Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

Share

Highlight in text

Go

KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI

MAZÁK

ippreżentati fil-15 ta’ Settembru 2011 (1)

Kawża C-427/10

Banca Antoniana Popolare Veneta SpA, li tinkorpora l-Banca Nazionale dell'Agricoltura SpA

vs

Ministero dell’Economia e delle Finanze

u

Agenzia delle Entrate

[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Corte suprema di cassazione (l-Italja)]

“VAT – Taxxa indebitament fatturata u mħallsa – Dritt tal-fornitur tas-servizz li jitlob lill-awtorità tat-taxxa l-ħlas lura tal-VAT indebitament imħallsa – Dritt tal-klijent tas-servizz li jitlob lill-fornitur tas-servizz ir-restituzzjoni ta’ pagament mhux dovut li jirrappreżenta l-VAT indebitament iffatturata – Tibdil fl-interpretazzjoni tad-dispożizzjoni tal-liġi nazzjonali li tipprovdi eżenzjoni mill-VAT – Prinċipji ta’ ċertezza ġuridika u protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi”





 Kuntest fattwali u ġuridiku tal-kawża prinċipali u d-domanda preliminari

1.         Il-każ argumentat quddiem il-qrati Taljani jikkonċerna l-ammonti mħallsa lit-Teżor pubbliku mill-Banca Nazionale dell’Agricoltura SpA (iktar ’il quddiem “BNA”) f’taxxa fuq il-valur miżjud (iktar ’il quddiem “VAT”) fuq ir-remunerazzjonijiet miġbura għall-attività ta’ rkupru ta’ kontribuzzjonijiet konsortili, imwettqa għan-nom ta’ tliet konsorzji ta’ ristrutturazzjoni mill-1984 sal-1994.

2.         F’dak iż-żmien, l-attività tal-irkupru ta’ kontribuzzjonijiet konsortili ma kinitx ikkunsidrata bħala “attività ta’ irkupru ta’ taxxi, inkluż il-pagament tat-taxxa magħmula għan-nom ta’ persuni taxxabbli”, li hija eżenti mill-VAT, taħt l-Artikolu 10(5) tad-Digriet tal-President tar-Repubblika Nru 633 tas-26 ta’ Ottubru 1972, li jistabbilixxi u jirregola t-taxxa fuq il-valur miżjud (2) (iktar ’il quddiem id-“Digriet Presidenzjali Nru 633/72”).

3.         Madankollu, permezz taċ-ċirkolari Nru 52/E tas-26 ta’ Frar 1999, l-awtorità tat-taxxa emendat l-interpretazzjoni oriġinali ta’ din id-dispożizzjoni tad-Digriet Presidenzjali Nru 633/72 billi kkunsidrat li l-kontribuzzjonijiet konsortili kienu ta’ natura fiskali u li, għalhekk, ir-remunerazzjonijiet dovuti mill-konsorzji għandhom ikunu kkunsidrati eżenti mill-VAT. Kif indikat mill-Corte Suprema di Cassazione (l-Italja) fid-deċiżjoni tagħha tar-rinviju, iċ-ċirkulari msemmija rrispondiet għad-direzzjoni l-ġdida tal-ġurisprudenza fir-rigward tan-natura fiskali tal-kontribuzzjonijiet konsortili.

4.         Wara l-bidla fl-interpretazzjoni tal-Artikolu 10(5) tad-Digriet Presidenzjali Nru 633/72, il-konsorzji kkonċernati kienu talbu lil SIFER SpA, suċċessur tal-BNA bħala negozjant tal-irkupru tal-kontribuzzjonijiet konsortili, il-ħlas lura ta’ ammonti mħallsa f’VAT fuq ir-remunerazzjonijiet imħallsin għall-irkupru ta’ kontribuzzjonijiet indebiti fis-sens tal-Artikolu 2033 tal-Kodiċi Ċivili.

5.         Skont id-dritt Taljan, kwistjoni bħal din, jiġifieri t-tilwima bejn il-persuna li ħallset il-VAT, fuq naħa, u l-fornitur tas-servizz li ġabar il-VAT, fuq in-naħa l-oħra, dwar ammont mhux dovut, ma hijiex ikkunsidrata bħala waħda ta’ natura fiskali u għalhekk tidħol fil-kompetenza tal-qrati ċivili. L-eżerċizzju tal-azzjoni għar-restituzzjoni tal-ammont mhux dovut huwa suġġett għall-preskrizzjoni ta’ għaxar snin, skont l-Artikolu 2946 tal-Kodiċi Ċivili.

6.         Waħda mill-konsorzji involuti fetħet kawża kontra SIFER SpA fil-Qorti Ċivili, li awtorizzat is-sejħa ta’ BNA għall-ammonti li jikkonċernawha. Il-qorti kkundannat lil BNA sabiex tħallas is-somma li tikkorrispondi għall-VAT li kienet ġiet iffatturata fuq ir-remunerazzjonijiet imħallsa għall-irkupru ta’ kontribuzzjonijiet, bl-interessi. BNA appellat minn din is-sentenza.

