EU tax law WEB

Available languages

Taxonomy tags

Info

Referral date: 22-12-2016
Show case reference
Opinion date: 22-02-2018
Ruling date: 13-06-2018
AG: Bobek

References in this case

Highlight in text

Edizzjoni Provviżorja

KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI

BOBEK

ippreżentati fit-22 ta’ Frar 2018 (1)

Kawża C-665/16

Ministru Finansów

Gmina Wrocław

(talba għal deċiżjoni preliminari min-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Polonja))

“Rinviju għal deċiżjoni preliminari — Sistema komuni tat-taxxa fuq il-valur miżjud — Direttiva 2006/112/KE — Tranżazzjonijiet taxxabbli — Artikolu 2(1)(a) — Provvista ta’ beni mwettqa bi ħlas — Artikolu 14(2)(b) — Trasferiment, b’kumpens, ta’ proprjetà ta’ beni immobbli skont ordni ta’ awtorita’ pubblika — Esproprjazzjoni ta’ beni immobbli komunali”

I. Introduzzjoni

1. Fil-mitoloġija Rumana, Janus kien l-alla tal-bidu u tat-tmiem, tal-ftuħ ta’ bibien, tal-passaġġi, tax-xtiebi, iżda jidher ukoll li, fil-perijodu preklassiku, huwa kien ukoll l-alla tal-ħolqien, tal-gwerra, tas-sorsi tal-ilma u tax-xemx (2). Lil hinn mid-diffikultajiet ta’ attribuzzjoni ta’ kompetenza (pjuttost familjari għall-avukat tal-Unjoni), li kienet ukoll dejjem problematika għall-allat Rumani li s-setgħat tagħhom baqgħu jinbidlu matul is-sekli, hemm element wieħed dwar Janus li n-nies għadhom jiftakru llum: li kien deskritt bħala li għandu żewġt uċuh.

2. B’kuntrast ma’ alla b’ras waħda u b’żewġt uċuh, il-kawża preżenti tikkonċerna wiċċ wieħed, iżda fuq żewġ irjus differenti. Dan huwa, fil-qosor, is-sors tal-kontroversja tat-taxxa fuq il-valur miżjud (iktar ’il quddiem il-“VAT”) li tirriżulta minn din il-kawża: taħt id-dritt Pollakk, is-Sindku ta’ Wrocław għandu żewġ irwoli distinti. Minn naħa, huwa l-awtorita’ eżekuttiva (awtonoma) ta’ Gmina Wrocław (il-komun ta’ Wrocław, il-Polonja). Minn naħa l-oħra, fil-qasam (ġerarkiku) tal-amministrazzjoni statali, huwa jaġixxi wkoll bħala r-rappreżentant tat-Teżor Pubbliku.

3. Il-funzjoni doppja ta’ ċerti korpi tal-amministrazzjoni reġjonali li jkunu, skont il-kompiti speċifiċi tagħhom, qegħdin jaġixxu sew bħala amministratur awtonomu sew bħala amministratur statali, ma hijiex innovattiva, ċertament fl-Ewropa Ċentrali. Li huwa, madankollu, ġdid fil-kuntest tal-kawża preżenti huwa kif għandha ssir l-evalwazzjoni ta’ din il-prattika għall-finijiet tal-VAT f’kawżi fejn l-istess korp, in casu s-Sindku ta’ Wrocław, huwa parti mis-sitwazzjoni speċifika ta’ esproprjazzjoni ta’ beni immobbli fuq iż-żewġ naħat tat-tranżazzjoni, iżda jaġixxi f’żewġ irwoli differenti. Barra minn hekk, wara t-trasferiment formali tat-titolu ta’ proprjetà mill-komun ta’ Wrocław lit-Teżor Pubbliku, il-beni immobbli inkwistjoni fil-fatt ikompli jkun ġestit mill-istess awtorita’: is-Sindku ta’ Wrocław.

4. Huwa f’dan il-kuntest li n-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema, Polonja) qiegħda tfittex li taċċerta jekk it-trasferiment mill-komun ta’ Wrocław lit-Teżor Pubbliku tal-proprjetà ta’ beni immobbli inkwistjoni jikkostitwixxix tranżazzjoni taxxabbli fis-sens tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT (3). Din il-mistoqsija tqajjem żewġ kwistjonijiet speċifiċi: L-ewwel nett, sabiex jitqies bħala tranżazzjoni taxxabbli, it-trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli taħt l-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT jeħtieġ ukoll jammonta għal trasferiment tad-dritt ta’ persuna li tiddisponi minn beni immobbli bħala sid fis-sens tal-Artikolu 14(1) ta’ dik id-direttiva? It-tieni nett, x’inhi r-relazzjoni bejn il-kunċett ta’ kumpens li jirreferi għalih l-Artikolu 14(2)(a) u l-kunċett ta’ twettiq bi ħlas tal-Artikolu 2(1)(a) tad-direttiva?

II. Il-kuntest ġuridiku

A. Id-dritt tal-UE

5. Fil-lista tiegħu ta’ tranżazzjonijiet suġġetti għall-VAT, l-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva tal-VAT jinkludi:

“il-provvista ta’ merkanzija bi ħlas fit-territorju ta’ Stat Membru minn persuna taxxabbli li taġixxi bħala tali; [...]”

6. Skont l-Artikolu 14 tad-Direttiva tal-VAT:

“1. ‘Provvista ta’ merkanzija’ għandha tfisser it-trasferiment tad-dritt ta’ sid li jiddisponi minn proprjeta’ tanġibbli.

2. Flimkien mat-transazzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1, kull waħda minn dawn li ġejjin għandha tiġi kkunsidrata bħala provvista ta’ merkanzija:

(a) it-trasferiment, b’ordni ta’ jew f’isem awtorita’ pubblika jew skond il-liġi, tad-dritt ta’ proprjeta’ magħmul bi ħlas ta’ kumpens;

(b) il-konsenja materjali ta’ merkanzija skond kuntratt għall-kiri ta’ merkanzija għal ċertu żmien, jew għall-bejgħ ta’ merkanzija magħmul bi ħlas akkont, li jipprovdi li normalment proprjeta’ għandha tgħaddi mhux aktar tard minn meta jsir l-aħħar ħlas akkont;

B. Id-dritt Pollakk

7. L-Artikolu 7(1)(1) tal-Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (il-Liġi tal-11 ta’ Marzu 2004 dwar it-taxxa fuq il-beni u s-servizzi (iktar ’il quddiem il-“il-Liġi tal-VAT”)) (4) tipprovdi li: “Il-provvista ta’ beni msemmija fl-Artikolu 5(1)(1) tfisser it-trasferiment tad-dritt ta’ persuna li tiddisponi minn beni bħala sid, inkluż it-trasferiment, skont ordni ta’ awtorita’ pubblika jew ta’ korp li jaġixxi f’isem l-awtorita’ pubblika, jew it-trasferiment, skont il-liġi, tal-proprjetà ta’ beni bi ħlas ta’ kumpens”.

III. Il-fatti, il-proċedura u d-domanda preliminari

8. Wara deċizjoni tal-Wojewoda Dolnośląski (il-Gvernatur Reġjonali ta’ Dolny Śląsk, il-Polonja), il-proprjetà ta’ beni immobbli, li qabel kienu jappartjenu lill-komun ta’ Wrocław, ġiet ittrasferita lit-Teżor Pubbliku għall-finijiet tal-kostruzzjoni ta’ triq. B’deċiżjoni separata, il-Gvernatur Reġjonali ta’ Dolny Śląsk stabbilixxa l-ammont tal-kumpens dovut għall-komun ta’ Wrocław (iktar ’il quddiem il-“komun”) u ordna lis-Sindku ta’ Wrocław (iktar ’il quddiem is-“Sindku”) iħallas tali somma.

9. Minħabba d-dubji dwar l-obbligi fiskali tiegħu fir-rigward ta’ dik it-tranżazzjoni, il-komun ta’ Wrocław issottometta applikazzjoni lill-Minister Finansów (iktar ’il quddiem il-“Ministru għall-Finanzi”) fejn talab interpretazzjoni tad-dritt fiskali fid-dawl taċ-ċirkustanzi speċifiċi tiegħu. Huwa staqsa jekk it-trasferiment tal-proprjetà, skont il-liġi, tal-beni immobbli, bi ħlas ta’ kumpens, jikkostitwixxix provvista ta’ beni suġġetta għall-VAT. Jekk dan ikun il-każ, huwa jistaqsi liema korp għandu jidher fuq il-fattura tal-VAT bħala x-xerrej tal-beni.

10. Il-Ministru għall-Finanzi wieġeb li t-tranżazzjoni inkwistjoni fil-kawża preżenti kienet suġġetta għall-VAT, u żied il-kjarifiki li ġejjin.

