BG
ES
CS
DA
DE
ET
EL
EN
FR
HR
IT
LV
LT
HU
MT
NL
PL
PT
RO
SK
SL
FI
SVInfo
- Referral date: 24-02-2020
- Show case reference
- Opinion date: 03-06-2021
- Ruling date: 20-01-2022
References in this case
Highlight in text
GoΠροσωρινό κείμενο
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ
JEAN RICHARD DE LA TOUR
της 3ης Ιουνίου 2021 (1)
Υπόθεση C-90/20
Apcoa Parking Danmark A/S
κατά
Skatteministeriet
[αίτηση του Højesteret
(Ανωτάτου Δικαστηρίου, Δανία)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]
«Προδικαστική παραπομπή – Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) – Οδηγία 2006/112/ΕΚ – Πράξεις υποκείμενες στον φόρο – Παροχή υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας – Τέλη που εισπράττονται σε περίπτωση μη τήρησης των όρων στάθμευσης σε ιδιωτική έκταση – Χαρακτηρισμός»
I. Εισαγωγή
1. Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (2).
2. Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της εταιρίας Apcoa Parking Danmark A/S (στο εξής: Apcoa) και του Skatteministeriet (Υπουργείου Οικονομικών, Δανία), σχετικά με την υπαγωγή στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) των τελών ελέγχου που εισπράττονται σε περίπτωση μη τήρησης των όρων στάθμευσης σε ιδιωτική έκταση.
3. Tο Δικαστήριο καλείται να αποφανθεί αν τα τέλη αυτά συνιστούν ποσό που οφείλεται ως αποζημίωση λόγω παράβασης συμβατικών υποχρεώσεων ή αν, αντιθέτως, συνιστούν αντιπαροχή για μια εξατομικευμένη υπηρεσία κατά την έννοια της οδηγίας περί ΦΠΑ.
4. Εν συνεχεία, θα εκθέσω τους λόγους για τους οποίους προτείνω στο Δικαστήριο να δεχθεί τον δεύτερο χαρακτηρισμό.
II. Το νομικό πλαίσιο
1. Η οδηγία περί ΦΠΑ
5. Το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ προβλέπει ότι υπόκεινται στον ΦΠΑ «οι παροχές υπηρεσιών, που πραγματοποιούνται εξ επαχθούς αιτίας στο έδαφος ενός κράτους μέλους από υποκείμενο στον φόρο που ενεργεί με την ιδιότητά του αυτή».
6. Το άρθρο 9, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής ορίζει τα εξής:
«Νοείται ως “υποκείμενος στον φόρο” οποιοσδήποτε ασκεί, κατά τρόπο ανεξάρτητο και σε οποιονδήποτε τόπο, οικονομική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από τον επιδιωκόμενο σκοπό και τα αποτελέσματα της δραστηριότητας αυτής.
Ως “οικονομική δραστηριότητα” θεωρείται κάθε δραστηριότητα του παραγωγού, του εμπόρου ή του παρέχοντος υπηρεσίες, περιλαμβανομένων και των δραστηριοτήτων εξόρυξης, των αγροτικών δραστηριοτήτων καθώς και των δραστηριοτήτων των ελεύθερων επαγγελμάτων. Ως οικονομική δραστηριότητα θεωρείται, επίσης, η εκμετάλλευση ενσώματου ή άυλου αγαθού, με σκοπό ιδίως την άντληση εσόδων διαρκούς χαρακτήρα.»
7. Κατά το άρθρο 14, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας, ως «παράδοση αγαθών» θεωρείται η μεταβίβαση του δικαιώματος να διαθέτει κάποιος, ως κύριος, ενσώματο αγαθό.
8. Το άρθρο 24, παράγραφος 1, της ίδιας οδηγίας προβλέπει τα εξής:
«Ως “παροχή υπηρεσιών” νοείται κάθε πράξη η οποία δεν αποτελεί παράδοση αγαθών.»
9. Κατά το άρθρο 25 της οδηγίας περί ΦΠΑ:
«Η παροχή υπηρεσιών μπορεί να συνίσταται, μεταξύ άλλων, σε μία από τις ακόλουθες πράξεις:
α) στην εκχώρηση άυλου αγαθού, το οποίο αντιπροσωπεύεται ή όχι από τίτλο,
β) στην υποχρέωση για παράλειψη ή ανοχή μιας πράξης ή κατάστασης,
γ) στην εκτέλεση υπηρεσίας κατόπιν επιταγής της δημόσιας αρχής ή στο όνομά της ή σε εκτέλεση νόμου.»
10. Το άρθρο 135, παράγραφος 1, στοιχείο ιβʹ, και παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, της οδηγίας αυτής ορίζει τα εξής:
«1. Τα κράτη μέλη απαλλάσσουν τις ακόλουθες πράξεις:
[...]
ιβ) τις πάσης φύσεως μισθώσεις ακινήτων.
2. Από την απαλλαγή που προβλέπεται στην παράγραφο 1, στοιχείο ιβʹ εξαιρούνται οι ακόλουθες πράξεις:
[...]
β) οι μισθώσεις χώρων για τη στάθμευση οχημάτων,
[...]».
2. Το δανικό δίκαιο
1. Ο νόμος περί ΦΠΑ
11. Το άρθρο 4, παράγραφος 1, του lov om merværdiafgift (νόμου περί φόρου προστιθέμενης αξίας) (3) ορίζει τα εξής:
«Τα αγαθά και οι υπηρεσίες που παρέχονται εξ επαχθούς αιτίας στην ημεδαπή υπόκεινται στον φόρο. Ως “παράδοση αγαθού” νοείται η μεταβίβαση της εξουσίας να διαθέτει κανείς ενσώματο αγαθό ως κύριος. Η παροχή υπηρεσιών καλύπτει οποιαδήποτε άλλη παροχή.»
12. Κατά το άρθρο 13, παράγραφος 1, σημείο 8, του νόμου αυτού:
«Απαλλάσσονται από τον φόρο οι ακόλουθες παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών:
[...]
8) Η διαχείριση, η μίσθωση αστικών και αγροτικών ακινήτων, καθώς και η παροχή αερίου, ύδατος, ηλεκτρικού ρεύματος και θέρμανσης στο πλαίσιο της μίσθωσης αυτής. Η απαλλαγή δεν καλύπτει, εντούτοις, [...] τη μίσθωση χώρων κατασκήνωσης, στάθμευσης ή διαφημίσεων, καθώς και τη μίσθωση θυρίδων φύλαξης αντικειμένων.»
13. Το άρθρο 27, παράγραφος 1, του εν λόγω νόμου προβλέπει τα εξής:
«Στο πλαίσιο της παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, η βάση επιβολής του φόρου συνίσταται στην αμοιβή, περιλαμβανομένων των επιδοτήσεων, η οποία συνδέεται άμεσα με την τιμή των αγαθών ή των υπηρεσιών, αλλά δεν περιλαμβάνει τον προβλεπόμενο στον παρόντα νόμο φόρο. Αν η πληρωμή πραγματοποιείται εν όλω ή εν μέρει πριν από την παράδοση ή την παροχή ή πριν από την έκδοση του τιμολογίου, η βάση επιβολής του φόρου ανέρχεται στο 80 % του εισπραχθέντος ποσού.»
