Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

References to this case

Share

Highlight in text

Go

KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI

TRSTENJAK

ippreżentati fit-12 ta’ Jannar 2012 (1)

Kawża C-591/10

Littlewoods Retail Ltd et

vs

Her Majesty's Commissioners of Revenue and Customs

[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-High Court of Justice (England & Wales), Chancery Division (ir-Renju Unit)]

“Rimbors tal-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE — Interessi — Interessi sempliċi — Interessi komposti — Awtonomija proċedurali tal-Istati Membri — Prinċipju ta’ effettività — Prinċipju ta’ ekwivalenza”






I –    Introduzzjoni

1.        Permezz ta’ din id-domanda preliminari tal-High Court of Justice (England & Wales), Chancery Division, il-Qorti tal-Ġustizzja hija adita b’erba’ domandi li jirrigwardaw l-obbligu li jirriżulta mid-dritt tal-Unjoni Ewropea li tirrimborsa l-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE. Il-qorti tar-rinviju tixtieq b’mod partikolari tkun taf jekk, u jekk ir-risposta tkun fl-affermattiv, sa liema punt, Stat Membru li jkun ġabar il-VAT bi ksur tal-liġi tal-UE dwar il-VAT ikun meħtieġ, barra li jirrimborsa l-VAT, iħallas ukoll l-interessi fuq is-somma prinċipali.

II – Il-kuntest ġuridiku

A –    Id-dritt nazzjonali

2.        Il-Value Added Tax Act 1994 (il-Liġi dwar il-VAT tal-1994, iktar ’il quddiem il-‘VATA 1994’) tinkludi dispożizzjonijiet leġiżlattivi nazzjonali li jirrigwardaw l-amministrazzjoni, il-ġbir u l-infurzar tal-VAT, kif ukoll l-appelli li jistgħu jiġu ppreżentati quddiem qorti speċjalizzata.

3.        Jekk persuna taxxabbli tħallas VAT żejda, din tista’, skont it-Taqsima 80 tal-VATA 1994, tagħmel talba biex tirkupra l-ammont żejjed li tkun ħallset. Fir-rigward ta’ dak li hu rilevanti għall-kawża preżenti, it-Taqsima 80 tal-VATA 1994 tipprovdi dan li ġej:

“Il-kreditu għal, jew ir-rimbors ta’, VAT iddikjarata jew imħallsa żejda

(1)   Meta persuna —

(a)      tkun ippreżentat dikjarazzjoni lill-Commissioners tal-VAT tal-UE fir-rigward ta’ perijodu bażi partikolari ta’ kontabbiltà (irrispettivament mid-data li fiha jkun skada), u

(b)      b’dan il-mod, tkun iddikjarat bħala taxxa tal-output ammont li ma kienx dovut bħala taxxa tal-output,

il-Commissioners għandhom l-obbligu li jikkreditaw lil din il-persuna b’dan l-ammont.

[…]

(1B) Meta persuna tkun, fir-rigward ta’ perijodu bażi partikolari ta’ kontabbiltà (irrispettivament mid-data li fiha jkun skada), ħallset lill-Commissioners ammont ta’ VAT li ma kienx VAT dovut lilhom, f’każijiet differenti minn dawk fejn —

(a)      ammont li ma kienx dovut bħala taxxa tal-output kien iddikjarat bħala taxxa tal-output, jew

[…]

il-Commissioners għandhom l-obbligu li jirrimborsaw lil din il-persuna b’dan l-ammont hekk imħallas.

(2)      Il-Commissioners għandhom jikkreditaw jew jirrimborsaw ammont skont din it-taqsima biss jekk issir talba għal dan il-għan.

(2A)      Meta —

(a)      wara talba magħmula skont din it-taqsima bis-saħħa tal-paragrafu (1) jew (1A) imsemmija iktar ’il fuq ammont għandu jiġi kkreditat lil persuna, u

(b)      wara li jkunu ġew paċuti s-somom kollha dovuti taħt jew bis-saħħa ta’ dan l-att, parti minn dan l-ammont jew l-ammont kollu jkun għadu dovut lilha,

il-Commissioners għandhom l-obbligu jħallsu (jew jirrimborsaw) lilha dak li jkun għad fadal minn dan l-ammont.