7.         Wara l-azzjoni ċivili, BNA talbet lill-awtorità tat-taxxa rimbors tal-VAT li jikkorrispondi għall-ammont miġbur mill-konsorzji kkonċernati. Fid-dawl tad-deċiżjoni impliċita li ċaħdet din it-talba, BNA ippreżentat tliet rikorsi differenti kontra l-awtorità tat-taxxa.

8.         Kwistjoni bħal din, jiġifieri dik bejn BNA bħala fornitur ta’ servizz għall-ġbir tal-VAT, min-naħa, u l-awtorità tat-taxxa, min-naħa l-oħra, dwar ir-rimbors tal-VAT imħallsa meta mhux dovuta, taqa’ taħt il-kompetenza tal-qrati fiskali. Kif indikat mill-qorti tar-rinviju, is-sors regolatorju tad-dritt għal rimbors jinsab fl-Artikolu 21 tad-dispożizzjonijiet dwar il-każijiet fiskali (id-Digriet Leġiżlattiv Nru 546/92), li jipprovdi fil-paragrafu 2, li “f’nuqqas ta’ dispożizzjonijiet speċifiċi, it-talba għal rimbors ma tistax tiġi ppreżentata aktar tard minn sentejn mid-data tal-ħlas jew mid-data tal-okkorrenza tal-fatt li jagħti lok għal rimbors, jekk din tal-aħħar tiġi wara”.

9.        Għalkemm il-qorti fiskali tal-ewwel istanza laqgħet l-appell ippreżentat minn BNA u kkundannat lill-awtorità tat-taxxa li tirrimborsa l-ammonti kkontestati, il-qorti fiskali tat-tieni istanza, wara li l-awtorità tat-taxxa għaqqdet iż-żewġ appelli, irriformat is-sentenzi tal-ewwel istanza billi nnotat li l-BNA inċaħħdet mid-dritt għal rimbors peress li l-perijodu ta’ sentejn imsemmi fl-Artikolu 21(2) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 546/92 kien skada u rrimarkat li ċ-ċirkulari Nru 52/E tal-awtorità tat-taxxa ma tistax tipprovdi bażi xierqa biex tiġġustifika l-fatt li l-kundizzjonijiet li jirregolaw ir-rikonoxximent tad-dritt għal rimbors jistgħu jiġu sodisfatti.

10.       Filwaqt li bbażat fuq il-fatti u l-liġi kif iddeskrivejthom, il-Corte Suprema di Cassazione, li ddeċiediet l-appell ippreżentat mill-Banca Antoniana Popolare Veneta SpA (iktar ’il quddiem il-“BAPV”), li assorbiet lil BNA, kontra d-deċiżjoni tal-qorti fiskali tat-tieni istanza, iddeċidiet li tressaq quddiem din il-Qorti d-domandi preliminari li ġejjin:

“1)       Il-prinċipji ta’ effettività, ta’ nondiskriminazzjoni u ta’ newtralità fiskali fil-qasam tal-[VAT] jipprekludu leġiżlazzjoni jew prassi nazzjonali li jipprovdi li d-dritt taċ-ċessjonarju/min jirċievi s-servizz għar-rimbors tal-VAT imħallsa inġustament jammonta għad-differenza tad-dritt eżerċitat mid-debitur prinċipali (fornitur tas-servizz), għal dritt ta’ rkupru ta’ pagament oġġettivament mhux dovut skont id-dritt komuni, u li t-terminu previst għaċ-ċessjonarju/min jirċievi s-servizz huwa kunsiderevolment itwal minn dak applikabbli għad-debitur prinċipali, b’mod li t-talba tal-fornitur tas-servizz, ippreżentata meta t-terminu previst għad-debitur prinċipali kien iddekorra, tista’ tagħti lok għall-kundanna tad-debitur prinċipali għar-rimbors, mingħajr ma dan tal-aħħar ikun għadu jista’ jitlob ir-rimbors mingħand l-awtorità tat-taxxa; dan kollu fin-nuqqas ta’ kull dispożizzjoni li tippermetti li jiġu kkoordinati l-proċeduri mibdija jew li jridu jinbdew quddiem id-diversi qrati sabiex jiġu evitati kunflitti jew nuqqas ta’ qbil?

2)       Indipendentement mill-ipoteżi preċedenti, il-prinċipji msemmija iktar ’il fuq huma kompatibbli ma’ prassi jew ġurisprudenza nazzjonali li jippermettu li deċiżjoni li tordna r-rimbors tingħata kontra l-fornitur ta’ servizzi u favur ix-xerrej/min jirċievi s-servizz, meta l-fornitur ma jkunx eżerċita l-azzjoni għar-rimbors quddiem qorti oħra fit-termini imposti fuqu, billi jibbaża ruħu fuq interpretazzjoni ġurisprudenzjali, implementata mill-prassi amministrattiva, li tgħid li t-transazzjoni hija suġġetta għall-VAT?”