2. Ο νόμος περί οδικής κυκλοφορίας
14. Κατά το αιτούν δικαστήριο, ο færdselsloven (νόμος περί οδικής κυκλοφορίας) δεν ορίζει τις περιπτώσεις στις οποίες είναι δυνατή η είσπραξη τελών ελέγχου για παράτυπη στάθμευση σε ιδιωτική έκταση. Εντούτοις, ο νόμος αυτός προβλέπει, κατόπιν νομοθετικής μεταρρύθμισης που έγινε το 2014, στο άρθρο 122c, παράγραφος 1, ότι, σε περίπτωση στάθμευσης σε ιδιωτικό χώρο ανοικτό στο κοινό, τέλος ελέγχου μπορεί να εισπραχθεί μόνον αν υπάρχει σαφής σχετική σήμανση στον συγκεκριμένο χώρο (υπό την επιφύλαξη γενικής απαγόρευσης στάθμευσης στη συγκεκριμένη ζώνη για την οποία υπάρχει ευκρινής σήμανση).
III. Τα πραγματικά περιστατικά της διαφοράς της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
15. Η Apcoa είναι ιδιωτική εταιρία η οποία εκμεταλλεύεται χώρους στάθμευσης εντός ιδιωτικών εκτάσεων σε συμφωνία με τους ιδιοκτήτες τους. Η εταιρία αυτή καθορίζει τους όρους χρήσης των θέσεων στάθμευσης, όπως η απαγόρευση στάθμευσης χωρίς ειδική άδεια, ο μέγιστος χρόνος στάθμευσης και η ενδεχόμενη καταβολή αντιτίμου για τη στάθμευση. Σε περίπτωση παράβασης των όρων χρήσης, η Apcoa εισπράττει, επιπλέον, ειδικά τέλη ελέγχου [510 δανικές κορώνες (DKK) (περίπου 69 ευρώ) για τα έτη 2008 και 2009].
16. Στην είσοδο των επίμαχων χώρων στάθμευσης έχει τοποθετηθεί πινακίδα στην οποία αναγράφεται, μεταξύ άλλων, ότι «[η] παράβαση των κανόνων στάθμευσης ενδέχεται να επιφέρει την επιβολή τελών ελέγχου ύψους 510 DKK» ή επίσης ότι «[η] παράβαση των κανόνων στάθμευσης ενδέχεται να επιφέρει την επιβολή τελών ελέγχου ύψους 510 DKK ανά ημέρα». Επισημαίνεται επίσης ότι «[η] ζώνη [στάθμευσης] λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες του ιδιωτικού δικαίου».
17. Η Apcoa υπόκειται στον ΦΠΑ για τα τέλη που εισπράττει σε περίπτωση στάθμευσης που γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες.
18. Στις 25 Οκτωβρίου 2011, η Apcoa ζήτησε από τη SKAT (δανική φορολογική αρχή) την επιστροφή του ΦΠΑ που κατέβαλε για τα τέλη ελέγχου που εισέπραξε μεταξύ της 1ης Σεπτεμβρίου 2008 και της 31ης Δεκεμβρίου 2009 των οποίων το ποσό εκτιμήθηκε στις 25 089 292 DKK (περίπου 3 370 000 ευρώ).
19. Η διαφορά δεν αφορά την υπαγωγή στον ΦΠΑ όσον αφορά τη σχέση μεταξύ της Apcoa και του ιδιοκτήτη του οικείου χώρου στάθμευσης.
20. Στις 12 Ιανουαρίου 2012, η SKAT απέρριψε την αίτηση αυτή με την αιτιολογία ότι τα τέλη ελέγχου κρίθηκαν ως υποκείμενα στον ΦΠΑ βάσει του άρθρου 4, παράγραφος 1, και του άρθρου 27, παράγραφος 1, του νόμου περί ΦΠΑ, σε συνδυασμό με το άρθρο 13, παράγραφος 1, σημείο 8, δεύτερη περίοδος, του νόμου αυτού.
21. Στις 23 Δεκεμβρίου 2014, η πράξη αυτή επιβεβαιώθηκε από τη Landskatteretten (εθνική φορολογική επιτροπή, Δανία).
22. Η Landskatteretten (εθνική φορολογική επιτροπή) απαρίθμησε δεκατρείς περιπτώσεις στις οποίες η Apcoa μπορεί να εισπράττει τέλη ελέγχου:
«1. Καταβολή τέλους στάθμευσης που υπολείπεται του κανονικού.
2. Έγκυρο εισιτήριο στάθμευσης το οποίο δεν είναι ορατό στο παρμπρίζ.
3. Αδυναμία ελέγχου του εισιτηρίου στάθμευσης, για παράδειγμα, σε περίπτωση που αυτό δεν έχει τοποθετηθεί σωστά.
Οι περιπτώσεις 1 έως 3 έχουν εφαρμογή στην ελεγχόμενη στάθμευση.
4. Απουσία έγκυρου εισιτηρίου στάθμευσης, για παράδειγμα, σε ζώνη στάθμευσης οχημάτων μόνιμων κατοίκων όπου απαιτείται άδεια για τη χρήση συγκεκριμένων θέσεων στάθμευσης.
5. Στάθμευση σε θέση που προορίζεται μόνο για οχήματα ατόμων με αναπηρίες. Στην περίπτωση αυτή εισπράττεται τέλος μόνον όταν έχει αναρτηθεί πινακίδα σήμανσης θέσης στάθμευσης για οχήματα ατόμων με αναπηρίες, ανεξαρτήτως του αν πρόκειται για δωρεάν ή ελεγχόμενη στάθμευση. Προκειμένου να σταθμεύσει στις θέσεις αυτές, ο οδηγός πρέπει να έχει τοποθετήσει δικαιολογητικό έγγραφο στο παρμπρίζ του.
6. Στάθμευση εκτός των καθορισμένων θέσεων στάθμευσης. Στην περίπτωση αυτή εισπράττεται τέλος ανεξαρτήτως του είδους της θέσης στάθμευσης, εφόσον σχετική πινακίδα αναγράφει ότι η στάθμευση επιτρέπεται μόνον εντός των θέσεων αυτών.
7. Στάθμευση η οποία απαγορεύεται. Εισπράττεται τέλος, για παράδειγμα, σε περίπτωση στάθμευσης σε δίοδο πρόσβασης πυροσβεστών.
8. Αποκλειστικός χώρος στάθμευσης. Η περίπτωση αυτή είσπραξης τέλους αφορά όλα τα είδη θέσεων στάθμευσης για τα οποία απαιτείται στάθμευση σε συγκεκριμένες θέσεις.
9. Απουσία ορατού δίσκου στάθμευσης.
10. Δίσκος στάθμευσης ο οποίος έχει ρυθμιστεί πλημμελώς/υπέρβαση του αναγραφόμενου χρόνου στάθμευσης.