[…]

(7)      Ħlief skont kif ipprovdut f’din it-taqsima, il-Commissioners ma għandhomx l-obbligu li jikkreditaw jew li jirrimborsaw ammont li jkun ġie ddikjarat jew imħallas lilhom bħala VAT li ma kienx VAT dovuta lilhom.”

4.      Meta talba mressqa taħt it-Taqsima 80 tal-VATA 1994 tintlaqa’, il-persuna taxxabbli tista’ tkun ukoll intitolata għal interessi fuq is-somma mħallsa żejda, ikkalkolati skont id-dispożizzjonijiet tat-Taqsima 78 tal-VATA 1994. Din it-Taqsima 78 tistipula li:

“L-interessi f’ċerti każijiet ta’ żball amministrattiv

(1)      Meta, minħabba żball magħmul mill-Commissioners, persuna tkun —

(a)      iddikjaratilhom ammont bħala taxxa tal-output li ma kienx taxxa tal-output dovut minnha, u minħabba dan, il-Commissioners għandhom, skont it-Taqsima 80(2A), l-obbligu li jħallsu lura (jew jirrimborsaw) ammont lilha, jew

(b)      naqqset milli tagħmel talba għall-kreditu skont it-Taqsima 25 għal ammont li għalih kienet intitolata titlob il-kreditu, u li b’konsegwenza ta’ dan il-Commissioners għandhom l-obbligu li jirrimborsawha, jew

(c)      (f’każ li ma jaqax fl-ambitu tal-paragrafu (a) jew (b) iktar ’il fuq) ħallsithom bħala VAT ammont li ma huwiex dovut bħala VAT u li b’konsegwenza ta’ dan il-Commissioners għandhom konsegwentement l-obbligu jirrimborsawha, jew

(d)      irċeviet tard mingħand il-Commissioners il-ħlas ta’ ammont dovut lilha bħala VAT,

il-Commissioners għandhom, jekk u safejn dawn ma jkunux diġà obbligati jagħmlu hekk skont xi dispożizzjoni oħra, iħallsuha l-interessi fuq dan l-ammont għall-perijodu inkwistjoni, iżda suġġett għad-dispożizzjonijiet segwenti ta’ din it-taqsima.

[…]

(3)      L-interessi skont din it-taqsima għandhom jitħallsu skont ir-rata applikabbli prevista fit-Taqsima 197 tal-Liġi tal-Finanzi tal-1996 [Finance Act 1996]. […]”

III – Il-fatti u d-domandi preliminari

5.     Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali kienu jew għadhom imexxu negozju ta’ bejgħ bieb bieb permezz ta’ katalogu ġewwa r-Renju Unit, fejn il-katalogi jitqassmu u l-prodotti li jidhru fihom jinbiegħu minn grupp ta’ persuni magħrufa bħala “aġenti”. L-aġenti jirċievu kummissjoni fuq bejgħ magħmul minnhom jew permezz tal-intermedjarju tagħhom (iktar ’il quddiem “xiri permezz ta’ terzi”), li setgħu jitħallsu tagħha fi flus kontanti, inaqsuha minn xi xiri li jkunu għamlu, jew jużawha għal xiri fil-futur (b’rata ogħla ta’ kummissjoni).

6.     Fil-kawża prinċipali, huwa paċifiku li bejn l-1973 u Ottubru tal-2004 il-kummissjonijiet fuq ix-xiri permezz ta’ terzi ġew ikklassifikati skorrettament għall-iskopijiet tal-kalkolu tal-VAT kemm skont id-dritt tal-UE kif ukoll skont id-dritt nazzjonali, u li minħabba dan, fir-rigward ta’ ċerti provvisti, l-ammont taxxabbli ġie ffissat żbaljatament ogħla ħafna milli fil-fatt kien, u għalhekk sar ħlas żejjed ta’ VAT.

7.     Minn Ottubru tal-2004, Her Majesty’s Commissioners for Revenue & Customs (iktar ’il quddiem il-“konvenuti fil-kawża prinċipali”) irrimborsaw VAT imħallsa żejda għal madwar GBP 204 774 763 lir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, skont it-Taqsima 80 tal-VATA 1994. Barra minn hekk, il-konvenuti fil-kawża prinċipali ħallsu interessi sempliċi ta’ GBP 268 159 135 skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994.

