi tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens(C-8/17, EU:C:2018:249, punt 28 u l-ġurisprudenza ċċitata) u tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punt 30).

29      Fil-kuntest ta’ frodi, il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza PPUH Stehcemp(C-277/14, EU:C:2015:719, punti 47 u 48). Ara wkoll is-sentenzi tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens(C-8/17, EU:C:2018:249, punt 38 u l-ġurisprudenza ċċitata) u tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punti 36 u 40 u l-ġurisprudenza ċċitata).

30      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tad-9 ta’ Lulju 2015, Salomie u Oltean (C-183/14, EU:C:2015:454, punti 58 u 59).

31      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tat-28 ta’ Lulju 2016, Astone (C-332/15, EU:C:2016:614, punt 46). Ara wkoll is-sentenza tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punt 35 u l-ġurisprudenza ċċitata).

32      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tat-22 ta’ Ottubru 2015, PPUH Stehcemp (C-277/14, EU:C:2015:719, punt 28). Ara wkoll is-sentenzi tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens(C-8/17, EU:C:2018:249, punt 31 u l-ġurisprudenza ċċitata) u tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161 punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata).

33      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tal-15 ta’ Settembru 2016, Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turísticos(C-516/14, EU:C:2016:690, punt 41). Ara wkoll is-sentenza tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249, punti 32 u 33).

34      Sentenza tal-15 ta’ Settembru 2016, Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turísticos(C-516/14, EU:C:2016:690, punti 27 u 30).

35      Sentenza tal-15 ta’ Settembru 2016, Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turísticos(C-516/14, EU:C:2016:690, punt 46).

36      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tal-5 ta’ Ottubru 2016, Maya Marinova (C-576/15, EU:C:2016:740).

37      Il-Kummissjoni tagħmel riferiment għas-sentenza tat-22 ta’ Ottubru 2015, PPUH Stehcemp (C-277/14, EU:C:2015:719,punt 35).

38      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tal-15 ta’ April 2010, CIBA(C-96/08, EU:C:2010:85, punt 14 u l-ġurisprudenza ċċitata) u d-digriet tal-11 ta’ Mejju 2017,Exmitiani(C-286/16, mhux ippubblikat, EU:C:2017:368, punt 12 u l-ġurisprudenza ċċitata). Dan kien ġie enfasizzat fl-osservazzjonijiet bil-miktub tal-Gvern Rumen u tal-Kummissjoni.

39      Ara, b’mod partikolari, id-digriet tal-11 ta’ Mejju 2017, Exmitiani (C-286/16, mhux ippubblikat, EU:C:2017:368, punt 13 u l-ġurisprudenza ċċitata).

40      Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Tanchev (C-578/16 PPU, EU:C:2017:108, punt 34).

41      Sentenza tal-15 ta’ Jannar 2013 (C-416/10, EU:C:2013:8).

42      Sentenza tal-15 Jannar 2013, Križan et (C-416/10, EU:C:2013:8, punt 68).

43      Sentenza tat-8 ta’ Lulju 2015 (C-183/14, EU:C:2015:454).

44      Sentenza tal-5 ta’ Diċembru 1996 (C-85/95, EU:C:1996:466).

45      Sentenza tat-8 ta’ Lulju 2015, Salomie u Oltean (C-183/14, EU:C:2015:454, punti 19 sa 24).

46      Sentenza tat-8 ta’ Lulju 2015, Salomie u Oltean (C-183/14, EU:C:2015:454, punti 47 sa 49).

47      Sentenza tat-8 ta’ Lulju 2015, Salomie u Oltean (C-183/14, EU:C:2015:454, punti 62 sa 64).

48      Sentenza tal-5 ta’ Diċembru 1996 (C-85/95, EU:C:1996:466).

49      Sentenza tal-5 ta’ Diċembru 1996, Reisdorf (C-85/95, EU:C:1996:466, punt 9).

50      ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 1, p. 23.

51      Sentenza tal-5 ta’ Diċembru 1996, Reisdorf (C-85/95, EU:C:1996:466, punt 29).

52      Ninnota li s-sentenza tat-28 ta’ Lulju 2016, Astone (C-332/15, EU:C:2016:614) kienet tirrigwarda sitwazzjoni li fiha persuna taxxabbli ma setgħet tipproduċi ebda fattura tagħha stess sabiex titnaqqas it-taxxa tal-input; għalhekk il-persuna taxxabbli riedet tippreżenta fatturi ta’ terzi sabiex issostni l-istess.