11. Δυσανάγνωστος δίσκος στάθμευσης. Στην περίπτωση αυτή η καταβολή του τέλους επιβάλλεται, για παράδειγμα, σε περίπτωση αποσύνδεσης των δεικτών του δίσκου ή σφάλματος σε ηλεκτρονικό δίσκο.
12. Περισσότεροι του ενός δίσκοι στάθμευσης. Εισπράττεται τέλος όταν ο οδηγός έχει τοποθετήσει περισσότερους δίσκους στάθμευσης στο παρμπρίζ προκειμένου να παρατείνει τη διάρκεια της στάθμευσης.
Στις περιπτώσεις 9 έως 12 εισπράττεται τέλος όταν η στάθμευση είναι δωρεάν για περιορισμένο χρονικό διάστημα, αλλά πρέπει να τοποθετηθεί δίσκος στάθμευσης για να αποδειχθεί το χρονικό σημείο στάθμευσης του οχήματος.
13. Λοιπές περιπτώσεις. Εισπράττεται τέλος και σε περίπτωση παράβασης των κανόνων στάθμευσης οι οποίοι δεν περιγράφονται στα 12 προηγούμενα σημεία. Το σημείο 13 εφαρμόζεται, για παράδειγμα, όταν η στάθμευση παρακωλύει σαφώς την κυκλοφορία. Όταν γίνεται επίκληση του λόγου αυτού για να δικαιολογηθεί η είσπραξη τελών ελέγχου, θα πρέπει να περιγράφεται γραπτώς η παράβαση.»
23. Η προσφυγή την οποία άσκησε η Apcoa κατά της απόφασης αυτής απορρίφθηκε από το Retten i Kolding (πρωτοδικείο του Kolding, Δανία), με απόφαση της 23ης Ιανουαρίου 2017, η οποία επικυρώθηκε από το Vestre Landsret (εφετείο της δυτικής περιφέρειας, Δανία), με απόφαση της 10ης Σεπτεμβρίου 2018.
24. Η Apcoa άσκησε αναίρεση κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του Højesteret (Ανωτάτου Δικαστηρίου, Δανία) ζητώντας, μεταξύ άλλων, από το Υπουργείο Οικονομικών να αναγνωρίσει ότι τα τέλη ελέγχου που εισπράττονται σε περίπτωση μη τήρησης των κανόνων στάθμευσης, στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ των οδηγών και της Apcoa, δεν συνιστούν αντιπαροχή για παρασχεθείσα υπηρεσία υποκείμενη στον ΦΠΑ κατά την έννοια του άρθρου 4, παράγραφος 1, του νόμου περί ΦΠΑ, σε συνδυασμό με το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ.
25. Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι οι διάδικοι διαφωνούν ως προς το ζήτημα αν, υπό το πρίσμα της απόφασης της 3ης Μαρτίου 1994, Tolsma (4), υφίστανται αμοιβαίες παροχές. Το εν λόγω δικαστήριο εκφράζει αμφιβολίες, βάσει της νομολογίας του Δικαστηρίου σχετικά με την έννοια του όρου «παροχή υπηρεσιών», όσον αφορά μια ερμηνεία του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ η οποία θα δικαιολογούσε το συμπέρασμα ότι τα επίμαχα τέλη ελέγχου συνιστούν αμοιβή για παρασχεθείσα υπηρεσία.
26. Το αιτούν δικαστήριο διευκρινίζει ότι, βάσει των στοιχείων της δικογραφίας, οι γερμανικές και οι σουηδικές φορολογικές αρχές καθώς και οι φορολογικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου θεωρούν ότι τα τέλη ελέγχου τα οποία οφείλονται σε περίπτωση παράβασης των όρων στάθμευσης σε ιδιωτική έκταση δεν υπόκεινται στον ΦΠΑ.
27. Υπό τις συνθήκες αυτές, το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το εξής προδικαστικό ερώτημα:
«Έχει το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας [περί ΦΠΑ] την έννοια ότι τα τέλη ελέγχου που εισπράττονται για την παράβαση των κανόνων στάθμευσης σε ιδιωτική έκταση συνιστούν αντιπαροχή για παρασχεθείσα υπηρεσία και ότι, ως εκ τούτου, η πράξη αυτή υπόκειται στον ΦΠΑ;»
28. Γραπτές παρατηρήσεις κατέθεσαν στο Δικαστήριο η Apcoa, η Δανική και η Ιρλανδική Κυβέρνηση καθώς και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
29. Η Apcoa και η Δανική Κυβέρνηση απάντησαν στις γραπτές ερωτήσεις του Δικαστηρίου εντός της ταχθείσας προθεσμίας.
IV. Ανάλυση
30. Με την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί αν η πράξη που συνίσταται στην είσπραξη τελών ελέγχου (5) σε περίπτωση μη τήρησης των όρων στάθμευσης σε ιδιωτικούς χώρους τους οποίους διαχειρίζεται η Apcoa μπορεί να χαρακτηριστεί ως παροχή υπηρεσιών, κατά την έννοια της οδηγίας περί ΦΠΑ.
31. Προκαταρκτικώς, επιβάλλεται η υπόμνηση ορισμένων αρχών.
1. Υπόμνηση των εφαρμοστέων αρχών
32. Πρώτον, όπως έκρινε το Δικαστήριο με την απόφαση της 2ας Ιουνίου 2016, Lajvér (6) :
– μολονότι η οδηγία περί ΦΠΑ προσδίδει στον φόρο αυτό ευρύτατο πεδίο εφαρμογής, στον φόρο αυτόν υπόκεινται μόνον οι δραστηριότητες οι οποίες έχουν οικονομικό χαρακτήρα·
– η έννοια της «οικονομικής δραστηριότητας» καθορίζεται στο άρθρο 9, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας περί ΦΠΑ και περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες του παραγωγού, του εμπόρου ή του παρέχοντος υπηρεσίες, ειδικότερα δε εκείνες που συνεπάγονται την εκμετάλλευση ενσωμάτου ή άυλου αγαθού προς τον σκοπό αντλήσεως εσόδων διαρκούς χαρακτήρα, και
– η έννοια «εκμετάλλευση», κατά το άρθρο 9, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας περί ΦΠΑ, αναφέρεται, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αρχής της ουδετερότητας του κοινού συστήματος περί του φόρου αυτού, σε όλες τις πράξεις, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή τους, που αποσκοπούν στην άντληση εσόδων διαρκούς χαρακτήρα από το οικείο αγαθό.
33. Δεύτερον, κατά το άρθρο 24 της οδηγίας περί ΦΠΑ, ως παροχή υπηρεσιών θεωρείται κάθε πράξη η οποία δεν αποτελεί παράδοση αγαθών.