8.     Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali qed jitolbu li jitħallsu somom oħra li jammontaw għal madwar GBP 1 biljun fit-total. Fil-fehma tagħhom, din is-somma tirrappreżenta l-vantaġġ li bbenefika minnu r-Renju Unit permezz tal-użu tal-ammonti prinċipali ta’ taxxa mħallsa żejda. Permezz ta’ sentenza tad-19 ta’ Mejju 2010, il-qorti tar-rinviju ddeċidiet li, skont id-dritt nazzjonali, u mingħajr riferiment għad-dritt tal-UE, din it-talba għandha tiġi miċħuda.

9.     Minħabba li l-qorti tar-rinviju għandha d-dubji dwar kemm dan ir-riżultat huwa kompatibbli mar-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni Ewropea, hija għamlet id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:

1.      Meta persuna tax[x]abbli tkun ħallset ammont żejjed ta’ VAT, li nġabar mill-Istat Membru bi ksur tar-rekwiżiti tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni Ewropea dwar il-VAT, ir-rimedju pprovdut minn dan l-Istat Membru huwa konformi mad-dritt tal-Unjoni Ewropea jekk ir-rimedju inkwistjoni jikkonsisti (a) fil-ħlas lura [fir-rimbors] tal-ammonti prinċipali mħallsa żejda, u (b) tal-interessi sempliċi fuq dawn l-ammonti skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali, bħat-Taqsima 78 tal-[VATA] 1994?

2.      Jekk le, id-dritt tal-Unjoni Ewropea jitlob li r-rimedju pprovdut mill-Istat Membru jipprovdi (a) il-ħlas lura [ir-rimbors] tal-ammonti prinċipali mħallsa żejda, u (b) il-ħlas ta’ interessi komposti skont il-valur tal-użu tal-ammonti mħallsa żejda lill-Istat Membru u/jew tat-telf tal-valur tal-użu tal-ammont f’idejn il-persuna taxxabbli?

3.      Jekk ir-risposta kemm għall-ewwel domanda u għat-tieni domanda hija fin-negattiv, x’għandu jinkludi r-rimedju li d-dritt tal-Unjoni jitlob lill-Istat Membru jipprovdi, minbarra l-ħlas lura [ir-rimbors] tal-ammonti prinċipali mħallsa żejda, fid-dawl tal-valur tal-użu tal-ammont imħallas żejjed u/jew tal-interessi?

4.      Jekk ir-risposta għall-ewwel domanda hija fin-negattiv, il-prinċipju tad-dritt tal-Unjoni Ewropea tal-effettività jirrikjedi illi Stat Membru ma japplikax restrizzjonijiet tad-dritt nazzjonali (bħat-Taqsimiet 78 u 80 tal-[VATA] 1994) fil-konfront ta’ azzjonijiet jew ta’ rimedji li kieku kienu jkunu disponibbli, fin-nuqqas ta’ dawn ir-restrizzjonijiet, għall-persuna taxxabbli sabiex issostni d-dritt ibbażat fuq id-dritt tal-Unjoni Ewropea stabbilit fir-risposta tal-Qorti tal-Ġustizzja għall-ewwel tliet domandi, jew huwa biżżejjed illi l-qorti nazzjonali ma tapplikax dawn ir-restrizzjonijiet fid-dawl biss ta’ waħda minn dawn l-azzjonijiet jew rimedji?

Liema prinċipji oħra għandhom jiggwidaw lill-qorti nazzjonali sabiex tagħti effett lil dan id-dritt ibbażat fuq id-dritt tal-Unjoni Ewropea b’tali mod illi tikkonforma ruħha mal-prinċipju tad-dritt tal-Unjoni Ewropea ta’ effettività?

IV – Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja

10.   Id-deċiżjoni tar-rinviju tal-4 ta’ Novembru 2010 waslet fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fl-14 ta’ Diċembru 2010. Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, ir-Renju Unit, ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja, ir-Repubblika ta’ Ċipru, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, ir-Repubblika Franċiża, ir-Repubblika tal-Finlandja u l-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw l-osservazzjonijiet bil-miktub tagħhom. Ir-rappreżentanti tar-rikorrenti fil-kawża prinċipali, ir-Renju Unit u l-Kummissjoni pparteċipaw fis-seduta tat-22 ta’ Novembru 2011.