11. L-ewwel nett, il-persuna taxxabbli ma setgħetx tkun is-Sindku, peress li ma huwiex korp li indipendentement iwettaq attivita’ ekonomika u ma joperax għan-nom tiegħu stess. Għalhekk, il-persuna taxxabbli hija l-komun.

12. It-tieni nett, minkejja li kien is-Sindku li ġie ordnat iħallas il-kumpens, dan ma jbiddilx il-fatt li l-proprjetà ta’ beni immobbli ġiet ittrasferita mill-komun lit-Teżor Pubbliku, li kien irrappreżentat mis-Sindku. Għalhekk, għall-finijiet tal-VAT, il-fornitur u d-destinatarju huma l-istess persuna taxxabbli.

13. It-tielet nett, peress li l-proprjetà ta’ beni immobbli ġiet ittrasferita mill-komun lit-Teżor Pubbliku b’kumpens, kien hemm provvista ta’ beni bi ħlas suġġetta għall-VAT.

14. Il-Ministru għall-Finanzi għalhekk ikkonstata li l-komun kellu l-obbligu li jakkonta għall-provvista tal-beni immobbli esproprjati fil-forma ta’ fattura tal-VAT li fuqha l-komun kien indikat bħala li qiegħed jaġixxi f’ismu stess bħala l-fornitur u bħala r-rappreżentant tat-Teżor Pubbliku bħala d-destinatarju.

15. Il-komun ta’ Wroclaw ma qabilx ma’ din l-interpretazzjoni. Għalhekk, huwa ressaq kawża kontra l-Ministru għall-Finanzi quddiem il-Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (il-Qorti Amministrattiva Provinċjali ta’ Wrocław, il-Polonja).

16. Dik il-qorti ddeċidiet li l-kriterju sabiex ikun hemm provvista ta’ beni għall-finijiet tad-dritt fiskali – it-trasferiment ta’ kontroll ekonomiku fuq il-beni immobbli mill-fornitur lid-destinatarju – ma kienx issodisfatt fil-kawża preżenti. Dan kien għaliex kemm il-fornitur kif ukoll id-destinatarju kienu wieħed u l-istess korp: il-komun ta’ Wrocław. Konsegwentement, dik il-qorti kkonkludiet li ma kienx hemm trasferiment ta’ kontroll ekonomiku u de facto fuq il-beni immobbli, li kien prerekwiżit sabiex tranżazzjoni titqies bħala fatt taxxabbli għall-finijiet tal-VAT skont id-dritt nazzjonali u d-dritt tal-Unjoni.

17. Il-Ministeru għall-Finanzi appella quddiem il-qorti tar-rinviju, in-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema).

18. Il-qorti kkonstatat li s-sitwazzjoni inkwistjoni qajmet dubji serji dwar jekk it-trasferiment minn komun tal-proprjetà ta’ beni immobbli skont ordni ta’ awtorita’ pubblika bi ħlas ta’ kumpens jistax jitqies bħala tranżazzjoni taxxabbli għall-finijiet tal-Artikolu 7(1)(1) tad-dritt nazzjonali dwar il-VAT. B’digriet tat-12 ta’ Frar 2015 (5), awla komposta minn tliet imħallfin irrinvijat il-kawża lil ġudikatura estiża ta’ seba’ mħallfin fin-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema) bid-domanda:

“It-trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli skont ordni ta’ awtorita’ pubblika bi ħlas ta’ kumpens, li l-piż ekonomiku tiegħu (inkluż il-ħlas tat-taxxa) ser jiġi sostnut mill-persuna suġġetta għall-esproprjazzjoni, jista jitqies bħala tranżazzjoni taxxabbli għall-finijiet tal-Artikolu 7(1)(1) [tal-Liġi tal-AT]?”

19. Il-ġudikatura ta’ seba’ mħallfin tan-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema) wieġbet b’riżoluzzjoni tat-12 ta’ Ottubru 2015 fl-affermattiv: (6) it-trasferiment minn komun tal-proprjetà ta’ beni immobbli skont ordni ta’ awtorita’ pubblika bi ħlas ta’ kumpens jikkostitwixxi provvista ta’ beni fis-sens tal-Artikolu 7(1)(1) tal-Liġi tal-VAT. Hija spjegat li tali trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli, fid-dritt ċivili, kien provvista ta’ beni għall-finijiet tal-VAT. Għalhekk, hija qieset li ma kienx rilevanti li tiġi indirizzata l-kwistjoni ta’ jekk din it-tranżazzjoni kinitx tinkludi wkoll it-trasferiment ta’ kontroll ekonomiku fuq il-beni immobbli. Barra minn hekk, il-ġudikatura ma qablitx mal-opinjoni li l-ħlas ta’ kumpens lill-komun għall-beni immobbli esproprijati mit-Teżor Pubbliku ma kienx ħlas effettiv. Hija qieset li l-komun kien fil-fatt irċieva fondi mill-baġit tat-Teżor Pubbliku bħala parti minn allokazzjonijiet magħmula sabiex huwa jkun jista’ jaqdi kompiti pubbliċi fil-qasam ta’ amministrazzjoni statali.

20. Il-partijiet fil-proċedura prinċipali ma jaqblux mar-riżoluzzjoni tan-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema). Huma talbu li jsir rinviju għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja. Awla komposta minn tliet imħallfin tan-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema) qablet li dan isir, issospendiet il-proċeduri u għamlet id-domanda preliminari segwenti:

“It-trasferiment, skont il-liġi, tal-proprjetà ta’ beni immobbli ta’ komun lit-Teżor pubbliku bi ħlas ta’ kumpens, meta mill-ordinament ġuridiku nazzjonali jirriżulta li dawn il-beni immobbli jkomplu jiġu mmaniġġjati mis-sindku tal-komun, li huwa fl-istess ħin ir-rappreżentant tat-Teżor pubbliku u l-organiżmu eżekuttiv tal-komun, jikkostitwixxi tranżazzjoni taxxabbli fis-sens tal-Artikolu 14(2)(a) tad- [Direttiva tal-VAT]?

Għall-finijiet tar-risposta għad-domanda preċedenti, huwa importanti li l-ħlas tal-kumpens lill-komun huwa ta’ natura reali jew li jirrigwarda sempliċi moviment intern għall-baġit tal-komun?”

21. Tressqu sottomissjonijiet bil-miktub mill-komun ta’ Wrocław, mill-Gvern Pollakk u mill-Kummissjoni Ewropea. Dawn il-partijiet ikkonċernati, kif ukoll il-Ministru għall-Finanzi, ippreżentaw sottomissjonijiet orali waqt is-seduta tat-13 ta’ Diċembru 2017.

IV. Evalwazzjoni

22. Dawn il-konklużjonijiet huma strutturati kif ġej. L-ewwel nett, ser nagħmel numru ta’ kummenti preliminari dwar il-kuntest speċifiku tal-kawża u l-portata eżatta tad-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju (Taqsima A). It-tieni nett, ser nindirizza, fuq livell ġenerali, l-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ “provvista ta’ beni” fl-Artikolu 14(1) u fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT, u r-relazzjoni bejn il-kunċetti ta’ “kumpens” (Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT) u ta’ “ħlas” (Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva tal-VAT) (Taqsima B). It-tielet nett, ser neżamina d-domanda speċifika magħmula fil-kawża preżenti fid-dawl tal-interpretazzjoni mogħtija lid-dispożizzjonijiet imsemmija hawn fuq (Taqsima C).

A. Rimarki preliminari

1. In-natura doppja tal-awtoritajiet lokali fil-Polonja

23. Il-kawża preżenti tirrigwarda kuntest pjuttost speċifiku. In-natura doppja u l-funzjonijiet tal-awtoritajiet lokali huma sors ta’ kumplessita’ fl-evalwazzjoni tan-natura taxxabbli ta’ tranżazzjoni bħal dik inkwistjoni. Kif spjegat b’mod utli mill-qorti tar-rinviju u kif ġie elaborat mill-partijiet ikkonċernati, il-fehim tiegħi tar-regoli nazzjonali dwar dan il-punt huwa s-segwenti:

24. L-ewwel nett, fuq livell ta’ ġestjoni, Wrocław hija belt distrettwali. Belt distrettwali taqdi kemm il-kompiti tagħha stess li hija responsabbli għalihom (awtoamministrazzjoni jew amministrazzjoni awtonoma) u kompiti li jkunu ġew iddelegati lilha mill-Istat (amministrazzjoni statali). Il-kompiti relatati mal-ġestjoni tal-beni immobbli inkwistjoni f’din il-kawża huma inklużi fil-kompiti stess tal-belt distrettwali. Dan ifisser li, wara esproprjazzjoni, il-beni immobbli, li qabel kienu jappartjenu lill-komun ta’ Wrocław, ikomplu jkunu ġestiti mill-istess korp, irrappreżentat mis-Sindku ta’ Wrocław.