34. Τρίτον, από πάγια νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι η παροχή υπηρεσιών πραγματοποιείται εξ επαχθούς αιτίας, κατά την έννοια της οδηγίας περί ΦΠΑ, και επομένως είναι φορολογητέα, μόνον αν μεταξύ του παρέχοντος την υπηρεσία και του λήπτη αυτής υφίσταται έννομη σχέση κατά τη διάρκεια της οποίας ανταλλάσσονται αμοιβαίως παροχές, η δε αμοιβή που λαμβάνει ο παρέχων την υπηρεσία συνιστά την πραγματική αντιπαροχή της παρεχόμενης στον λήπτη υπηρεσίας. Τούτο ισχύει όταν υφίσταται άμεση σχέση μεταξύ της παρεχόμενης υπηρεσίας και της λαμβανόμενης αντιπαροχής, οπότε τα ποσά που καταβάλλονται συνιστούν την πραγματική αντιπαροχή της εξατομικευμένης υπηρεσίας η οποία παρέχεται στο πλαίσιο μιας τέτοιας έννομης σχέσης (7).
2. Χαρακτηρισμός των τελών ελέγχου
35. Δεδομένου ότι η διαφορά της κύριας δίκης δεν αφορά τον διαρκή χαρακτήρα των εσόδων της Apcoa από τα τέλη ελέγχου (8), πρέπει να εξεταστούν τα χαρακτηριστικά της παροχής υπηρεσιών καθώς και εκείνα της αντιπαροχής της, λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής πραγματικότητας της επίμαχης πράξης (9).
36. Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι:
– σε αντίθεση με τον τυπικό χαρακτηρισμό των συμβαλλομένων μερών, η συνεκτίμηση της οικονομικής και εμπορικής πραγματικότητας συνιστά θεμελιώδες κριτήριο για την εφαρμογή του κοινού συστήματος ΦΠΑ(10)·
– η έννοια της «παροχής υπηρεσιών» πρέπει να ερμηνεύεται κατά τρόπο ανεξάρτητο από τους σκοπούς και τα αποτελέσματα των οικείων πράξεων (11), και
– το ποσό της αντιπαροχής, και συγκεκριμένα το αν αυτή είναι ίση, ανώτερη ή κατώτερη από τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε ο υποκείμενος στον φόρο στο πλαίσιο της παροχής των υπηρεσιών του, δεν είναι ικανό να επηρεάσει την άμεση σχέση μεταξύ της παρεχόμενης υπηρεσίας και της λαμβανόμενης αντιπαροχής (12).
37. Επομένως, θα εξετάσω διαδοχικά τα ακόλουθα ζητήματα:
– Υφίσταται υπηρεσία;
– Συνιστά το οφειλόμενο ποσό πραγματική αντιπαροχή;
– Υφίσταται άμεση σχέση μεταξύ των δύο αυτών στοιχείων;
1. Υπηρεσία
38. Από την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως προκύπτει ότι η Apcoa ενεργεί ως διαχειριστής ιδιωτικών χώρων στάθμευσης για λογαριασμό ιδιωτών ιδιοκτητών (13).
39. Στο πλαίσιο αυτό, η Apcoa καθορίζει τους όρους χρήσης των χώρων στάθμευσης, οι οποίοι αφορούν ιδίως:
– την απαγόρευση της στάθμευσης χωρίς ειδική άδεια·
– τον μέγιστο χρόνο στάθμευσης·
– το ύψος των τελών στάθμευσης, ή
– την καταβολή ειδικών τελών (14) σε περίπτωση μη τήρησης των κανόνων που διέπουν τη στάθμευση. Εν ολίγοις, τα τέλη αυτά, καλούμενα «τέλη ελέγχου», εισπράττονται σε περίπτωση υπέρβασης του χρόνου στάθμευσης για τον οποίο έχουν καταβληθεί τέλη ή σε περίπτωση απουσίας έγκυρων δικαιολογητικών για τη στάθμευση ή ακόμη σε περίπτωση κακής χρήσης του χώρου ή της θέσης στάθμευσης.
40. Από την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως καθώς και από τις παρατηρήσεις των διαδίκων και των ενδιαφερομένων προκύπτει ότι το βασικό ζήτημα που πρέπει να εξεταστεί είναι αν το σκεπτικό του Δικαστηρίου στην απόφαση της 18ης Ιουλίου 2007, Société thermale d’Eugénie-les-Bains (15), μπορεί να ισχύσει κατ’ αναλογίαν στις επίμαχες πράξεις και, επομένως, αν η περίπτωσή τους πρέπει να διακρίνεται από την περίπτωση την οποία αφορά το σκεπτικό του Δικαστηρίου στην απόφαση MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia.
41. Ειδικότερα, πρέπει τα τέλη ελέγχου να θεωρηθούν ως αποζημίωση, όπως διατείνονται η Apcoa και η Επιτροπή, ή ως αντιπαροχή αυτού που λαμβάνει ο πελάτης, δηλαδή μιας θέσης στάθμευσης του οχήματός του, ανεξαρτήτως των ιδιαίτερων περιστάσεων που αφορούν τους κανόνες στάθμευσης, όπως έκρινε το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο) (16) και υποστηρίζει η Δανική Κυβέρνηση;
42. Συμμερίζομαι τη δεύτερη ανάλυση. Πράγματι, πρώτον, υπενθυμίζω ότι, κατ’ εφαρμογήν της νομολογίας του Δικαστηρίου, ο χαρακτηρισμός των συμβατικών ρητρών κατά το εθνικό αστικό δίκαιο δεν είναι ικανός να παραγάγει δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα αν οι όροι αυτοί δεν αντικατοπτρίζουν πιστά την οικονομική πραγματικότητα της πράξης, πράγμα το οποίο εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει (17).
43. Δεύτερον, φρονώ ότι τα τέλη ελέγχου συνιστούν στοιχεία της αντιπαροχής για τη δυνατότητα που παρέχεται στον πελάτη να σταθμεύσει το όχημά του, και τούτο λόγω των οικονομικής φύσεως στοιχείων που αυτά περιλαμβάνουν.
44. Πράγματι, η Apcoa προτείνει, βάσει διαφόρων πρακτικών ρυθμίσεων, μια υπηρεσία η οποία συνίσταται στη διάθεση χώρων στάθμευσης σε οδηγούς οχημάτων. Προς τούτο, η Apcoa έχει οριοθετήσει θέσεις στάθμευσης και έχει διαθέσει ορισμένες από αυτές αποκλειστικά, για παράδειγμα, σε πελάτες με μειωμένη κινητικότητα. Η παροχή της εν λόγω υπηρεσίας υφίσταται ανεξαρτήτως της συμμόρφωσης ή μη προς τους κανόνες χρήσης της.
45. Συγκεκριμένα, μόλις ένας οδηγός οχήματος εισέρχεται στον χώρο στάθμευσης τον οποίο διαχειρίζεται η Apcoa, έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει θέση στάθμευσης για ορισμένο χρονικό διάστημα.