53      Sentenza tat-30 ta’ Settembru 2010 (C-392/09, EU:C:2010:569).

54      Sentenza tal-1 ta’ Marzu 2012 (C-280/10, EU:C:2012:107).

55      Sentenza tal-11 ta’ Diċembru 2014 (C-590/13, EU:C:2014:2429).

56      Ninnota li l-produzzjoni ta’ fattura u t-tnaqqis tat-taxxa tal-input fil-kuntest tal-proċedura ta’ awtolikwidazzjoni hija suġġetta għal regoli distinti li ma humiex rilevanti għall-kawża prinċipali. Ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie(C-424/12, EU:C:2014:50) u tal-11 ta’ Diċembru 2014, Idexx Laboratories Italia(C-590/13, EU:2014:2429, punt 38). Ara wkoll il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Kokott ippreżentati fil-kawża Barlis 06 – Investimentos Imobiliários e Turísticos, (C-516/14, EU:C:2016:101, punti 81 u 82).

57      Sentenza tal-15 ta’ Settembru 2016, Senatex(C-518/14, EU:C:2016:691).

58      C-566/16, EU:C:2017:895, kawża pendenti.

59      Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Wahl ippreżentati fil-kawża Vámos(C-566/16, EU:C:2017:895, punt 47). Enfasi miżjuda minni.

60      Ara, b’mod partikolari, il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Wahl ippreżentati fil-kawża Fontana (C-648/16, EU:C:2018:213, punt 32), kawża pendenti.

61      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tal-5 ta’ Ottubru 2016, Maya Marinova(C-576/15, EU:C:2016:740, punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata). Wieħed għandu jinnota wkoll l-obbligi tal-Istati Membri li jirriżultaw mill-Artikolu 4(3) TUE, mill-Artikolu 325 TFUE u mill-Artikoli 2, 250(1) u 273 tad-Direttiva tal-VAT. Ara s-sentenza tad-19 ta’ Ottubru 2017, Paper Consult (C-101/16, EU:C:2017:775, punt 47).

62      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tad-19 ta’ Ottubru 2017, Paper Consult (C-101/16, EU:C:2017:775, punt 42).

63      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre(C-159/17, EU:C:2018:161, punt 35 u l-ġurisprudenza ċċitata): “[I]r-rifjut tad-dritt għal tnaqqis huwa, barra minn hekk, dipendenti fuq in-nuqqas ta’ informazzjoni neċessarja sabiex jiġi stabbilit li r-rekwiżiti sostantivi huma ssodisfatti kif ukoll fuq in-nuqqas ta’ osservanza ta’ rekwiżit formali”.

64      Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Mengozzi ppreżentati fil-kawża Paper Consult(C-101/16, EU:C:2017:413, punt 39). Ara wkoll is-sentenza tas-7 ta’ Marzu 2017, Dobre (C-159/17, EU:C:2018:161, punt 35 u l-ġurisprudenza ċċitata).

65      Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Saugmandsgaard Øe ppreżentati fil-kawża Plöckl(C-24/15, EU:C:2016:204, punti 80 u 81). Ara wkoll is-sentenza tal-20 ta’ Ottubru 2016, Plöckl (C-24/15, EU:C:2016:791, punti 43 sa 46).

66      Sentenza tas-7 ta’ Marzu 2018, Dobre (C-159/17, EU:C: 2018:161, punt 38).

67      Ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tal-21 ta’ Marzu 2018, Volkswagen(C-533/16, EU:C:2018:204, punt 47 u 51) u tat-12 ta’ April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens(C-8/17, EU:C:2018:249, punt 43).

68      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tat-28 ta’ Lulju 2016, Astone (C-332/15, EU:C:2016:614, punt 33 u l-ġurisprudenza ċċitata).

69      Sentenza tal-21 ta’ Marzu 2018,Volkswagen (C-533/16, EU:C:2013:204).

70      Kif ġie osservat fil-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Campos Sánchez-Bordona ppreżentati fil-kawża Volkswagen (C-533/16, EU:C:2017:823, punt 69), dak li fil-fatt ġara kien ħlas tardiv tal-VAT.

71      Sentenza tat-12 April 2018, Biosafe – Indústria de Reciclagens (C-8/17, EU:C:2018:249).

72      Ara, b’analoġija mal-projbizzjoni tad-dritt għal tnaqqis fil-kuntest tal-evażjoni tat-taxxa, is-sentenza tat-28 ta’ Lulju 2016, Astone (C-332/15, EU:C:2016:614, punt 58).