25. It-tieni nett, fir-rigward tal-baġit komunali, il-qorti tar-rinviju tispjega li belt distrettwali tiffinanzja l-kompiti tagħha stess mir-riżorsi tagħha stess. Kuntrarjament, kompiti ta’ amministrazzjoni statali ddelegati lilha, huma ffinanzjati minn allokazzjonijiet mill-baġit tal-Istat jew mill-baġit ta’ livelli oħra governattivi. Skont id-digriet tar-rinviju, il-komun (il-belt distrettwali) huwa responsabbli għall-kompiti ta’ ġestjoni tal-beni immobbli inkwistjoni. Peress li dawn huma l-kompiti tiegħu stess, l-ispejjeż relatati magħhom ma humiex neċessarjament koperti minn allokazzjonijiet mill-baġit statali.

26. It-tielet nett, rigward ir-rappreżentazzjoni formali tal-partijiet tat-tranżazzjoni, għalkemm il-proprjetà ta’ beni immobbli kienet ittrasferita mill-komun ta’ Wrocław lit-Teżor Pubbliku, iż-żewġ entitajiet pubbliċi kienu rrappreżentanti f’dik it-tranżazzjoni mill-istess awtorita’ li taġixxi f’irwoli differenti: is-Sindku ta’ Wrocław.

2. Fuq il-portata tad-domanda preliminari

27. Dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari tfassal mill-qorti nazzjonali f’termini pjuttost speċifiċi. Id-domanda magħmula hija bbażata fuq numru ta’ assunzjonijiet fattwali u legali.

28. B’mod partikolari, skont l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva tal-VAT, “persuna taxxabbli” hija kull persuna li indipendentement twettaq fi kwalunkwe post kwalunkwe attivita’ ekonomika, irrispettivament mill-iskop jew mir-riżultati ta’ din l-attività. L-isfruttament ta’ beni tanġibbli jew intanġibbli għal skopijiet ta’ dħul minnu fuq bażi kontinwa għandu jitqies bħala “attività ekonomika” (7). Deroga mid-definizzjoni ġenerali ta’ “persuna taxxabbli” fl-Artikolu 9(1) tad-Direttiva tal-VAT tinsab fl-Artikolu 13(1) ta’ dik id-direttiva. Hija teskludi Stati, awtoritajiet governattivi reġjonali u lokali, kif ukoll korpi oħra rregolati mid-dritt pubbliku, fir-rigward ta’ attivitajiet jew tranżazzjonijiet ekonomiċi li huma jwettqu bħala awtorita’ pubblika, sakemm it-trattament tagħhom bħala persuni mhux taxxabli ma jikkawżax distorsjonijiet kunsiderevoli tal-kompetizzjoni (8).

29. Għalkemm repetutament ikkontestat mill-komun ta’ Wrocław, il-qorti tar-rinviju espliċitament enfasizzat li l-kapaċita’ ta’ dan il-komun bħala persuna taxxabbli ma hijiex inkwistjoni. Id-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju għalhekk tirrigwarda esklużivament in-natura taxxabbli tat-trasferiment tal-proprjetà tal-beni immobbli inkwistjoni.

30. Hija l-qorti nazzjonali li għandha tikklassifika l-attivitajiet inkwistjoni fid-dawl tal-kriterji adottati mill-Qorti tal-Ġustizzja (9). F’dan il-kuntest, għandu jiġi mfakkar li hija r-responsabilta’ tal-qorti nazzjonali li tiddefinixxi l-kuntest fattwali u leġiżlattiv tat-tilwima quddiemha (10). B’mod partikolarment, id-deċiżjoni dwar id-domandi magħmula lill-Qorti tal-Ġustizzja hija tal-qorti nazzjonali u mhux tal-partijiet fil-proċeduri prinċipali. Dan huwa l-każ mhux biss fid-dawl tal-funzjoni mogħtija lill-Qorti tal-Ġustizzja mill-Artikolu 267 TFUE, iżda wkoll minħabba d-dmir li jiġi żgurat li kull parti kkonċernata tingħata l-opportunita’ li tissottometti osservazzjonijiet, kif stabbilit fl-Artikolu 23 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (11).

31. Ma huwiex għalhekk l-irwol tal-Qorti tal-Ġustizzja li tindirizza mill-ġdid l-evalwazzjoni jew l-interpretazzjoni fattwali tad-dritt nazzjonali li diġa’ twettqu mill-qorti tar-rinviju li ma humiex is-suġġett tad-domandi magħmula. Dan huwa minnu wkoll (jew partikolarment minnu) f’każijiet fejn evalwazzjoni xierqa teħtieġ l-applikazzjoni tad-dritt tal-UE għal leġiżlazzjoni nazzjonali pjuttost kumplessa.

32. Dawn il-konklużjonijiet għalhekk ser ikunu bbażati fuq l-evalwazzjoni mwettqa mill-qorti nazzjonali – jiġifieri dik li, għall-finijiet tat-tranżazzjoni inkwistjoni, il-komun ta’ Wrocław huwa “persuna taxxabbli” – mingħajr, iżda, ma tittieħed pożizzjoni dwar din il-kwistjoni speċifika.

B. Il-“provvista ta’ beni” fis-sens tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT

33. Bid-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tfittex li tistabbilixxi jekk it-tranżazzjoni inkwistjoni fil-proċeduri prinċipali tikkostitwixxix “provvista ta’ beni” taxxabbli fis-sens tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT. Il-qorti tar-rinviju tistaqsi, barra minn hekk, jekk il-fatt li l-kumpens imħallas jikkonsisti biss f’sempliċi trasferiment tal-kontabbilta’ interna fi ħdan il-baġit tal-komun huwiex rilevanti għal dik l-evalwazzjoni.

34. Sabiex tingħata risposta utli għad-domanda mqajma, ser neżamina l-ewwel nett l-oriġini u l-iskop tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT (Taqsima 1). It-tieni nett, ser nanalizza r-relazzjoni bejn l-Artikolu 14(2)(a) u l-Artikolu 14(1) tad-Direttiva tal-VAT (Taqsima 2). It-tielet nett, ser nindirizza l-kwistjoni dwar jekk il-“kumpens” previst fl-Artikolu 14(2)(a) jissodisfax ir-rekwiżit ta’ “ħlas” fl-Artikolu 2(1)(a) ta’ dik id-direttiva (Taqsima 3).

1. L-oriġini u l-finalità tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT

35. L-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT ikopri tranżazzjoni speċifika li tissodisfa tliet elementi. L-ewwel nett, għandu jkun hemm “trasferiment ta’ dritt ta’ proprjetà”. It-tieni nett, it-trasferiment tal-proprjetà għandu jseħħ “b’ordni ta’ jew f’isem awtorità pubblika jew skond il-liġi”. It-tielet nett, it-trasferiment tal-beni immobbli għandu jsir bi “ħlas ta’ kumpens”.

36. L-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT ikopri sett speċifiku ta’ tranżazzjonijiet. B’kuntrast mat-tranżazzjonijiet previsti fl-Artikolu 14(1) tad-Direttiva tal-VAT, li jinvolvu r-rieda ħielsa tal-partijiet inerenti fi tranżazzjoni reċiproka magħmula bi ħlas, l-Artikolu 14(2)(a) ta’ dik id-direttiva jipprevedi sitwazzjoni differenti: it-trasferiment ta’ beni immobbli li jseħħ b’riżultat ta’ deċiżjoni unilaterali minn awtorita’ pubblika bi ħlas ta’ kumpens.

37. Għalkemm ix-xogħlijiet preparatorji ma jitfgħux dawl fuq l-iskop tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT (12), il-kliem u l-loġika ta’ din id-dispożizzjoni madankollu jippermettu li jsiru ċerti inferenzi.

38. Kif enfasizzat minn diversi awturi, huwa raġonevoli li jiġi preżunt li l-leġiżlatura, billi espliċitament trendi l-esproprjazzjoni b’kumpens bħala provvista ta’ beni taxxabbli, u għalhekk tissuġġetta trasferimenti forzati ta’ proprjetà b’kumpens għall-istess regoli bħal dawk ta’ provvisti ta’ beni oħra, jista’ jkun li kellha l-intenzjoni tipprevjeni lill-awtoritajiet pubbliċi milli jagħżlu esproprjazzjoni minflok tranżazzjoni li tissodisfa l-kriterji ġenerali ta’ provvista ta’ beni (13).