V –    L-argumenti tal-partijiet

A –    L-ewwel, it-tieni u t-tielet domandi preliminari

11.   Fil-fehma tal-Kummissjoni, ir-risposta għall-ewwel, it-tieni u t-tielet domandi għandha tkun fis-sens li meta persuna taxxabbli tkun ħallset VAT żejda li tkun inġabret mill-Istat Membru bi ksur tar-rekwiżiti tal-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-VAT, rimedju li jipprovdi biss għar-rimbors tas-somom prinċipali mħallsa żejda u għall-ħlas tal-interessi sempliċi fuq dawn is-somom huwa konformi mad-dritt tal-UE sa fejn dan ir-rimedju jipprovdi restituzzjoni adegwata jew kumpens adegwat għat-telf fir-rigward tal-użu tal-flus, u sa fejn fid-dritt nazzjonali ma jkun disponibbli ebda rimedju ieħor iżjed ġeneruż fir-rigward ta’ taxxi oħrajn.

12.   Il-Gvernijiet tar-Renju Unit, tar-Repubblika ta’ Ċipru, tar-Repubblika Franċiża u tar-Repubblika Federali tal-Ġermanja jirrispondu għall-ewwel domanda fis-sens li, meta l-VAT tinġabar bi ksur tad-dritt tal-UE, ir-rimedju pprovdut minn Stat Membru li jipprovdi r-rimbors tas-somom prinċipali skont id-dritt nazzjonali hu konsistenti mad-dritt tal-Unjoni Ewropea. Il-Gvern Finlandiż ukoll jirrispondi għall-ewwel domanda f’dan is-sens u jgħid li għandu jittieħed kont tal-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza. Bl-istess mod, il-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi jikkontendi li d-dritt tal-Unjoni Ewropea ma jirrikjedix li l-Istati Membri jħallsu l-interessi komposti f’dak li jirrigwarda r-rimbors tal-VAT miġbur bi ksur tad-dritt tal-UE. Konsegwentement, fil-fehma tal-Gvernijiet tar-Renju Unit, tar-Repubblika ta’ Ċipru, u tal-Gvernijiet tal-Pajjiżi l-Baxxi u tal-Finlandja, ma hemm ebda bżonn li jiġu risposti t-tieni, it-tielet, u r-raba’ domandi.

13.   F’dak li jirrigwarda l-ewwel, it-tieni u t-tielet domandi, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali huma tal-fehma li r-rimedju li għandhom jipprovdu l-Istati Membri fir-rigward tar-rimbors tal-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE għandu jikkumpensa għall-vantaġġ li l-Istat Membru jkun ibbenefika minnu permezz tal-użu tas-somma prinċipali li tkun inġabret bi ksur tad-dritt tal-UE. Huma l-qrati nazzjonali li għandhom jiddeterminaw jekk, barra r-rimbors tas-somma prinċipali mħallsa żejda, ir-rimedju għandux jipprovdi wkoll għall-ħlas ta’ interessi sempliċi, ta’ interessi komposti jew ta’ xi tip ta’ interessi oħra.

B –    Ir-raba’ domanda preliminari

14.   Fil-fehma tar-rikorrenti fil-kawża prinċipali, ir-risposta għar-raba’ domanda għandha tkun fis-sens li restrizzjoni nazzjonali kuntrarja għad-dritt tal-UE tal-eżekuzzjoni ta’ talbiet, bħal dik li tinsab fit-Taqsima 78 u fit-Taqsima 80 tal-VATA 1994, u li tirrigwarda żewġ rimedji nazzjonali differenti, għandha tibqa’ inapplikabbli fir-rigward ta’ dawn iż-żewġ rimedji meta, skont id-dritt nazzjonali, il-persuna intitolata li tirċievi rimbors ikollha l-għażla bejn iż-żewġ rimedji.

15.   Fil-fehma tal-Kummissjoni, ma hemmx lok li tingħata risposta għar-raba’ domanda. Madankollu, li kieku l-Qorti tal-Ġustizzja kellha tiddeċiedi li tirrispondi din id-domanda, din għandha tkun fis-sens li t-Taqsima 78 tal-VATA 1994 ikollha tibqa’ kollha kemm hija inapplikabbli jekk jirriżulta li din tkun inkompatibbli mad-dritt tal-UE.