 Evalwazzjoni

 Fuq l-ewwel domanda preliminari

11.       Bl-ewwel domanda preliminari, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk liġi nazzjonali, fir-rigward tal-VAT imħallsa lit-Teżor pubbliku li, l-ewwelnett, tagħti drittijiet differenti minn naħa waħda, lill-fornitur tas-servizz bħala suġġett għall-VAT (jiġifieri d-dritt għal rimbors tal-VAT imħallsa lill-awtorità tat-taxxa, fejn it-talba korrespondenti trid tiġi sottomessa fi żmien sentejn mid-data tal-ħlas jew mid-data tal-okkorrenza tal-fatt li jagħti lok għal rimbors) u, min-naħa l-oħra, ix-xerrej tas-servizz bħala individwu li mingħandu tkun inġabret il-VAT (jiġifieri d-dritt għall-irkupru ta’ pagamenti mhux dovuti kontra l-fornitur tas-servizzi, suġġett għal perijodu ta’ għaxar snin), u t-tieni, tagħti ġurisdizzjoni lill-qrati differenti għal kwalunkwe kwistjoni relatata magħha (jiġifieri l-qrati fiskali fil-każ ta’ kwistjoni bejn il-fornitur tas-servizz u l-awtorità tat-taxxa, u l-ġurisdizzjoni ċivili fil-każ ta’ kwistjoni bejn il-kuntrattur tas-servizzi u l-fornitur tas-servizz), hijiex kompatibbli mal-prinċipji ta’ newtralità tal-VAT, ta’ effettività kif ukoll ta’ nondiskriminazzjoni.

12.       Preliminarjament, għandu jiġi rrilevat li kif indikat mill-Corte suprema di cassazione fid-deċiżjoni tar-rinviju tagħha, din il-qorti ma tikkontestax li t-taxxi inkwistjoni kienu indebitament fatturati u mħallsa lit-Teżor pubbliku. Għalhekk, fuq dan il-punt, ma hemm l-ebda nuqqas ta’ qbil bejn din il-qorti u l-qrati ċivili Taljani li ddeċidew li l-azzjoni għall-irkupru ta’ pagament ippreżentat mill-konsorzji kkonċernati kontra BNA. Il-problema mqajma fid-domandi preliminari tikkonċerna d-dritt li jirriżulta, jiġifieri d-dritt għall-irkupru tal-VAT imħallsa indebitament, u speċifikament, il-mod u l-kundizzjonijiet tal-eżerċizzju ta’ tali dritt.

13.      Jiena nqis li jista’ jiġi dedott mill-ġurisprudenza li d-dritt tal-Unjoni jimponi, b’mod ġenerali, fuq l-Istati Membri l-obbligu li jagħmlu possibbli l-irkupru tal-VAT imħallsa indebitament kif ukoll l-eżerċizzju mill-individwi ta’ drittijiet korrispondenti miegħu. Il-Qorti tal-Ġustizzja telqet minn din il-preżunzjoni fil-kawża li wasslet għas-sentenza Schmeink & Cofreth u Strobel meta ddeċidiet dwar l-ammissibbiltà tad-domandi preliminari (3).

14.      Madankollu, is-Sitt Direttiva tal-Kunsill 77/388/KEE, tas-17 ta’ Mejju 1977, fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ - Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud: bażi uniformi ta’ stima (4) ma fiha l-ebda dispożizzjoni dwar l-irkupru tal-VAT imposta bi żball, imbagħad imħallsa lit-Teżor pubbliku.

15.       F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni li tirrileva diversi drabi li minħabba n-nuqqas ta’ leġiżlazzjoni Komunitarja dwar ir-rimbors ta’ taxxi nazzjonali miġbura inġustament, din il-problema issolviet b’modi differenti f’diversi Stati Membri. F’sitwazzjoni bħal din, huwa l-ordinament ġuridiku nazzjonali ta’ kull Stat Membru li għandu jindika l-qrati kompetenti u li jirregola l-modalitajiet proċedurali ta’ rikorsi ġudizzjarji intiżi sabiex jassiguraw il-ħarsien tad-drittijiet li għandhom l-individwi bis-saħħa tad-dritt Komunitarju, sakemm, l-ewwel nett, dawn ir-regoli ma jkunux anqas favorevoli minn dawk li jirregolaw azzjonijiet simili ta’ natura interna (prinċipju ta’ ekwivalenza) u, it-tieni nett, sakemm dawn ir-regoli ma jirrendux l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mill-ordinament ġuridiku Komunitarju prattikament impossibbli jew eċċessivament diffiċli (prinċipju ta’ effettività) (5).

16.       Fuq dan il-punt, għandu jingħad ukoll li wara l-bidliet introdotti mit-Trattat ta’ Liżbona, l-istess obbligu jirriżulta għall-Istati Membri direttament mit-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 19(1) tat-TUE, l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu rimedji neċessarji biex jassiguraw protezzjoni ġudizzjarja effettiva fl-oqsma koperti mid-dritt tal-Unjoni.