39. Jiena naqbel. Jidher fil-fatt li huwa approċċ raġonevoli li l-amministrazzjoni pubblika ma tkunx inċentivata tesproprja billi tingħata inċentivi fiskali sabiex tagħmel hekk, minflok ma tfittex ftehim mal-parti kkonċernata. Għalhekk, indipendentement minn jekk tkunx ingħatat lok b’kuntratt jew b’esproprjazzjoni, il-provvista ta’ beni fil-forma ta’ beni immobbli għandha tibqa’ fiskalment newtrali. Dak li għandu jkun enfasizzat huwa madankollu l-loġika differenti u għalhekk it-terminoloġija differenti tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT, li tista’ tintwera bil-kuntrast segwenti: id-dritt privat – reċiproċita’ – ħlas, minn naħa, u d-dritt pubbliku – deċiżjoni unilaterali – kumpens, minn naħa l-oħra.

2. Ir-relazzjoni bejn l-Artikolu 14(2)(a) u l-Artikolu 14(1)tad-Direttiva tal-VAT

40. Id-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju u l-argumenti ppreżentati mill-partijiet ikkonċernati jikkonċernaw il-kwistjoni dwar jekk it-tranżazzjonijiet koperti mill-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT għandhomx jikkonformaw mar-rekwiżiti tal-Artikolu 14(1) ta’ dik id-direttiva, b’mod partikolari mal-kundizzjoni li għandu jkun hemm “trasferiment tad-dritt li tiddisponi minn proprjetà tanġibbli bħala sid”.

41. Il-qorti tar-rinviju u l-partijiet ikkonċernati rreferew estensivament għall-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-Artikolu 14(1) tad-Direttiva tal-VAT li tenfasizza r-rilevanza tat-trasferiment de facto ta’ proprjetà, minkejja l-forma legali ta’ dak it-trasferiment (14). Il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li, sabiex tranżazzjoni tiġi kklassifikata bħala provvista ta’ beni fis-sens tal-Artikolu 14(1), huwa neċċessarju li jkollha l-effett li tawtorizza lil dik il-persuna tiddisponi effettivament mill-beni, daqslikieku kienet sidhom (15). Id-dritt li persuna tiddisponi minn beni bħala sid ġie deskritt bħala d-dritt li persuna tiddeċiedi b’liema mod il-beni jintużaw jew għal liema finalità (16).

42. L-argument invokat mill-komun ta’ Wrocław jissuġġerixxi li sabiex tranżazzjoni taqa’ taħt l-Artikolu 14(2)(a), din trid tissodisfa wkoll il-kriterji tal-Artikolu 14(1), jiġifieri, timplika d-dritt li persuna tiddisponi minn beni bħala sid.

43. Kuntrarjament, il-Gvern Pollakk u l-Kummissjoni jsostnu li l-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT huwa awtonomu fir-rigward tal-Artikolu 14(1) ta’ dik id-direttiva. Għaldaqstant, huwa rrilevanti għall-finijiet tal-Artikolu 14(2)(a) jekk ikunx hemm trasferiment tad-dritt li persuna tiddisponi mill-beni f’sens ekonomiku.

44. Jien naqbel mal-aħħar approċċ.

45. L-Artikolu 14 tad-Direttiva tal-VAT, li jinsab taħt it-Titolu ‘Tranżazzjonijiet Taxxabbli’, jikkonċerna d-definizzjoni ta’ “provvista ta’ beni”.

46. L-ewwel paragrafu tiegħu jiddefinixxi r-regola ġenerali ta’ dak li jikkostitwixxi “provvista ta’ beni”: “it-trasferiment tad-dritt li tiddisponi minn proprjetà tanġibbli bħala sid”. It-tieni paragrafu ta’ din id-disposizzjoni jirreferi għal tranżazzjonijiet oħra li “għandhom jiġu kkunsidrati bħala provvista ta’ merkanzija” [...] “flimkien mat-tranżazzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1”.

47. Huwa għalhekk ċar mill-formolazzjoni u mill-istruttura tal-Artikolu 14 tad-Direttiva tal-VAT li t-tieni paragrafu ta’ din id-dispożizzjoni effettivament jikkostitwixxi lex specialis mid-definizzjoni ġenerali ta’ provvista ta’ beni fl-ewwel paragrafu tiegħu.

48. L-Artikolu 14(1) u l-Artikolu 14(2) tad-Direttiva tal-VAT huma żewġ każijiet separati ta’ “provvista ta’ beni”’ li għandhom jiġu interpretati indipendentement. L-Artikolu 14(1) fih il-kriterji ġenerali għall-istabbiliment ta’ provvista ta’ beni. L-Artikolu 14(2) fih lista ta’ tranżazzjonijiet li “flimkien” ma’ dawk li jaqgħu fid-definizzjoni ġenerali tal-Artikolu 14(1) għandhom ukoll jitqiesu bħala “provvista ta’ beni”. L-istruttura tal-Artikolu 14 hija għalhekk deċiżiva: l-Artikolu 14(1) jistabbilixxi r-rekwiżiti ġenerali sabiex titwettaq provvista ta’ beni. Kuntrarjament, l-Artikolu 14(2) jirreferi għal tranżazzjonijiet speċifiċi li huma assimilati għall-provvista ta’ beni.

49. L-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT juża termini differenti meta mqabbel mal-Artikolu 14(1). L-Artikolu 14(2)(a) ma jirreferix “għad-dritt li tiddisponi minn proprjetà tanġibbli bħala sid”, iżda jagħżel formolazzjoni differenti: “it-trasferiment, b’ordni […] tad-dritt ta’ proprjetà”.

50. Bħala riżultat, fil-kuntest speċifiku ta’ trasferimenti mandatorji ta’ proprjetà, kuntrarjament għal relazzjonijiet kuntrattwali liberalment konklużi, l-Artikolu 14(2)(a) effettivament jinkorpora l-elementi rilevanti kollha tal-Artikolu 14(1). Il-loġika u l-finalità deskritti hawn fuq (17) għalhekk jimplikaw kunċetti differenti.

51. L-aċċenn fuq l-element formali tat-trasferiment tat-titolu ta’ proprjetà tal-beni immobbli meta mqabbel mad-dritt effettiv li persuna tiddisponi minn beni bħala sid fis-sens ekonomiku huwa komprensibbli fil-kuntest speċifiku ta’ esproprjazzjoni ta’ proprjetà. F’dawn il-każijiet, huwa probabbli li l-awtorita’ pubblika li tkun wettqet l-esproprjazzjoni tkun għamlet hekk għal skop speċifiku. It-twettiq ta’ dak l-iskop speċifiku (pereżempju l-kostruzzjoni ta’ triq fuq art esproprjata) effettivament jorbot lil dik l-awtorita’ pubblika fil-mod kif tiddisponi mill-proprjetà. Għalhekk, jista’ jkun, fil-fatt, li għalkemm awtorita’ pubblika tkun akkwistat it-titolu formali fir-rigward tal-art, il-mod kif hija tiddisponi mill-beni immobbli jkun kunsiderevolment ristrett. Li kieku, f’dawn iċ-ċirkustanzi speċifiċi, kellha tiġi applikata l-loġika ta’ disponiment effettiv bħala sid, dan jista’ effettivament iwassal għal sitwazzjonijiet tassew partikolari f’każijiet ta’ esproprjazzjoni fl-interess pubbliku, għaliex ma jkun hemm ebda sid għall-finijiet tal-VAT.

52. Barra minn hekk, jista’ jingħad ukoll b’analoġija interna li l-Artikolu 14(2)(b), li jikkostitwixxi tranżazzjoni “addizzjonali” oħra assimilata ma’ provvista ta’ beni, jirreferi għal “konsenja materjali ta’ merkanzija għall-kuntratt għall-kiri ta’ merkanzija għal ċertu żmien, jew għall-bejgħ ta’ merkanzija bi ħlas akkont, li jipprovdi li normalment proprjetà għandha tgħaddi mhux aktar tard minn meta jsir l-aħħar ħlas akkont”. Bħal ma kkonstatat il-Qorti tal-Ġustizzja, il-formolazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni tagħmilha ċara li, kuntrarjament għat-tranżazzjonijiet koperti mill-Artikolu 14(1), dawk koperti mill-Artikolu 14(2)(b) ma jirreferux għat-trasferiment tas-setgħa li persuna tiddisponi minn proprjetà bħala sid (18).

53. Fil-qosor, l-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT ma jeżiġix it-trasferiment tas-setgħa li persuna tiddisponi minn proprjetà bħala sid, filwaqt li jeżiġi dan fil-paragrafu 1 ta’ dan l-artikolu. Għall-finijiet tal-Artikolu 14(2)(a) tad-direttiva, u jekk ir-rekwiżiti l-oħra ta’ dik id-dispożizzjoni jkunu ssodisfatti, huwa t-trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli, fis-sens tat-titolu legali formali għall-beni immobbli inkwistjoni li huwa suffiċjenti sabiex dik it-tranżazzjoni titqies bħala “provvista ta’ beni” taxxabbli.