46. Η υπηρεσία αυτή εμπίπτει στην έννοια της «μίσθωσης» κατά το άρθρο 135, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ, η οποία καλύπτει κάθε οικονομική δραστηριότητα που συνίσταται στην είσπραξη αμοιβής ως αντιπαροχή για τη διάθεση θέσης στάθμευσης οχημάτων, ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος του προσώπου που εκμισθώνει τις θέσεις αυτές ή της ιδιότητάς του ως ιδιοκτήτη (18).
47. Υπό τις συνθήκες αυτές, όταν η Apcoa εισπράττει πρόσθετα τέλη, πρέπει να διερευνηθεί, όσον αφορά την υπαγωγή των τελών αυτών στον ΦΠΑ, κατά πόσον υφίσταται αναλογία με τη λύση την οποία προέκρινε το Δικαστήριο με την απόφαση της 18ης Ιουλίου 2007, Société thermale d’Eugénie-les-Bains (19).
48. Με την απόφαση αυτή, το Δικαστήριο έκρινε ότι «το ποσό που προκαταβάλλεται ως αρραβώνας στο πλαίσιο συμβάσεων παροχής ξενοδοχειακών υπηρεσιών υποκείμενων στον ΦΠΑ και παρακρατούνται από τον έχοντα την εκμετάλλευση ξενοδοχειακής εγκαταστάσεως σε περίπτωση που ο πελάτης κάνει χρήση του δικαιώματός του υπαναχωρήσεως πρέπει να λογίζεται ως κατ’ αποκοπήν αποζημίωση για την καταγγελία της συμβάσεως, καταβαλλόμενη προς αποκατάσταση της ζημίας που προκαλείται λόγω της αδυναμίας του πελάτη να εκπληρώσει την παροχή του και μη συνδεόμενη με την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας και, επομένως, ως μη υποκείμενη στον ΦΠΑ» (20).
49. Το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι «η επίμαχη εν προκειμένω παρακράτηση του [αρραβώνα] αποτελεί [...] συνέπεια της ασκήσεως εκ μέρους του πελάτη του δικαιώματός του υπαναχωρήσεως και αποκαθιστά τη ζημία που υφίσταται ο εν λόγω επαγγελματίας λόγω της υπαναχωρήσεως του πελάτη» (21). Επομένως, σε μια τέτοια περίπτωση, το γεγονός ότι ο πελάτης καταβάλλει αποζημίωση στον ξενοδόχο για αποθετική ζημία οφείλεται στο ότι ο ξενοδόχος δεν μπόρεσε να παράσχει την ξενοδοχειακή υπηρεσία για την οποία είχε κάνει κράτηση ο πελάτης ο οποίος δεν έλαβε, προφανώς, την παροχή αυτή.
50. Ως εκ τούτου, φρονώ ότι η εμβέλεια της απόφασης της 18ης Ιουλίου 2007, Société thermale d’Eugénie-les-Bains (22), πρέπει να περιοριστεί αποκλειστικά στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η αποζημίωση του αντισυμβαλλομένου συνδέεται με την απουσία πράξης, πράγμα το οποίο είναι σύμφωνο προς τις αποφάσεις της 1ης Ιουλίου 1982, BAZ Bausystem (23) (σχετικά με τόκους υπερημερίας), της 29ης Φεβρουαρίου 1996, Mohr (24) (σχετικά με την αποζημίωση λόγω απώλειας δραστηριότητας), ή ακόμη της 18ης Ιανουαρίου 2017, SAWP (25) (σχετικά με τη δίκαιη αποζημίωση προς τους δικαιούχους δικαιωμάτων αναπαραγωγής).
51. Εν προκειμένω, στην περίπτωση των χώρων στάθμευσης που διαχειρίζεται η Apcoa, ο οδηγός, ο οποίος καταβάλλει τέλη ελέγχου, έχει χρησιμοποιήσει θέση ή χώρο στάθμευσης. Το ύψος των τελών προκύπτει από το γεγονός ότι συντρέχουν οι όροι τους οποίους αποδέχθηκε κατά την είσοδό του στον χώρο στάθμευσης.
52. Υπό τις συνθήκες αυτές, φρονώ, όπως και η Δανική Κυβέρνηση, ότι ο συσχετισμός με την απόφαση Vodafone Portugal, η οποία εκδόθηκε μετά την υποβολή της αίτησης προδικαστικής αποφάσεως και την κατάθεση των γραπτών παρατηρήσεων της Apcoa, είναι σκόπιμος, δεδομένου ότι η απόφαση αυτή συμπληρώνει την απόφαση MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia (26) και οδηγεί σε ανάλυση του περιεχομένου της διαφορετική από εκείνη την οποία εκθέτει η εταιρία αυτή με τις γραπτές παρατηρήσεις της.
53. Με την απόφαση Vodafone Portugal, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι:
– «[σ]το πλαίσιο της δραστηριότητάς της, η [Vodafone Portugal – Comunicações Pessoais SA (στο εξής: Vodafone)] συνάπτει με τους πελάτες της συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, ορισμένες από τις οποίες προβλέπουν ειδικές προωθητικές ρήτρες υπό την προϋπόθεση της μη αποχώρησης των αντίστοιχων πελατών από τη σύμβαση για προκαθορισμένη ελάχιστη περίοδο (στο εξής: περίοδος δέσμευσης). Βάσει των ρητρών αυτών, οι πελάτες δεσμεύονται να διατηρήσουν τη συμβατική τους σχέση με τη Vodafone, καθώς και να χρησιμοποιούν τα παρεχόμενα από αυτήν προϊόντα και υπηρεσίες για το εν λόγω χρονικό διάστημα, με αντάλλαγμα ευνοϊκότερους εμπορικούς όρους, ιδίως όσον αφορά το αντίτιμο που καλούνται να καταβάλουν για τις συμφωνηθείσες υπηρεσίες» (27), και
– «[α]ν οι πελάτες δεν τηρήσουν την περίοδο δέσμευσης για λόγους που αφορούν τους ίδιους, υποχρεούνται να καταβάλουν τα προβλεπόμενα από τις συμβάσεις ποσά. Τα ποσά αυτά έχουν ως σκοπό να αποθαρρύνουν τη μη τήρηση της περιόδου δέσμευσης από τους ίδιους πελάτες» (28).
54. Το Δικαστήριο επισήμανε τα ακόλουθα στοιχεία (29):
– «η Vodafone αναλαμβάνει την υποχρέωση να παρέχει στους πελάτες της τις υπηρεσίες που έχουν συμφωνηθεί στις συμβάσεις που έχει συνάψει με αυτούς και υπό τους όρους που διατυπώνονται στις συμβάσεις αυτές», και
– «οι εν λόγω πελάτες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να εξοφλούν τη μηνιαία συνδρομή που προβλέπουν οι εν λόγω συμβάσεις και, ενδεχομένως, άλλα ποσά, τα οποία οφείλουν αν καταγγείλουν τις συμβάσεις αυτές πριν τη λήξη της περιόδου δέσμευσης, για λόγους που αφορούν τους ίδιους».