17.       Fir-rigward tas-sistema Taljana tar-rimbors tal-VAT imħallsa indebitament, ma hijiex l-ewwel darba li din is-sistema u t-tliet aspetti tagħha kienu s-suġġett ta’ domandi preliminari ppreżentati lill-Qorti tal-Ġustizzja mill-qrati Taljani.

18.       L-ewwel nett, fil-kawża li wasslet għas-sentenza Reemtsma Cigarettenfabriken (6), il-Qorti tal-Ġustizzja eżaminat is-sistema Taljana, fid-dawl tal-prinċipji ta’ newtralità, ta’ effettività u ta’ nondiskriminazzjoni, mill-perspettiva tal-fatt li s-sistema msemmija tipprovdi għall-fornitur tas-servizzi u r-riċevitur tas-servizzi modi differenti biex jinkiseb l-irkupru tal-VAT indebitament imposta u mħallsa. Il-Qorti tal-Ġustizzja finalment ikkonstatat li l-prinċipji msemmija ma jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali li biha l-fornitur tas-servizzi jista’ jitlob rimbors tal-ammonti mħallsa indebitament bħala VAT lill-awtoritajiet tat-taxxa u r-riċevitur tas-servizzi jista’ jressaq azzjoni ta’ dritt ċivili għall-irkupru tal-ammont imħallas indebitament kontra l-fornitur (7).

19.       It-tieni nett, fil-kawża li wasslet għas-sentenza Edis (8), il-Qorti tal-Ġustizzja indirizzat l-aspett l-ieħor tas-sistema Taljana tal-irkupru tal-VAT imħallsa indebitament, jiġifieri għal perjodi differenti ta’ dekadenza jew ta’ preskrizzjoni fil-każ, minn naħa waħda, tat-talba għal rimbors tal-VAT imħallsa indebitament lill-awtoritajiet tat-taxxa u, min-naħa l-oħra, tal-azzjoni għall-irkupru ta’ pagament mhux dovut bejn l-individwi. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li d-dritt Komunitarju ma jopponix li l-leġiżlazzjoni tal-Istat Membru tkun tinkludi, minbarra terminu ta’ preskrizzjoni tad-dritt komuni applikabbli għal azzjonijiet għall-irkupru ta’ pagament mhux dovut bejn l-individwi, modalitajiet partikolari għall-ilmenti u azzjoni legali inqas favorevoli għall-kontestazzjoni ta’ taxxi u impożizzjonijiet oħra (9).

20.       It-tielet nett, fir-rigward tat-tul innifsu tat-terminu ta’ dekadenza għat-talba ta’ rimbors tal-VAT imħallsa indebitament lill-awtorità tat-taxxa, jirriżulta mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li għandu jkun hemm perijodu raġonevoli li jipproteġi kemm lill-persuna taxxabbli kif ukoll lill-awtorità kkonċernata. Fil-fatt, terminu bħal dan ma huwiex ta’ natura li jirrendi prattikament impossibbli jew eċċessivament diffiċili l-eżerċizzju ta’ drittijiet mogħtija mill-ordinament ġuridiku Komunitarju (10). Il-possibbiltà li titressaq talba għal rimbors tal-VAT imħallsa indebitament mingħajr ebda limitu ta’ żmien tmur kontra l-prinċipju ta’ ċertezza legali li jeżiġi li l-pożizzjoni tat-taxxa tal-persuna suġġetta għat-taxxa, fir-rigward tad-drittijiet u l-obbligi tagħhom fil-konfront tal-awtorità tat-taxxa, ma tkunx esposta indefinittivament għar-riskju li tiġi kkontestata (11).

21.      L-evalwazzjoni tan-natura raġonevoli tat-terminu ssir mill Qorti tal-Ġustizzja fuq bażi ta’ każ b’każ. Fir-rigward tat-terminu ta’ dekadenza ta’ sentejn, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat tali terminu bħala raġonevoli fir-rigward tad-dritt għal tnaqqis tal-VAT (12) Fl-opinjoni tieghi, huwa possibbli li tapplika din il-konklużjoni b’analoġija għad-dritt għal rimbors tal-VAT imħallsa indebitament.

22.       Għalhekk jidher li jekk wieħed jibbaża ruħu fuq il-ġurisprudenza msemmija iktar ’il fuq, is-sistema Taljana ta’ rimbors tal-VAT imħallsa indebitament li hija s-suġġett ta’ dawn id-domandi preliminari, hija, bħala tali, ġeneralment kompatibbli mal-prinċipji ta’ effettività, ta’ nondiskriminazzjoni u ta’ newtralità tat-taxxa.

23.       Madankollu, f’dan il-każ, il-bilanċ tas-sistema Taljana kien imfixkel mill-awtorità tat-taxxa, li emendat, permezz ta’ ċirkolari, l-interpretazzjoni tal-Artikolu 10(5), tad-Digriet Presidenzjali Nru 633/72, li jipprovdi eżenzjoni mill-VAT fil-każ ta’ attività ta’ rkupru tat-taxxi. Iċ-ċirkolari kkunsidrat li l-kontribuzzjonijiet konsortili kienu ta’ natura fiskali u, konsegwentement, li r-remunerazzjonijiet riċevuti għall-attivitajiet ta’ rkupru li jirrigwardaw lil dawn tal-aħħar għandhom jiġu kkunsidrati bħala eżenti mill-VAT.