3. Ir-relazzjoni bejn l-Artikolu 14(2)(a) u l-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva tal-VAT

54. L-Artikolu 2 tad-Direttiva tal-VAT jikkostitwixxi d-dispożizzjoni qafas li telenka liema tranżazzjonijiet għandhom ikunu suġġetti għall-VAT. Skont l-Artikolu 2(1)(a) ta’ din id-direttiva, waħda minn dawn it-tranżazzjonijiet hija “il-provvista ta’ merkanzija magħmula bi ħlas fit-territorju ta’ Stat Membru minn persuna taxxabbli li taġixxi bħala tali”.

55. Sabiex tranżazzjoni tkun taxxabbli skont din id-dispożizzjoni, huma għalhekk meħtieġa erba’ elementi. L-ewwel nett, għandu jkun hemm “provvista ta’ merkanzija”. It-tieni nett, il-provvista ta’ beni għandha tkun “magħmula bi ħlas”. It-tielet nett, il-provvista għandha sseħħ fit-territorju ta’ Stat Membru. Ir-raba’ nett, għandha tiġi eżegwita minn “persuna taxxabbli li taġixxi bħala tali”.

56. L-Artiklu 14 tad-Direttiva tal-VAT ikopri biss l-ewwel wieħed minn dawn il-kriterji elenkati fl-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva tal-VAT. Huwa jiddefinixxi biss “provvista ta’ merkanzija”. Madankollu, din id-dispożizzjoni ma ssemmi xejn dwar l-elementi l-oħra tal-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva (ħlas, element territorjali u kwalita’ ta’ persuna taxxabbli li taġixxi bħala tali). Fil-fatt, b’kuntrast mal-Artikoli 16 sa 18 tad-Direttiva tal-VAT, li jirreferu għal tranżazzjonijiet li għandhom jew li jistgħu jitqiesu bħala “provvisti ta’ merkanzija magħmula bi ħlas”, l-Artikolu 14 jirrigwarda biss tranżazzjonijiet li għandhom jitqiesu bħala “provvista ta’ merkanzija”.

57. Għalhekk, isegwi loġikament li l-Artikolu 14 tad-Direttiva tal-VAT iħalli mhux mimsusa t-tliet kriterji l-oħra tal-Artikolu 2(1)(a) ta’ din id-direttiva. Għalhekk, l-element ta’ ħlas ma’ jistax ikun preżunt li jeżisti f’kull sitwazzjoni fejn titwettaq “provvista ta’ beni” fis-sens tal-Artikolu 14 tad-Direttiva tal-VAT.

58. Din il-konstatazzjoni tagħti lok għat-tieni kwistjoni mqajma mid-domanda magħmula mill-qorti nazzjonali: x’inhi r-relazzjoni bejn il-kunċett ta’ “kumpens” li jsir referenza għalih fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT u l-kunċett ta’ “ħlas” fl-Artikolu 2(1)(a) ta’ din id-Direttiva? Jew il-kumpens għandu jitqies bħala tip (jiġifieri, subkategorija loġika) tal-kunċett ta’ ħlas?

59. L-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ “ħlas” fil-ġurisprudenza hija dik li provvista ta’ beni titwettaq “bi ħlas” jekk ikun hemm rabta diretta bejn il-beni u s-servizzi pprovduti u l-ħlas irċevut (19). Dik ir-rabta diretta teżisti “biss jekk ikun hemm bejn il-fornitur u x-xerrej relazzjoni legali li fil-kuntest tagħha jiġu skambjati prestazzjonijiet reċiproċi, fejn il-prezz irċevut mill-fornitur jikkostitwixxi l-korrispettiv effettiv tal-beni pprovdut” (20). Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li “jammonta għall-valur suġġettiv, jiġifieri l-valur realment riċevut, u mhux valur stmat skont kriterji oġġettivi” (21).

60. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet ukoll li “il-korrispettiv għandu jkun jista’ jiġi espress fi flus” u li “[f]in-nuqqas ta’ somma flus miftiehma mill-partijiet, dan il-valur, sabiex ikun suġġettiv, għandu jkun dak li l-benefiċjarju tal-provvista ta’ servizzi, li tikkostitwixxi l-korrispettiv tal-provvista ta’ beni, jattribwixxi lis-servizzi li huwa jintendi li jikseb u jikkorrispondi għas-somma li huwa dispost li jħallas għal dan il-għan” (22). Il-fatt li l-prezz imħallas għal tranżazzjoni huwa ogħla jew orħos mill-valur tas-suq miftuħ tqies li huwa irrelevanti mill-Qorti tal-Ġustizzja għall-finijiet tad-determinazzjoni dwar jekk tranżazzjoni twettqitx bi ħlas (23).

61. Id-diskussjoni dwar jekk il-kunċett ta’ “kumpens” fl-Artikolu 14(2)(a) jikkonformax mal-elementi kollha li jikkostitwixxu “ħlas” iddefinit fil-ġurisprudenza msemmija iktar ’il fuq huwa, fl-opinjoni tiegħi, ta’ sinjifikat limitat. Fil-fatt, kif sottomess korrettament mill-Kummissjoni, il-kriterji żviluppati mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward tal-kunċett ta’ “ħlas”, estensivament diskussi mill-partijiet ikkonċernati fil-kawża preżenti, ġew speċifikament żviluppati fil-kuntest tal-interpretazzjoni tal-Artikolu 2(1)(a) fir-rigward ta’ tranżazzjonijiet ġeneralment koperti mill-Artikolu 14(1) tad-Direttiva tal-VAT, jew fir-rigward tal-provvista ta’ beni bi ħlas fis-sens tal-Artikolu 2(1)(c) ta’ dik id-direttiva.

62. Fl-opinjoni tiegħi, “kumpens” kif imsemmi fl-Artikolu 14(2)(a) huwa forma speċifika ta’ ħlas fis-sens tal-Artikolu 2(1)(a) ta’ din id-direttiva. Kumpens jista’ jitqies bħala forma ta’ ħlas ipprovdut fiċ-ċirkustanzi speċifiċi ta’ esproprjazzjoni.

63. Għal din ir-raġuni, irrispettivament minn jekk dan il-kunċett ta’ kumpens, li huwa oġġettivament differenti, jissodisfax eżattament kull kriterju individwali li l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja żviluppat matul is-snin sabiex tkopri l-kunċett ta’ ħlas huwa ta’ importanza limitata. Il-loġika differenti u l-iskop taż-żewġ kunċetti jista’ jiġġustifika l-adattamenti u d-distinzjonijiet neċessarji.

64. Madankollu, ad abundantiam, fil-parti konklużiva ta’ din it-taqsima, ser nindirizza żewġ oġġezzjonijiet potenzjali rigward id-differenza bejn iż-żewġ kunċetti u, fuq dik il-bażi, nuri kif il-kunċett ta’ kumpens mifhum b’dan il-mod jista’ faċilment jaqa’ taħt il-kunċett ġenerali ta’ ħlas. L-ewwel oġġezzjoni tikkonċerna l-eżistenza ta’ ġurisprudenza li tipprovdi li kumpens għad-dannu ġeneralment ma jimplikax “ħlas”, u, it-tieni oġġezzjoni tikkonċerna ġurisprudenza dwar in-neċessità għal “twettiq reċiproku”.

65. Rigward l-ewwel oġġezzjoni potenzjali, fil-kuntest ta’ provvista ta’ servizzi u tal-interpretazzjoni tal-Artikolu 2(1)(ċ) tad-Direttiva tal-VAT, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja f’okkażjonijiet differenti kkonstatat li kumpens imħallas għal dannu ma jissodisfax ir-rekwiżiti sabiex jitqies bħala ħlas. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li somma mħallsa bħala depożitu – bħala kumpens għat-telf imġarrab bħala riżultat tan-nuqqas min-naħa tal-klijent fil-kuntest ta’ kuntratt relatat mal-provvista ta’ servizzi ta’ lukanda, ma kellha ebda rabta diretta mal-provvista ta’ kwalunkwe servizz bi ħlas u, ma kinitx suġġetta għal dik it-taxxa (24). Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet ukoll li kumpens ġust marbut mad-dannu lil detenturi ta’ drittijiet li jirriżulta mir-riproduzzjoni tax-xogħlijiet protetti tagħhom mingħajr l-awtorizzazzjoni tagħhom lanqas ma huwa ħlas dirett għal kwalunkwe provvista ta’ servizzi (25).