55. Το Δικαστήριο δέχθηκε ότι, «σε περίπτωση που οι πελάτες αυτοί δεν τηρήσουν την εν λόγω περίοδο δέσμευσης, πρέπει να θεωρηθεί ότι η παροχή υπηρεσιών πραγματοποιήθηκε, εφόσον δόθηκε στους εν λόγω πελάτες η δυνατότητα να επωφεληθούν από τις υπηρεσίες αυτές» (30).
56. Λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής πραγματικότητας των συναλλαγών, το Δικαστήριο έκρινε ότι τα ποσά που οφείλουν οι πελάτες αντιστοιχούν στην ανάκτηση μέρους των εξόδων τα οποία συνδέονται με την παροχή των υπηρεσιών που τους παρείχε η εν λόγω επιχείρηση (31). Τα εν λόγω ποσά αποτελούν μέρος του αντιτίμου της υπηρεσίας την οποίαν ο παρέχων αυτήν δεσμεύθηκε να παράσχει (32) και έχουν ως σκοπό να εξασφαλίσουν στον πάροχο μια ελάχιστη αμοιβή για την παρασχεθείσα υπηρεσία (33).
57. Η ανάλυση αυτή μπορεί, κατά τη γνώμη μου, να εφαρμοστεί στις επίμαχες στην κύρια δίκη πράξεις δεδομένου ότι, όπως και η Δανική Κυβέρνηση, θεωρώ ότι, σε περίπτωση που οφείλονται τέλη ελέγχου, οι χρήστες των χώρων στάθμευσης που διαχειρίζεται η Apcoa έχουν κάνει χρήση θέσης στάθμευσης. Το αντίτιμο για την υπηρεσία αυτή συνδέεται με τον τρόπο χρήσης των χώρων τον οποίο η επιχείρηση δεν είναι σε θέση να ελέγχει.
2. Πραγματική αντιπαροχή
58. Η Apcoa υποστηρίζει ότι τα τέλη ελέγχου δεν συνιστούν αντιπαροχή για παρασχεθείσα υπηρεσία, λόγω του ότι πρόκειται για πάγια τιμή που υπερβαίνει κατά πολύ την αξία της υπηρεσίας της οποίας επωφελείται ο οδηγός. Όπως η Επιτροπή, η εταιρία αυτή υποστηρίζει ότι τα εν λόγω τέλη αποσκοπούν στην επιβολή κύρωσης λόγω παράβασης των όρων χρήσης του χώρου στάθμευσης.
59. Εντούτοις, αφενός, υπενθυμίζω ότι το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι το ποσό της αντιπαροχής δεν ασκεί επιρροή (34). Αφετέρου, δεν μπορεί να προβληθεί ως επιχείρημα το γεγονός ότι η κατ’ αποκοπήν τιμή έχει ως σκοπό να αποτρέψει την εκ μέρους των πελατών παράβαση των κανόνων στάθμευσης δεδομένου ότι, κατά πάγια νομολογία, οι σκοποί και τα αποτελέσματα της επίμαχης πράξης δεν επηρεάζουν τον χαρακτηρισμό της και μόνον η οικονομική πραγματικότητα είναι καθοριστική (35).
60. Εν προκειμένω, είμαι της γνώμης, πρώτον, ότι το ύψος των τελών ελέγχου συνδέεται με την επιλογή του οδηγού που έχει σταθμεύσει το όχημά του στον χώρο στάθμευσης, ο οποίος διατίθεται από την Apcoa, να υπερβεί τον χρόνο χρήσης της θέσης του ή να μη δικαιολογήσει προσηκόντως το δικαίωμά του να χρησιμοποιεί τη θέση αυτή ή ακόμη να σταθμεύσει είτε σε χώρο που δεν προορίζεται για αυτόν είτε αδέξια.
61. Δεύτερον, όσον αφορά την οικονομική πραγματικότητα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η διαμόρφωση του ύψους των τελών ελέγχου λαμβάνει κατ’ ανάγκην υπόψη το υψηλότερο κόστος εκμετάλλευσης των χώρων στάθμευσης. Το εν λόγω επιπρόσθετο κόστος απορρέει από στάθμευση η οποία δεν είναι σύμφωνη με τους συνήθεις όρους χρήσης της παρεχόμενης υπηρεσίας. Με άλλα λόγια, το ύψος της αντιπαροχής έχει ως σκοπό να διασφαλίσει τη συμβατική αμοιβή της Apcoa για παροχή η οποία έγινε υπό όρους για τους οποίους ευθύνεται ο χρήστης και οι οποίοι δεν είναι ικανοί να μεταβάλουν την οικονομική και εμπορική πραγματικότητα της σχέσης της με αυτόν.
62. Συναφώς, επισημαίνω ότι όπως αναφέρεται στην έκθεση του Ιουνίου 2013 σχετικά με την εξασφάλιση μεγαλύτερης προστασίας των καταναλωτών στον τομέα της στάθμευσης, η οποία συντάχθηκε από ομάδα εργασίας του Justitsministeriet (Υπουργείου Δικαιοσύνης, Δανία), και η οποία παρατίθεται από το αιτούν δικαστήριο, «οι εκπρόσωποι της Danske Private Parkeringsselskabers Brancheforening [(δανικής ένωσης επιχειρήσεων ιδιωτικής στάθμευσης)] δήλωσαν στην ομάδα εργασίας ότι η αύξηση σε 590 DKK [των τελών ιδιωτικής στάθμευσης (36)] υπαγορεύτηκε, μεταξύ άλλων, από τη συνεχή αύξηση των διαφόρων δαπανών λειτουργίας μιας επιχείρησης στάθμευσης και από το γεγονός ότι δεν ήταν πλέον δυνατή η εφαρμογή του τιμολογίου τελών του Δημοσίου. Συναφώς, η ένωση αυτή υποστηρίζει, ειδικότερα, ότι το τέλος έπρεπε να αντανακλά την υψηλότερη τιμή της νόμιμης στάθμευσης, ότι οι εταιρίες υπόκεινται στον ΦΠΑ για τα εισπραχθέντα τέλη στάθμευσης και, ότι αντίθετα προς τα τέλη που επιβάλλουν οι δημόσιες αρχές, δεν υπάρχει πιθανότητα να απαιτηθεί η πληρωμή του ιδιοκτήτη στο πλαίσιο της αστικής ευθύνης». Διευκρινίζεται, επίσης, στην εν λόγω έκθεση ότι «το ύψος των ισχυόντων τελών ιδιωτικής στάθμευσης καθορίζεται βάσει υπολογισμών της γενικής εξέλιξης των τιμών και των μισθών και, εξάλλου, εξαρτάται κατά κανόνα από το κόστος και την αγορά» (37).
3. Η σχέση μεταξύ της υπηρεσίας και της πραγματικής αντιπαροχής
63. Πρέπει να υπομνησθεί ότι κατά πάγια νομολογία μια παροχή υπηρεσιών πραγματοποιείται «εξ επαχθούς αιτίας», κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ, και, ως εκ τούτου, είναι φορολογητέα, μόνον αν υφίσταται άμεση σχέση μεταξύ της παρασχεθείσας υπηρεσίας και της ληφθείσας αντιπαροχής (38).