24.       Peress li l-bidla fl-interpretazzjoni msemmija iktar ’il fuq saret wara l-iskadenza tat-terminu ta’ dekadenza stabbilit għall-persuna suġġetta għat-taxxa, f’dan il-każ lill-BNA, dik il-persuna ma setgħetx titlob lill-awtorità tat-taxxa r-rimbors tal-ammont li jikkorrispondi għall-VAT iffatturata u mbagħad imħallsa lit-Teżor pubbliku fuq ir-remunerazzjonijiet imħallsa għall-attività ta’ rkupru ta’ kontribuzzjonijiet konsortili, filwaqt li l-konsorzji, bħala riċevituri ta’ servizz li jikkonsisti f’attività ta’ rkupru ta’ kontribuzzjonijiet konsortili, dejjem setgħu jitolbu lill-BNA il-ħlas lura tal-ammonti inkwistjoni bħala pagament mhux dovut.

25.       Bħala konsegwenza, se tkun il-BNA li ġġorr il-piż tal-VAT minkejja li l-VAT bħala taxxa fuq il-konsum, għandha tiġi sostnuta, b’mod ġenerali, mill-konsumatur finali, f’dan il-każ mill-konsorzji.

26.       Issa, f’dan il-każ, il-BNA ma hijiex il-kawża ta’ din is-sitwazzjoni. Kif indikat il-Corte suprema di cassazione fid-deċiżjoni tar-rinviju tagħha, il-BNA ma għamlet xejn ħlief segwiet prattika amministrattiva u ġudizzjarja eżistenti fil-ħin tal-fatturazzjoni tal-VAT, billi kkunsidrat li l-kontribuzzjonijiet konsortili ma kinux ta’ natura fiskali, li tissuġġerixxi li l-VAT kienet dovuta.

27.       Fil-fatt, xejn ma jindika li l-BNA ma aġixxietx bħala persuna taxxabbli prudenti u infurmata. Konsegwentement, jidher li l-iskadenza tat-terminu ta’ sentejn mill-ħlas tal-VAT stabbilit lill-BNA biex titħalla titlob rimbors tal-ammonti mħallsa indebitament ma hijiex imputabbli lil din tal-aħħar, iżda bil-kontra lill-awtorità tat-taxxa.

28.      Fl-opinjoni tiegħi, f’sitwazzjoni bħal din, huwa neċessarju li jiġi eżaminat jekk il-konsegwenzi, deskritti iktar ’il fuq tat-tibdil tal-interpretazzjoni tal-Artikolu 10(5), tad-Digriet Presidenzjali Nru 633/72 dwar is-sitwazzjoni legali tal-BAPV, li assorbiet lill-BNA, imorrux kontra l-prinċipji ta’ ċertezza legali u ta’ protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi, li huma, skont il-ġurisprudenza stabbilita, parti mis-sistema legali Komunitarja u li, bħala tali, għandhom jiġu osservati mill-istituzzjonijiet Komunitarji, iżda wkoll mill-Istati Membri fl-eżerċizzju tas-setgħat mogħtija lilhom mid-direttivi Komunitarji (13).

29.       Fil-fatt, ma hijiex il-Qorti tal-Ġustizzja li tista’ teżamina jekk leġiżlazzjoni nazzjonali, l-interpretazzjoni tagħha, kif ukoll l-applikazzjoni tagħha humiex konformi mal-prinċipji ta’ ċertezza legali u ta’ protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi. Hija biss il-qorti tar-rinviju li għandha dan ir-rwol. Il-Qorti tal-Ġustizzja, meta tagħti deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, hija biss kompetenti sabiex tagħti lill-qorti tar-rinviju l-elementi kollha ta’ interpretazzjoni li jaqgħu taħt id-dritt Komunitarju li jistgħu jippermettulha li tevalwa din il-konformità (14).

30.       F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-prinċipju ta’ ċertezza legali jeħtieġ, minn naħa, li l-liġijiet ikunu ċari u preċiżi u, min-naħa l-oħra, li l-applikazzjoni tagħhom tkun prevedibbli għas-suġġetti tagħhom. Dan ir-rekwiżit għandu jiġi osservat strettament partikolarment fil-każ ta’ leġiżlazzjoni li tista’ tinvolvi spejjeż finanzjarji, sabiex tippermetti lill-persuni kkonċernati li jsiru jafu bi preċiżjoni l-portata tal-obbligi li din timponi fuqhom (15).