66. Fl-opinjoni tiegħi, il-kumpens li jirreferu għalih dawk il-każijiet huwa sempliċiment differenti mill-kumpens imsemmi fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT. Id-deċiżjonijiet imsemmija iktar ’il fuq ingħataw fil-qasam tal-provvisti ta’ servizzi. B’kuntrast mal-provvisti ta’ beni, ma hemmx dispożizzjoni li hija simili għall-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT fil-qasam tal-provvisti ta’ servizzi, jiġifieri, ebda dispożizzjoni speċifika li tkopri t-trasferiment ta’ proprjetà bi ħlas ta’ kumpens. B’kunsiderazzjoni għall-inklużjoni espressa tat-trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli b’kumpens taħt l-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT, ikun irraġonevoli li jiġu esklużi tranżazzjonijiet koperti minn dik id-dispożizzjoni mill-kunċett ta’ “tranżazzjonijiet taxxabbli” tal-Artikolu 2 tad-Direttiva tal-VAT billi l-kunċett ta’ kumpens jiġi ddefinit bħala li ma jaqax taħt il-kunċett ġenerali ta’ “ħlas”. Kif jintqal korrettament fid-duttrina, l-introduzzjoni tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT setgħet kienet intiża li telgħeb il-problemi kunċettwali potenzjali billi telenka t-tranżazzjoni speċifika li tinsab hemmhekk bħala provvista ta’ beni (26).

67. It-tieni oġġezzjoni potenzjali titqajjem mill-ġurisprudenza li tinterpreta l-kombinazzjoni tal-Artikolu 2(1)(a) u tal-Artikolu 14(1) tad-Direttiva tal-VAT, filwaqt li tenfasizza l-element ta’ “twettiq reċiproku”. Għalhekk, pereżempju, fis-sentenza PosnaniaInvestment, fejn it-tranżazzjoni inkwistjoni kienet tikkonsisti fi trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli lil korp pubbliku bi ħlas ta’ arretrati tat-taxxa, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li, għalkemm kien hemm relazzjoni legali bejn il-fornitur u l-benefiċjarju, l-obbligu tal-persuna taxxabbli (il-fornitur) kien unilaterali, peress li l-ħlas tat-taxxa kien jirriżulta biss fil-kwittanza statutorja tad-dejn fiskali tiegħu u peress li t-taxxa kienet piż obbligatorju. Fuq din il-bażi, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet li ma kien hemm ebda relazzjoni legali li timplika prestazzjoni reċiproka (27).

68. Għal darba oħra, sa fejn dik il-kategorija hija fil-fatt rilevanti fid-dawl tan-natura differenti tat-tranżazzjoni li hemm riferiment għaliha fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT, jifdal madankollu l-element ta’ “reċiproċita’’ fis-sens ta’ “rabta diretta”, anki fir-rigward tat-trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli u tal-kumpens. Waħda hija l-kawża tal-oħra – il-kumpens tħallas peress li l-proprjetà kienet esproprjata. Fil-fatt, l-element jirrigwarda r-relazzjoni loġika bejn ħlas u provvista: il-provvista ta’ beni kkonċernata u l-ħlas (fil-forma ta’ kumpens) għandhom jitqiesu li huma direttament marbuta. Jekk il-provvista ma ssirx, ebda ħlas ma jitħallas u viċe versa (28).

4. Konklużjoni provviżorja

69. L-applikazzjoni tal-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT hija suġġetta għal tliet kundizzjonijiet kumulattivi. L-ewwel nett, għandu jkun hemm trasferiment ta’ proprjetà. It-tieni nett, dan it-trasferiment għandu jseħħ skont ordni li ssir minn jew f’isem awtorita’ pubblika jew skont il-liġi. It-tielet nett, għandu jkun hemm ħlas ta’ kumpens.

70. Fir-rigward tal-ewwel kundizzjoni, id-Direttiva tal-VAT ma teżiġix it-trasferiment tas-setgħa li persuna tiddisponi minn beni bħala sid, kif inhu l-każ fl-Artikolu 14(1). Għall-finijiet tal-Artikolu 14(2)(a) ta’ din id-direttiva, u jekk ir-rekwiżiti relatati mal-kumpens u mal-mod kif it-tranżazzjoni għandha titwettaq ikunu ssodisfatti, it-trasferiment tal-proprjetà ta’ beni immobbli fis-sens tat-titolu legali formali tal-proprjetà inkwistjoni huwa biżżejjed sabiex tali tranżazzjoni titqies li hija “provvista’ ta’ merkanzija” skont l-Artikolu 14 ta’ din id-direttiva.

71. Sabiex provvista skont l-Artikolu 14(2)(a) tkun taxxabbli, ir-rekwiżiti tal-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva tal-VAT għandhom ukoll ikunu ssodisfatti, bla ħsara għall-elementi speċifiċi li jinsabu fid-dispożizzjoni preċedenti. Dawk l-elementi speċifiċi tal-Artikolu 14(2)(a) jinfluwenzaw ukoll l-interpretazzjoni tal-kunċett ġenerali ta’ “ħlas” tal-Artikolu 2(1)(a). Il-kumpens effettivament imħallas skont l-Artikolu 14(2)(a) għandu jitqies bħala tip speċifiku ta’ “ħlas” fis-sens tal-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva tal-VAT.

C. Il-kawża ineżami

1. Kien hemm provvista ta’ beni fis-sens tal-Artikolu 14(2)(a)?

72. Fil-kawża ineżami, il-qorti tar-rinviju esprimiet dubji dwar l-eżistenza ta’ trasferiment ta’ proprjetà fis-sens “ekonomiku”. Hija tispjega li s-Sindku ta’ Wrocław jaġixxi fuq iż-żewġ naħat tat-tranżazzjoni, bħala korp tal-gvern lokali (il-komun) u bħala rappreżentant tat-Teżor Pubbliku. Id-dispożizzjonijiet applikabbli tad-dritt Pollakk jikkonċernaw biss it-trasferiment ta’ “proprjetà legali” u ma jirrigwardawx it-trasferiment ta’ “proprjetà ekonomika”. Huwa għalhekk dubjuż jekk kienx hemm trasferiment de facto ta’ proprjetà ekonomika. Il-qorti tar-rinviju tinnota wkoll li t-tranżazzjoni kkontestata tikkonċerna t-trasferiment ta’ proprjetà mhux bħala riżultat tar-rieda liberalment espressa tal-partijiet kontraenti ta’ dik it-tranżazzjoni, iżda skont il-liġi, u bi ħlas ta’ kumpens.

73. Ma hemmx riferiment għall-kunċett ta’ “proprjetà ekonomika” bħala tali fid-Direttiva. Madankollu, mill-indikazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju u mid-diskussjonijiet bejn il-partijiet ikkonċernati, jidher li d-domanda preliminari tikkonċerna l-kwistjoni dwar jekk ikunx possibbli li jiġi applikat il-kunċett ta’ “trasferiment tad-dritt ta’ sid li jiddisponi minn proprjetà tanġibbli” previst fl-Artikolu 14(1) tad-Direttiva tal-VAT, kif interpretat mill-Qorti tal-Ġustizzja.

74. Skont il-kriterji ġenerali elenkati fil-punti 40 sa 53 ta’ dawn il-konklużjonijiet, ir-rekwiżit li jkun hemm trasferiment tad-dritt ta’ persuna li tiddisponi minn beni bħala sid ma huwiex wieħed mill-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT.

75. Bħala riżultat, u bla ħsara għal verifika mill-qorti nazzjonali, jidher li t-tliet rekwiżiti tal-Artikolu 14(2)(a) għat-twettiq ta’ provvista ta’ beni huma ssodisfatti fil-kawża inkwistjoni.

76. L-ewwel nett, kif ikkonfermat mill-qorti nazzjonali, ma huwiex ikkontestat li l-proprjetà ta’ beni immobbli ġiet ittrasferita mill-komun ta’ Wrocław lit-Teżor Pubbliku. Għal dawn il-finijiet, huwa irrilevanti li kien fil-fatt l-istess Sindku ta’ Wrocław li kien qiegħed jaġixxi f’żewġ irwoli differenti fl-istess tranżazzjoni, bħala l-awtorita’ eżekuttiva f’isem il-komun u bħala rappreżentant tat-Teżor Pubbliku. Dak li jgħodd għall-finijiet tad-dispożizzjoni kkonċernata hija l-bidla fit-titolu formali legali ta’ proprjetà bejn żewġ persuni ġuridiċi distinti.

77. It-tieni nett, dak it-trasferiment ta’ proprjetà seħħ wara li ttieħdet deċiżjoni mill-Gvernatur Reġjonali ta’ Dolny Śląsk u skont id-dritt nazzjonali (29). F’dan ir-rigward, il-fatt, enfasizzat mill-qorti tar-rinviju, li t-trasferiment tal-proprjetà ta’ beni ma huwiex ir-riżultat tar-rieda ħielsa tal-partijiet huwa wkoll irrilevanti. Fil-fatt, it-tieni rekwiżit previst fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT huwa preċiżament li t-trasferiment ta’ proprjetà jseħħ skont il-liġi, jew skony ordni li ssir minn jew f’isem awtorita’ pubblika. Dan l-element jimplika differenza meta mqabbel mat-tranżazzjonijiet koperti mill-Artikolu 14(1) tad-direttiva, u bħala tali, ifisser li ma hemm ebda rieda ħielsa jew ftehim reċiproku.