64. Η Apcoa διατείνεται, όπως τόνισε και η Επιτροπή, ότι η εν λόγω άμεση σχέση δεν υφίσταται, λόγω της μη ύπαρξης συγκεκριμένης οικονομικής σχέσης με την αξία της υπηρεσίας στάθμευσης.
65. Εντούτοις, από πάγια νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι άμεση σχέση υφίσταται όταν δύο παροχές εξαρτώνται αμοιβαίως, η δε αμοιβή που λαμβάνει ο παρέχων την υπηρεσία συνιστά την πραγματική αντιπαροχή για την υπηρεσία που παρέχεται στον λήπτη, ήτοι όταν η μία πραγματοποιείται μόνον υπό την προϋπόθεση ότι και η άλλη θα πραγματοποιηθεί, και αντιστρόφως (39).
66. Τούτο συμβαίνει εν προκειμένω. Υφίσταται άμεση σχέση μεταξύ της πραγματοποιηθείσας από τον οδηγό στάθμευσης υπό ειδικές περιστάσεις που καθορίζει η Apcoa και της είσπραξης εκ μέρους της εταιρίας αυτής αυξημένων τελών στάθμευσης.
67. Περαιτέρω, φρονώ ότι η φορολόγηση δεν μπορεί να εξαρτάται από την καλή ή κακή χρήση εκ μέρους του πελάτη της παροχής θέσης ή χώρου στάθμευσης. Δεν μπορεί να καθιερωθεί διαφορετική μεταχείριση, όσον αφορά τον ΦΠΑ, μεταξύ του λήπτη της παροχής υπηρεσίας στάθμευσης ο οποίος καταβάλλει το κανονικό αντίτιμο και του λήπτη που αποδέχεται τη χρήση της με υψηλότερο τίμημα (40).
68. Επομένως, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι τα τέλη ελέγχου που εισπράττονται από την Apcoa συνιστούν την πραγματική αντιπαροχή της υπηρεσίας στάθμευσης την οποία λαμβάνει ο πελάτης υπό συγκεκριμένους όρους που έχει αποδεχθεί και, ως εκ τούτου, τα τέλη αυτά υπόκεινται στον ΦΠΑ.
V. Πρόταση
69. Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο προδικαστικό ερώτημα που υπέβαλε το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο, Δανία) ως εξής:
Το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, έχει την έννοια ότι τα τέλη που εισπράττει μια επιχείρηση ως αντιπαροχή για τη στάθμευση οχημάτων, των οποίων το ύψος καθορίζεται από την ίδια σε συνάρτηση με τους όρους χρήσης του χώρου στάθμευσης, πρέπει να θεωρούνται ως αμοιβή για παροχή υπηρεσιών η οποία πραγματοποιείται εξ επαχθούς αιτίας και υπόκειται, ως τέτοια, στον φόρο αυτόν.
1 Γλώσσα του πρωτοτύπου: η γαλλική.
2 ΕΕ 2006, L 347, σ. 1 (στο εξής: οδηγία περί ΦΠΑ).
3 Στο εξής: νόμος περί ΦΠΑ.
4 C-16/93 (EU:C:1994:80).
5 Στα έγγραφα που υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο, οι εκφράσεις που χρησιμοποιούνται για τον χαρακτηρισμό των τελών αυτών διαφέρουν: «τέλη ελέγχου», «έξοδα ελέγχου», «αυξημένα τέλη στάθμευσης» ή «τέλη στάθμευσης». Η Apcoa διευκρίνισε ότι τα εν λόγω τέλη ελέγχου είναι γνωστά ως «πρόστιμο για στάθμευση». Θα χρησιμοποιήσω τον όρο «τέλη ελέγχου» για λόγους συνέπειας με την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως και το περιεχόμενο των επίσημων εγγράφων που παρατίθενται σε αυτήν.
6 C-263/15 (EU:C:2016:392, σκέψεις 20, 23 και 24). Βλ., επίσης, πρόσφατη υπόμνηση των αρχών αυτών στην απόφαση της 25ης Φεβρουαρίου 2021, Gmina Wrocław (Mετατροπή του δικαιώματος ειδικής μακροχρόνιας επικαρπίας) (C-604/19, EU:C:2021:132, σκέψεις 67 έως 69).
7 Βλ. απόφαση της 21ης Ιανουαρίου 2021, UCMR – ADA (C-501/19, EU:C:2021:50, σκέψη 31 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
8 Συναφώς, η Δανική Κυβέρνηση διευκρίνισε ότι η είσπραξη των εν λόγω αυξημένων τελών στάθμευσης αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του οικονομικού μοντέλου της Apcoa και ότι τα τέλη αυτά αντιστοιχούσαν στο 34 έως 35 % του συνολικού καθαρού κύκλου εργασιών της εταιρίας αυτής, δηλαδή περίπου 10,4 εκατομμύρια ευρώ το 2008 και 11 εκατομμύρια ευρώ το 2009.
9 Βλ. αποφάσεις της 22ας Νοεμβρίου 2018, MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia (C-295/17, στο εξής: απόφαση MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia, EU:C:2018:942, σκέψεις 61 και 62), και της 11ης Ιουνίου 2020, Vodafone Portugal (C-43/19, στο εξής: απόφαση Vodafone Portugal, EU:C:2020:465, σκέψεις 47 έως 49). Όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας J. Kokott με τις προτάσεις της στην υπόθεση Gmina Wrocław (Mετατροπή του δικαιώματος ειδικής μακροχρόνιας επικαρπίας) (C-604/19, EU:C:2020:647, σημείο 35), «[κ]άθε καταβολή δεν συνιστά κατ’ ανάγκην φορολογητέα ανταλλαγή υπηρεσιών».
10 Βλ. αποφάσεις MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia (σκέψη 43 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία), και της 17ης Δεκεμβρίου 2020, Franck (C-801/19, EU:C:2020:1049, σκέψη 43).
11 Βλ. απόφαση MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia (σκέψη 60 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
12 Βλ. απόφαση της 11ης Μαρτίου 2020, San Domenico Vetraria (C-94/19, EU:C:2020:193, σκέψη 29).
13 Οι περιστάσεις αυτές διαφέρουν από τις περιστάσεις τις οποίες έχει εξετάσει το Δικαστήριο σε προηγούμενες υποθέσεις. Πράγματι, όσον αφορά την φορολόγηση των δραστηριοτήτων ενός οργανισμού δημοσίου δικαίου η οποία συνίσταται στο να διαθέτει στους οδηγούς αυτοκινήτων, έναντι χρηματικής αντιπαροχής, θέσεις σταθμεύσεως είτε επί της δημοσίας οδού είτε σε περιφραγμένους χώρους σταθμεύσεως κείμενους σε οικόπεδα της δημοσίας περιουσίας του Δήμου, σε οικόπεδα της ιδιωτικής του περιουσίας ή ακόμη και σε οικόπεδα ανήκοντα σε ιδιώτες, και την υποχρέωση εξέτασης του ζητήματος αν ο οργανισμός αυτός ενεργεί ως φορέας δημοσίας εξουσίας, βλ. απόφαση της 14ης Δεκεμβρίου 2000, Fazenda Pública (C-446/98, EU:C:2000:691, σκέψεις 21 έως 23). Βλ. επίσης, ως παραδείγματα της ποικιλομορφίας των καταστάσεων σε περίπτωση είσπραξης τελών στάθμευσης, απόφαση της 25ης Μαρτίου 2021, Obala i lučice (C-307/19, EU:C:2021:236, σκέψεις 27, 67, 95 και 96), στο πλαίσιο της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις, σχετικά με τη διαχείριση και τη συντήρηση των χώρων στάθμευσης από εταιρία συσταθείσα από Δήμο για τον εν λόγω σκοπό.