31.       Fl-opinjoni tiegħi, f’dan il-każ, id-dubji ma jaffettwawx il-karattru ċar u preċiż tal-Artikolu 10(5) tad-Digriet Presidenzjali Nru 633/72 li jipprovdi l-eżenzjoni mill-VAT fil-każ ta’ attività ta’ rkupru tat-taxxi, iżda l-prevedibbiltà tal-applikazzjoni tagħha. Nibda mill-premessa li l-applikazzjoni tal-liġi hija marbuta b’mod inseparabbli mal-interpretazzjoni tagħha, li f’dan il-każ ġiet immodifikata mill-awtorità tat-taxxa.

32.       Sabiex tevalwa l-prevedibbiltà tal-interpretazzjoni u tal-applikazzjoni tal-Artikolu 10(5) tad-Digriet Presidenzjali Nru 633/72, il-qorti tar-rinviju għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt mhux biss li l-awtorità tat-taxxa bidlet il-pożizzjoni tagħha dwar l-intaxxar tar-remunerazzjonijiet imħallsa għall-attività tal-irkupru ta’ kontribuzzjonijiet konsortili, iżda wkoll li l-pożizzjoni tal-qrati Taljani dwar dan il-punt kienet qed tinbidel.

33.       Fir-rigward tal-prinċipju ta’ protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi, is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Elmeka (16) tista’ tkun utli għall-qorti tar-rinviju, anki jekk dik is-sentenza tikkonċerna l-aspettattivi leġittimi ta’ persuni taxxabbli fir-rigward ta’ atti ta’ awtoritajiet amministrattivi. Fl-opinjoni tiegħi, il-konklużjonijiet li jirriżultaw minn dik is-sentenza jistgħu jiġu applikati għal kull imġiba tal-awtoritajiet amministrattivi.

34.       Il-qorti tar-rinviju għandha, għalhekk, fl-ewwel lok, tiddetermina jekk l-imġiba tal-awtorità tat-taxxa ħolqitx fil-moħħ ta’ operatur ekonomiku prudenti u informat, aspettattiva raġonevoli, u sussegwentement, jekk ir-risposta għal din il-mistoqsija tkun pożittiva, tistabbilixxi n-natura leġittima ta’ din l-aspettattiva (17).

35.       Waqt is-seduta, ir-rappreżentant tal-gvern Taljan iddikjara f’dan ir-rigward, li l-kwistjoni tal-eżenzjoni mill-VAT tal-attività ta’ rkupru tal-kontribuzzjonijiet konsortili kienet diġà s-suġġett ta’ kontroversja għal ċertu żmien u għalhekk kien impossibbli li jiġi stmat li l-atti tal-awtorità amministrattiva kienu ġġeneraw aspettattivi min-naħa ta’ operatur ekonomiku prudenti u infurmat.

36.      Fl-opinjoni tiegħi dan l-argument ma għandux, bħala tali, ikollu rwol determinanti fl-evalwazzjoni magħmula mill-qorti tar-rinviju. Għandu wkoll jiġi kkunsidrat, l-ewwel nett, it-tul tal-perijodu li matulu kienet fis-seħħ il-prattika amministrattiva u ġudizzjarja inizjali, li tikkonsisti fl-intaxxar tal-attività ta’ rkupru tal-kontribuzzjonijiet konsortili, u t-tieni nett, iż-żmien, meta mqabbel mal-fatti fil-kawża prinċipali, meta bdiet il-kontroversja dwar in-natura tal-kontribuzzjonijiet konsortili.

37.       Fl-aħħar nett, nixtieq inżidu li l-qorti tar-rinviju, fil-kuntest tal-evalwazzjoni tagħha, għandha tieħu inkunsiderazzjoni wkoll id-dritt ta’ proprjetà garantit mill-Artikolu 1 tal-Protokoll Addizzjonali Nru 1 għall-KEDB kif ukoll mill-Artikolu 17 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea li, skont ġurisprudenza stabbilita, tagħmel parti mill-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni. Skont dik il-ġurisprudenza, dan il-prinċipju ma huwiex prerogattiva assoluta, iżda għandu jittieħed inkunsiderazzjoni fir-rigward tar-rwol tiegħu fis-soċjetà. Konsegwentement, jista’ jkun hemm restrizzjonijiet fir-rigward tal-użu tad-dritt ta’ proprjetà, bil-kundizzjoni li dawn ir-restrizzjonijiet jissodisfaw effettivament għanijiet ta’ interess ġenerali segwiti mill-Unjoni Ewropea u ma jikkostitwixxux, fid-dawl tal-għan tagħhom, intervent żmiżurat u intollerabbli li jikkawża ħsara għas-sustanza nnifisha tad-dritt hekk iggarantit (18).

38.       F’dan il-każ, il-qorti tar-rinviju għandha tevalwa jekk is-sistema Taljana inkwistjoni, speċjalment it-termini differenti ta’ dekadenza jew ta’ preskrizzjoni pprovduti mill-imsemmija sistema, minn naħa waħda, il-BAPV u, min-naħa l-oħra, il-konsorzji li jirrigwardaw l-eżerċizzju tad-drittijiet tagħhom taħt il-VAT mitluba meta ma hijiex dovuta u mbagħad imħallsa lit-Teżor pubbliku, tikkawżawx preġudizzju għad-dritt ta’ proprietà tal-BAPV bħala konsegwenza tal-interpretazzjoni tal-awtorità tat-taxxa li tikkonsisti fit-tibdil tal-interpretazzjoni.