78. It-tielet nett, jidher li kien hemm ħlas ta’ kumpens li sar mis-Sindku ta’ Wrocław, kif ordnat b’deċiżjoni separata maħruġa mill-Gvernatur Reġjonali Dolny Śląsk li tistabbilixxi l-livell ta’ kumpens li għalih kien intitolat il-komun ta’ Wrocław. Madankollu, peress li l-eżistenza ta’ kumpens “effettiv” ġiet dibattuta estensivament f’dawn il-proċeduri mill-partijiet ikkonċernati, jien ser neżamina din il-kwistjoni speċifika separatament.

2. Kumpens jew ħlas “effettiv”

79. L-analiżi ġenerali mwettqa fil-punti 54 sa 68 ta’ dawn il-konklużjonijiet diġà tissuġġerixxi li l-kunċett ta’ kumpens fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT għandu jitqies bħala tip speċifiku ta’ ħlas fis-sens tal-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva.

80. Madankollu, mid-digriet tar-rinviju u wkoll mis-sottomissjonijiet tal-partijiet ikkonċernati fil-kawża prinċipali, jidher li d-dubji tal-qorti tar-rinviju jirrigwardaw mhux wisq ir-relazzjoni loġika bejn il-kunċetti ta’ “ħlas” u ta’ “kumpens”, iżda l-fatt li huwa inċert jekk il-kumpens effettivament tħallasx.

81. Iż-żewġ partijiet fil-kawża prinċipali jqisu li ma sar ebda ħlas effettiv.

82. Skont il-komun ta’ Wrocław, il-fondi għall-ħlas tal-kumpens stabbilit bid-deċiżjoni tal-Gvernatur Reġjonali ta’ Dolny Śląsk ittieħdu mill-baġit komunali marbut mal-kompiti tal-belt distrettwali. Fl-istess ħin, id-dħul mill-kumpens ġie rifless f’dak l-istess baġit bħala dħul tal-komun. Dan sar permezz ta’ trasferiment ta’ kontabbilta’ intern, li ma kkumpensax it-telf tal-beni immobbli mġarrab mill-komun ta’ Wrocław.

83. Il-Gvern Pollakk isostni li ma jistax jitqies li l-kundizzjoni tar-rabta diretta bejn it-trasferiment ta’ proprjetà u l-kumpens hija ssodisfatta. Is-Sindku ta’ Wrocław, li kien ordnat iħallas il-kumpens, ma għandux baġit tiegħu stess. L-iffinanzjar għall-kompiti li huwa jwettaq jinsilet mill-baġit komunali. Bħala riżultat, l-implementazzjoni tad-deċiżjoni li jitħallas il-kumpens issir biss permezz ta’ trasferiment ta’ fondi li jkunu diġà ġew allokati għall-kompiti ta’ belt distrettwali lill-komun ta’ Wrocław. Il-Ministru għall-Finanzi esprima perspettiva simili matul is-seduta.

84. Hija esklużivament il-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina jekk, fiċ-ċirkustanzi speċifiċi tal-każ inkwistjoni, il-kumpens effettivament tħallasx. Huwa fil-fatt mhux kompitu ta’ din il-Qorti tal-Ġustizzja li taġġudika fuq il-kumplessità tad-dritt amministrattiv Pollakk, fid-dawl tal-fatt li l-kuntest fattwali u legali f’din il-kawża jibqa’ distintivament ambigwu, minkejja l-istedina tal-Qorti tal-Ġustizzja, matul is-seduta, lill-partijiet ikkonċernati sabiex jispjegaw kif is-sistema ta’ kontabbiltà ta’ amministrazzjoni komunali b’kompiti doppji fil-fatt topera. B’mod partikolari, jibqa’ mhux ċar il-fatt dwar jekk kienx hemm trasferiment effettiv ta’ fondi mit-Teżor Pubbliku, u jekk dan ikun il-każ, mil-liema linji baġitarji tal-komun, jew anki sa liema limitu, il-komun fil-fatt għandu linji baġitarji separati u distinti għall-kompiti differenti li huwa fdat bihom.

85. Hemm madankollu minn tal-inqas numru ta’ punti ġenerali li forsi jistgħu jiġu pprovduti bħala gwida lill-qorti tar-rinviju.

86. L-ewwel nett, il-fatt li l-kumpens twettaq permezz ta’ operazzjoni ta’ kontabbiltà ma jipprekludix in-natura effettiva tiegħu, peress li la d-Direttiva tal-VAT u lanqas il-ġurisprudenza ma jeżiġu rekwiżit speċifiku rigward il-metodu ta’ ħlas jew ta’ proċedura ta’ kontabbiltà li permezz tagħhom għandu jsir il-kumpens.

87. It-tieni nett, madankollu, fir-rigward tar-rabta diretta jew tal-loġika bażika “quid pro quo” inerenti f’kull tranżazzjoni (30), għandu jkun hemm ħlas għat-trasferiment tat-titolu formali tal-proprjetà. Sa ċertu punt, għandu jkun hemm ħlas fid-direzzjoni inversa għal dak it-trasferiment tat-titolu. Għalhekk, għandu jkun hemm ċerta akkumulazzjoni tar-riżorsi tal-komun stess, b’kunsiderazzjoni għall-fatt li l-beni immobbli preċedentement kienu proprjetà tal-komun fil-kapaċita’ tiegħu ta’ unità indipendenti ta’ awtoamministrazzjoni.

88. It-tielet nett, peress li l-kumpens previst fl-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT huwa espressjoni speċifika tal-ħlas meħtieġ mill-Artikolu 2(1)(a) ta’ din id-direttiva, huwa imperattiv li dak il-kumpens ikun effettivament tħallas. Dan huwa kkonfermat mill-Artikolu 14(2)(a), li espliċitament jeżiġi ħlas ta’ kumpens. Wieħed mill-prinċipji fundamentali tad-Direttiva tal-VAT huwa li l-ammont taxxabbli huwa l-ħlas effettivament irċevut, li l-korollarju tiegħu huwa li l-awtoritajiet tat-taxxa ma jistgħux jiġbru ammont ta’ VAT li jeċċedi t-taxxa li tkun irċeviet il-persuna taxxabbli (31). Fil-fatt, jekk ikun hemm provvista mingħajr ħlas, ma jkun hemm ebda bażi għal valutazzjoni tat-taxxa (32). Fil-qosor: jekk ebda ħlas ma jkun rċevut, ma jkun hemm xejn taxxabbli.

V. Konklużjoni

89. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jiena nipproponi r-risposta segwenti għad-domanda tan-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Polonja):

“Trasferiment, skont il-liġi, ta’ proprjetà ta’ beni immobbli ta’ komun lit-Teżor Pubbliku bi ħlas effettiv ta’ kumpens, fil-każ fejn, skont ir-regoli tad-dritt nazzjonali, l-imsemmija beni immobbli jibqgħu amministrati mis-sindku tal-komun, li huwa simultanjament ir-rapprezentant tat-Teżor Pubbliku u l-korp eżekuttiv tal-komun, jikkostitwixxi tranżazzjoni taxxabbli fis-sens tal-Artikolu 14(2)(a) tad- Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE tat-28 ta’ Novembru 2006 fuq is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur.”

1 Lingwa oriġinali: l-Ingliż.

2 Ara, pereżempju, Roscher W.H. (editur), W. H., Ausführliches Lexikon der Griechischen und Römischen Mythologie. it-tieni volum., Leipzig, Verlag von B. G. Teubner, 1890-1897, p. 29 sa 41 jew William Smith (editur), Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. Vol. II. London, Taylor and Walton, 1846, p. 550 sa 552.

3 Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE tat-28 Novembru 2006 fuq is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (ĠU 2006, L 347, p. 1), (iktar ’il quddiem id-“Direttiva tal-VAT”).

4 Dz. U 2004, Nru 54, intestatura 535. test ikkonsolidat, Dz. U. 2011, Nru 177, intestatura 1054, kif emendat.

5 I FSK 1857/13.

6 I FPS 1/15.

7 Sentenza tal-11 ta’ Mejju 2017, Posnania Investment (C-36/16, EU:C:2017:361, punt 27).

8 Ara s-sentenza tad-29 ta’ Settembru 2015, Gmina Wrocław (C-276/14, EU:C:2015:635, punt 29, u l-ġurisprudenza ċċitata).

9 Sentenza tal-14 ta’ Diċembru 2000, Fazenda Pública (C-446/98, EU:C:2000:691, punt 23, u l-ġurisprudenza ċċitata). Ara wkoll id-digriet tal-20 ta’ Marzu 2015, Gmina Wrocław (C-72/13, EU:C:2014:197, punti 18 sa 22 u l-ġurisprudenza ċċitata).