14 Με την απάντησή της στη γραπτή ερώτηση του Δικαστηρίου, η Apcoa διευκρίνισε ότι, «[σ]ε περίπτωση υπέρβασης του χρόνου στάθμευσης, εισπράττονται μόνον τέλη ελέγχου».
15 C-277/05 (EU:C:2007:440).
16 Όπως διευκρινίζεται με την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως, όσον αφορά τον φόρο που οφείλει η Apcoa επί των τελών ελέγχου, η Landskatteretten (εθνική φορολογική επιτροπή) συμμορφώθηκε, το 2007 και το 2014, προς την απόφαση που εξέδωσε το αιτούν δικαστήριο στις 12 Απριλίου 1996. Το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο) έκρινε ότι τα αυξημένα τέλη, τα οποία καταβλήθηκαν βάσει οιονεί συμβατικής σχέσης, πρέπει να θεωρούνται αντιπαροχή για παρασχεθείσα υπηρεσία και ότι, ως εκ τούτου, υπόκεινται στον ΦΠΑ, παρά το γεγονός ότι το ποσό των τελών αυτών ήταν πάγιο και κατά πολύ υψηλότερο σε σχέση με το ποσό του συνήθους τέλους στάθμευσης, με σκοπό την αποτροπή της παράτυπης στάθμευσης.
17 Βλ. σημείο 36, πρώτη περίπτωση, των παρουσών προτάσεων. Βλ., επίσης, προτάσεις της γενικής εισαγγελέα J. Kokott στην υπόθεση MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia (C-295/17, EU:C:2018:413, σημείο 34), με τις οποίες επισημαίνεται ότι «δεν ασκεί επιρροή ο τρόπος με τον οποίο το εθνικό δίκαιο αντιμετωπίζει την αποζημίωση. Δεν ασκεί επιρροή βάσει της νομοθεσίας περί ΦΠΑ το αν αυτή θεωρείται ως αξίωση αποζημιώσεως λόγω αδικοπραξίας ή ποινική ρήτρα ή αν χαρακτηρίζεται ως αποζημίωση ή αντιπαροχή».
18 Εξ όσων γνωρίζω, το δικαστήριο έχει εκδώσει μόνο μία απόφαση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 135 της οδηγίας αυτής. Πρόκειται για την απόφαση της 13ης Ιουλίου 1989, Henriksen (173/88, EU:C:1989:329, σκέψη 17), σχετικά με τη μίσθωση χώρων η οποία συνδέεται με μη φορολογητέα μίσθωση. Το Δικαστήριο ερμήνευσε το άρθρο 13, B, στοιχείο βʹ, της έκτης οδηγίας 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 1977, περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών – Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση (ΕΕ ειδ. έκδ. 09/001, σ. 49), του οποίου οι διατάξεις είναι πανομοιότυπες με εκείνες του άρθρου 135 παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, της οδηγίας περί ΦΠΑ (βλ. παράρτημα XII της οδηγίας αυτής).
19 C-277/05 (EU:C:2007:440).
20 Απόφαση της 18ης Ιουλίου 2007, Société thermale d’Eugénie-les-Bains (C-277/05, EU:C:2007:440, σκέψη 36).
21 Απόφαση της 18ης Ιουλίου 2007, Société thermale d’Eugénie-les-Bains (C-277/05, EU:C:2007:440, σκέψη 32).
22 C-277/05 (EU:C:2007:440).
23 222/81 (EU:C:1982:256, σκέψη 8).
24 C-215/94 (EU:C:1996:72, σκέψη 21).
25 C-37/16 (EU:C:2017:22, σκέψη 30).
26 Βλ. υποσημείωση 33 των παρουσών προτάσεων.
27 Απόφαση Vodafone Portugal (σκέψη 18).
28 Απόφαση Vodafone Portugal (σκέψη 19).
29 Απόφαση Vodafone Portugal (σκέψη 37).
30 Απόφαση Vodafone Portugal (σκέψη 41).
31 Απόφαση Vodafone Portugal (σκέψη 38).
32 Απόφαση Vodafone Portugal (σκέψη 39).
33 Βλ. απόφαση Vodafone Portugal (σκέψη 40). Βάσει των διαπιστώσεων στις οποίες προέβη σχετικά με τον υπολογισμό των οφειλομένων ποσών (βλ. σκέψη 34 της απόφασης αυτής), το Δικαστήριο απάντησε στις αμφιβολίες του αιτούντος δικαστηρίου που εκτίθενται στις σκέψεις 26 και 27 της εν λόγω απόφασης ως προς το περιεχόμενο της απόφασης MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia, όπως αυτό προκύπτει από τις εκτιμήσεις του Δικαστηρίου σχετικά με την αντιστοιχία μεταξύ του ποσού που καταβλήθηκε λόγω μη τήρησης της περιόδου δέσμευσης και του ποσού που θα είχε εισπράξει η επιχείρηση εκείνη κατά τη διάρκεια της υπολειπόμενης εν λόγω περιόδου, αν δεν είχε καταγγελθεί η σύμβαση.
34 Βλ. σημείο 36, τρίτη περίπτωση, των παρουσών προτάσεων.
35 Βλ. σημείο 36, δεύτερη περίπτωση, των παρουσών προτάσεων.
36 Ο όρος αυτός που προκύπτει από την παράθεση εκ μέρους του αιτούντος δικαστηρίου της έκθεσης του Ιουνίου 2013 ταυτίζεται με εκείνον των «τελών ελέγχου», βλ. υποσημείωση 5 των παρουσών προτάσεων.
37 Η Δανική κυβέρνηση διευκρίνισε ότι το ύψος των τελών αυτών αυξάνεται σταθερά από το 2009 και ότι όσον αφορά το έτος 2020, το ύψος αυτό είχε καθοριστεί από διάφορες εταιρίες ιδιωτικής στάθμευσης, περιλαμβανομένης της Apcoa, τουλάχιστον σε 750 DKK (περίπου 100 ευρώ).
38 Βλ. σημείο 34 των παρουσών προτάσεων.
39 Βλ. απόφαση της 11ης Μαρτίου 2020, San Domenico Vetraria (C-94/19, EU:C:2020:193, σκέψη 26 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
40 Βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia (σκέψη 47).