39.       Jekk dan kien il-każ, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tevalwa jekk il-kundizzjonijiet li jirriżultaw mill-ġurisprudenza u msemmija fil-punt 37 ta’ dawn il-konklużjonijiet ġewx sodisfatti.

40.       Minn dak kollu li ntqal, fl-opinjoni tiegħi, ir-risposta tal-Qorti tal-Ġustizzja għall-ewwel domanda għandha tkun fis-sens li l-prinċipji ta’ newtralità, ta’ effettività u ta’ nondiskriminazzjoni ma jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li, fir-rigward tal-VAT imħallsa indebitament lit-Teżor pubbliku, l-ewwel, tagħti drittijiet differenti suġġetti għal terminu ta’ dekadenza u eventwalment ta’ preskrizzjoni differenti, minn naħa waħda, lill-fornitur tas-servizzi bħala persuna taxxabbli għall-VAT u, min-naħa l-oħra, lir-riċevitur tas-servizzi bħala persuna li tintalab tħallas il-VAT u, it-tieni, il-kompetenza attribwita lill-qrati differenti għall-kwistjonijiet eventwali li għandhom x’jaqsmu magħhom, dejjem jekk tali leġiżlazzjoni tkun applikata skont il-prinċipji ta’ ċertezza legali u ta’ protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi kif ukoll b’osservanza tad-dritt tal-proprjetà.

 Fuq it-tieni domanda preliminari

41.      Bit-tieni domanda preliminari, il-Corte suprema di cassazione tixtieq tkun taf jekk il-prinċipji ta’ effettività, ta’ nondiskriminazzjoni u ta’ newtralità fiskali fir-rigward tat-taxxa fuq il-valur miżjud humiex kompatibbli ma’ prassi jew ġurisprudenza nazzjonali li tippermetti li deċiżjoni li tordna r-rimbors tingħata kontra l-fornitur ta’ servizzi u favur min jirċievi s-servizz, meta l-fornitur ma jkunx eżerċita l-azzjoni għar-rimbors quddiem qorti oħra fit-termini imposti fuqu, billi jibbaża ruħu fuq interpretazzjoni ġurisprudenzjali segwita mill-prassi amministrattiva, li tgħid li t-transazzjoni hija suġġetta għall-VAT.

42.       Waqt is-seduta, ir-rappreżentant tal-gvern Taljan talab lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tiddikjara t-tieni domanda inammissibbli minħabba li l-kwistjoni ta’ rimbors tal-VAT inġustament fatturata mill-BNA, jew eventwalment mill-BAPV, li assorbiet il-BNA, ma kinitx is-suġġett tal-kawża prinċipali.

43.       Kif jirriżulta minn ġurisprudenza stabbilita, huma biss il-qrati nazzjonali, li quddiemhom tkun tressqet il-kawża u li jkollhom jassumu r-responsabbiltà għall-eventwali deċiżjoni ġudizzjarja, li għandhom jevalwaw, fid-dawl tal-partikolaritajiet ta’ kull kawża, kemm il-bżonn ta’ deċiżjoni preliminari sabiex ikunu jistgħu jagħtu d-deċiżjoni tagħhom u kif ukoll ir-rilevanza tad-domandi li huma jagħmlu lill-Qorti tal-Ġustizzja. Ir-rifjut ta’ talba mressqa minn qorti nazzjonali hija possibbli biss jekk jidher b’mod manifest li l-interpretazzjoni mitluba tad-dritt Komunitarju ma għandha l-ebda relazzjoni mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali (19).

44.      Fl-opinjoni tiegħi, il-każ jippreżenta sitwazzjoni simili. Għandu jkun rikonoxxut li fil-kawża prinċipali, li fiha tressqu d-domandi preliminari, kien ikkonċernat biss ir-rimbors mill-awtorità tat-taxxa tal-VAT imħallsa indebitament lit-Teżor pubbliku, għaliex il-kwistjoni ta’ rimbors mill-BAPV, li assorbiet lill-BNA, tal-VAT imposta bi żball kienet ġiet deċiża minn qorti Taljana oħra.

45.      Peress li r-risposta tal-Qorti tal-Ġustizzja ma tistax tkun utli sabiex tiġi deċiża l-kawża prinċipali, fl-opinjoni tiegħi l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiddikjara t-tieni domanda magħmula mill-Corte suprema di cassazione bħala inammissibbli.

46.      F’każ li l-Qorti tal-Ġustizzja ma taqbilx mal-opinjoni tiegħi u tiddikjara t-tieni domanda bħala ammissibbli, fl-opinjoni tiegħi r-risposta għall-ewwel domanda li pproponejt lill-Qorti tal-Ġustizzja twieġeb fl-istess ħin għat-tieni domanda, peress li teżamina wkoll is-sistema Taljana tar-rimbors tal-VAT imħallsa indebitament.