10 Ara, pereżempju, is-sentenza tad-19 ta’ Jannar 2017, National Roads Authority (C-344/15, EU:C:2017:28, punt 31 u l-ġurisprudenza ċċitata).

11 Ara, pereżempju, is-sentenza tas-6 ta’ Ottubru 2015, T-Mobile Czech Republic and Vodafone Czech Republic(C-508/14, EU:C:2015:657, punti 28 u 29 u l-ġurisprudenza ċċitata).

12 Dispożizzjoni ekwivalenti għall-Artikolu 14(2)(a) tad-Direttiva tal-VAT ġiet introdotta mis-Sitt Direttiva tal-Kunsill 77/388/KEE tas-17 ta’ Mejju 1977 fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ - Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud: bażi uniformi ta’ stima (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 1, p. 23). Fil-Proposta tal-Kummissjoni (COM/1973/950/finali), l-abbozz tal-Artikolu 5(2)(f), li sar l-Artikolu 5(4)(a) tas-Sitt Direttiva tal-VAT, kien jirreferi għat-“trasferiment, b’ordni ta’ jew f’isem awtorita’ pubblika, tal-proprjetà ta’ beni immobbli bi ħlas ta’ kumpens, fejn it-trasferiment ta’ dak il-beni immobbli bi ftehim privat ikun suġġett għat-taxxa”. Din id-dispożizzjoni tal-aħħar (bil-korsiv) ma kinitx inkluża fit-test finali. Il-proposta kienet tinkludi wkoll l-Artikolu 12(4), li kien jipprovdi li “fir-rigward tal-provvisti speċifikati fl-Artikolu 5(2)(f), l-ammont ta’ kumpens imħallas, bl-esklużjoni tal-benefiċċju għall-impjieg mill-ġdid, għandu jitqies li huwa l-ammont taxxabbli”. Din id-dispożizzjoni ma ġietx inkluża fit-test finali. Ara Terra, B.J.M. and Kajus, J., A Guide to the Sixth VAT Directive. Commentary to the Value Added Tax of the European Community, Volum A, IBFD Publications, 1991, p. 209.

13 Ara, pereżempju, Terra, B.J.M. and Kajus, J., Introduction to European VAT (Recast), Commentaries on European VAT Directives, IBFD Publications, 2017, p. 246; jew van Doesum, A., van Kesteren H., u van Norden, G.-J. Fundamentals of EU VAT Law, Kluwer Law International, 2016, p. 111.

14 Ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-18 ta’ Lulju 2013, Evita-K (C-78/12, EU:C:2013:486, punt 35). Il-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat ukoll li dik id-dispożizzjoni “ma [t]irreferix għat-trasferiment tad-dritt ta’ sjieda skont il-proċeduri previsti mid-dritt nazzjonali applikabbli, iżda jinkludi kwalunkwe tranżazzjoni ta’ trasferiment ta’ beni tanġibbli minn parti waħda li tagħti s-setgħa lill-parti l-oħra li tiddisponi minnha daqslikieku kienet il-proprjetarja ta’ dik il-proprjetà”. Ara, pereżempju, is-sentenza tat-3 ta’ Settembru 2015, Fast Bunkering Klaipėda(C-526/13, EU:C:2015:536, punt 51 u ġurisprudenza ċċitata.) Il-Qorti tal-Ġustizzja spjegat li dan huwa għall-iskop li tibbaża s-sistema komuni ta’ VAT fuq definizzjoni uniformi ta’ tranżazzjonijiet u li dak l-għan ikun ippreġudikat “jekk il-kundizzjonijiet preċedenti għall-provvista ta’ merkanzija […] ivarjaw minn Stat Membru għall-ieħor, kif jagħmlu l-kundizzjonijiet li jiggvernaw it-trasferiment tal-proprjetà taħt id-dritt ċivili”. Ara, pereżempju, is-sentenza tat-8 ta’ Frar 1990, Shipping and Forwarding Enterprise Safe (C-320/88, EU:C:1990:61, punt 8).

15 Sentenza tat-3 ta’ Settembru 2015, Fast Bunkering Klaipėda (C-526/13, EU:C:2015:536, punt 51 u l-ġurisprudenza ċċitata).

16 Ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-6 ta’ Frar 2003, Auto Lease Holland (C-185/01, EU:C:2003:73, punt 34).

17 Iktar ’il fuq, punti 35 sa 39.

18 Ara s-sentenza tal-4 ta’ Ottubru 2017, Mercedes-Benz Financial Services UK (C-164/16, EU:C:2017:734, punt 31).

19 Ara, pereżempju, is-sentenza tat-8 ta’ Novembru 2012, Profitube(C-165/11, EU:C:2012:692, punt 51 u l-ġurisprudenza ċċitata).

20 Ara, pereżempju, is-sentenza tal-11 ta’ Mejju 2017, Posnania Investment (C-36/16, EU:C:2017:361, punt 31 u l-ġurisprudenza ċċitata).

21 Ara, pereżempju, is-sentenza tas-7 ta’ Novembru 2013, Tulică and Plavoşin (C-249/12 u C-250/12, EU:C:2013:722, punt 33 u l-ġurisprudenza ċċitata).

22 Ara s-sentenza tad-19 ta’ Diċembru 2012, Orfey Balgaria (C-549/11, EU:C:2012:832), punti 44 u 45 u l-ġurisprudenza ċċitata).

23 Ara s-sentenza tat-2 ta’ Ġunju 2016,Lajvér (C-263/15, EU:C:2016:392, punt 45 u l-ġurisprudenza ċċitata).

24 Sentenza tat-18 ta’ Lulju 2007, Société thermale d’Eugénie-Les-Bains (C-277/05, EU:C:2007:440, punt 32).

25 Sentenza tat-18 ta’ Jannar 2017, SAWP (C-37/16, EU:C:2017:22, punt 30).

26 Ara, pereżempju, van Doesum, A., van Kesteren, H., u van Norden, G.-J., Fundamentals of EU VAT Law, Kluwer Law International, 2016, p. 111; Terra, B.J.M., u Kajus, J., Introduction to European VAT (Recast), Commentaries on European VAT Directives, IBFD Pubblikazzjonijiet, 2017, p. 246; Henkow, O., The VAT/GST Treatment of Public Bodies, Kluwer Law International, 2013, p. 67

27 Sentenza tal-11 ta’ Mejju 2017, Posnania Investment (C-36/16, EU:C:2017:361, punti 32 sa 36). Ara, b’analoġija, fil-kuntest ta’ provvista ta’ servizzi, is-sentenza tat-22 ta’ Ġunju 2016, Český rozhlas (C-11/15, EU:C:2016:470, punti 24 sa 26).

28 Ara van Doesum, A., van Kesteren, H., u van Norden, G.-J., Fundamentals of EU VAT Law, Kluwer Law International, 2016, p. 129, li tiċċita s-sentenza tat-2 ta’ Ġunju 1994, Empire Stores (C-33/93, EU:C:1994:225, punt 16). Ara, a contrario, is-sentenza tat-18 Lulju 2007, Société thermale d’Eugénie-Les-Bains (C-277/05, EU:C:2007:440, punt 26), fejn il-prenotazzjoni ta’ akkomodazzjoni tqieset li ma hijiex dipendenti fuq ħlas ta’ depożitu, għalhekk ma kien hemm ebda rabta diretta bejn is-servizz u l-ħlas.

29 Id-dispożizzjoni nazzjonali invokata kienet l-Artikolu 12(4) tal-Ustawa o szczególnych zasadach lokalizacji dróg publicznych (il-Liġi dwar regoli speċifiċi fuq ir-rotot ta’ toroq pubbliċi).

30 Inġenerali ara iktar ’il fuq, punt 68 ta’ dawn il-konklużjonijiet.

31 Ara, is-sentenza tat-2 ta’ Lulju 2015, NLB Leasing (C-209/14, EU:C:2015:440, punt 35, u l-ġurisprudenza ċċitata). Ara wkoll is-sentenza tat-23 ta’ Novembru 2017, Di Maura (C-246/16, EU:C:2017:887, punti 12 u 13).

32 Ara f’dan is-sens, is-sentenza tal-21 ta’ Novembru 2013,Dixons Retail (C-494/12, EU:C:2013:758, punt 31 u l-ġurisprudenza ċċitata).

Referral case
Ruling
Topics
References in this case
Info

Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

Share

Highlight in text

EU tax law WEB Gmina Wrocław - C-665/16