 Konklużjoni

47.       Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jiena nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja, l-ewwel, biex tiddikjara t-tieni domanda preliminari magħmula mill-Corte suprema di cassazione inammissibbli u, it-tieni, biex twieġeb għall-ewwel domanda preliminari magħmula minn din il-qorti:

“Il-prinċipji ta’ newtralità, ta’ effettività u ta’ nondiskriminazzjoni ma jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li, fir-rigward tal-VAT imħallsa indebitament lit-Teżor pubbliku, l-ewwel, tagħti drittijiet differenti suġġetti għal terminu ta’ dekadenza u eventwalment ta’ preskrizzjoni differenti, minn naħa waħda, lill-fornitur tas-servizzi bħala persuna taxxabbli għall-VAT u, min-naħa l-oħra, lir-riċevitur tas-servizzi bħala persuna li tintalab tħallas il-VAT u, it-tieni, il-kompetenza attribwita lill-qrati differenti għall-kwistjonijiet eventwali li għandhom x’jaqsmu magħhom, dejjem jekk tali leġiżlazzjoni tkun applikata skont il-prinċipji ta’ ċertezza legali u ta’ protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi kif ukoll b’osservanza tad-dritt tal-proprjetà.”

1 – Lingwa oriġinali: il-Franċiż.

2 – Suppliment ordinarju tal-GURI Nru 292, tal-11 ta’ Novembru 1972.

3 – Sentenza tad-19 ta’ Settembru 2000 (C-454/98, Ġabra p. I-6973, punti 39 u 49).

4 – ĠU L 145, p. 1.

5 – Ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-15 ta’ Settembru 1998, Edis (C-231/96, Ġabra p. I-4951, punti 33 u 34); tal-11 ta’ Lulju 2002, Mark & Spencer (C-62/00, Ġabra p. I-6325, punt 34), u tal-21 ta’ Jannar 2010, Alstom Power Hydro (C-472/08, Ġabra p. I-623, punt 17).

6 – Sentenza tal-15 ta’ Marzu 2007 (C-35/05, Ġabra p. I-2425).

7 – Sentenza Reemtsma Cigarettenfabriken (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 6, punt 42).

8 – Iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna  5.

9 – Sentenza Edis (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 5, punt 37). L-istess osservazzjoni tinsab ukoll, pereżempju, fis-sentenza tad-9 ta’ Frar 1999, Dilexport (C-343/96, Ġabra p. I-579, punt 28).

10 – Ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tas-16 ta’ Diċembru 1976, Rewe-Zentralfinanz u Rewe-Zentral (33/76, Ġabra p. 1989, punt 5); Edis (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 5, punt 35), u kif ukoll is-sentenza tat-30 ta’ Ġunju 2011, Meilicke et (C-262/09, Ġabra p. I-5669, punt 56).

11 – Ara, b’analoġija, is-sentenzi tat-8 ta’ Mejju 2008, Ecotrade (C-95/07 u C-96/07, Ġabra p  I-3457, punt 44) u Alstom Power Hydro (iċċitat fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 5, punt 16).

12 – Ara s-sentenzi Ecotrade (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna11, punt 48) u Alstom Power Hydro (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 5, punt 20).

13 – Ara f’dan is-sens, is-sentenzi tal-14 ta’ Settembru 2006, Elmeka (C-181/04 sa C-183/04, Ġabra p. I-8167, punt 31), u tal-10 ta’ Settembru 2009, Plantanol (C-201/08, Ġabra p. I-8343, punt 43 u l-ġurisprudenza ċċitata).

14 – Ara, f’dan is-sens, is-sentenza Plantanol (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 13, punt 45 u l-ġurisprudenza ċċitata).

15 – Ara, f’dan is-sens, is-sentenzi Plantanol (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 13, punt 46 u l-ġurisprudenza ċċitata), u tat-2 ta’ Diċembru 2009, Aventis Pasteur (C-358/08, Ġabra p. I-11305, punt 47).

16 – Iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 13.

17 – Ara, f’dan is-sens, is-sentenza Elmeka (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 13, punt 32 u l-ġurisprudenza ċċitata).

18 – Ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-3 ta’ Settembru 2008, Kadi u Al Barakaat International Foundation/Il-Kunsill u L-Kummissjoni (C-402/05 P u C-415/05 P, Ġabra p. I-6351, punt 355 u l-ġurisprudenza ċċitata).

19 – Ara, f’dan is-sens, b’mod partikolari, is-sentenzi tas-17 ta’ Mejju 1994, Corsica Ferries (C-18/93, Ġabra p. I-1783, punt 14); tat-18 ta’ Ġunju 1998, Corsica Ferries France (C-266/96, Ġabra p. I-3949, punt 27), u tal-10 ta’ Marzu 2009, Heinrich (C-345/06, Ġabra p. I-1659, punti 36 u 37).