VI – Evalwazzjoni ġuridika

A –    L-ewwel, it-tieni u t-tielet domandi preliminari

16.   Permezz tal-ewwel, it-tieni u t-tielet domandi preliminari tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja essenzjalment tixtieq tikkjarifika l-mod kif għandhom jitħallsu l-interessi, fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE, lill-persuna responsabbli tħallas il-VAT li tkun intitolata għar-rimbors, fil-każ bħal dak tal-kawża preżenti. Il-qorti tar-rinviju, b’mod partikolari, tistaqsi jekk. minbarra li jipprovdi għar-rimbors tas-somma prinċipali mħallsa żejda, id-dritt nazzjonali għandux jipprovdi wkoll għall-ħlas ta’ interessi “sempliċi” fuq din is-somma (l-ewwel domanda), interessi “komposti” (it-tieni domanda) jew xi interessi oħra li għandhom jiġu ddeterminati b’mod iżjed preċiż mill-Qorti tal-Ġustizzja (it-tielet domanda).

17.   B’interessi “sempliċi” il-qorti tar-rinviju tifhem il-ħlas ta’ interessi mingħajr il-kapitalizzazzjoni tal-pagamenti tal-interessi fir-rigward tal-perijodi ta’ kalkolu preċedenti. Min-naħa l-oħra interessi “komposti” ifissru li l-pagamenti tal-interessi fir-rigward tal-perijodi ta’ kalkolu preċedenti jiġu kkapitalizzati, bir-riżultat li dawn isiru parti mill-bażi għall-istima għal perijodi ta’ kalkolu sussegwenti.

18.   Il-punt ta’ tluq sabiex tingħata risposta għad-domandi preliminari 1 sa 3 hija l-konstatazzjoni li l-kwistjoni ta’ ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE ma kinitx espressament irregolata la mit-Tieni Direttiva dwar il-VAT (2) u lanqas mis-Sitt Direttiva (3).

19.   Barra minn hekk, jeħtieġ li jiġi enfasizzat li r-rikorrenti fil-kawża prinċipali ma għamlu ebda kawża għad-danni abbażi tal-ksur ta’ liġi tal-Unjoni Ewropea mir-Renju Unit (4). Skont il-qorti tar-rinviju, ma huwiex ikkontestat fil-kawża prinċipali li r-rekwiżiti biex tkun tista’ issir kawża għad-danni kontra l-Istat skont id-dritt tal-UE ma ġewx issodisfatti. Għalhekk il-kawża prinċipali tikkonċerna kawżi għall-irkupru tal-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE, li ma jistgħux jitqiesu bħala kawżi għad-danni.

20.   Fid-dawl ta’ dawn il-kjarifiki, ir-risposta għall-ewwel, it-tieni u t-tielet domandi preliminari għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, li tipprovdi li l-Istati Membri għandhom, fil-prinċipju, jirrimborsaw it-taxxi miġbura bi ksur tar-regoli tad-dritt tal-UE (5). Id-dritt riżultanti li persuna taxxabbli tiġi rrimborsata t-taxxi miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE huwa l-konsegwenza ta’ u komplementari għad-drittijiet mogħtija lill-individwi mid-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-UE li jipprojbixxu dawn it-taxxi (6).

21.   Biex legalment jinfurzaw id-drittijiet tagħhom fir-rigward ta’ dawn it-talbiet għar-rimbors li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni Ewropea, il-persuni għandhom jirrikorru għall-qrati nazzjonali (7).

22.   Fin-nuqqas ta’ regoli tal-UE rilevanti, huma wkoll l-Istati Membri li għandhom jistabbilixxu l-modalitajiet proċedurali ddettaljati li jirregolaw it-talbiet għar-rimbors, filwaqt li dejjem josserva l-prinċipji ta’ ekwivalenza u ta’ effettività (8). Kull Stat Membru għandu jaħtar qrati u tribunali kompetenti u jistabbilixxu l-modalitajiet proċedurali ddettaljati li jirregolaw talbiet għar-rimbors, sakemm dawn il-modalitajiet ma jkunux inqas favorevoli minn dawk li jirregolaw kawżi simili ta’ natura domestika (prinċipju ta’ ekwivalenza), u sakemm ma jirrendux prattikament impossibbli jew diffiċli ħafna l-eżerċizzju ta’ drittijiet mogħtija lilu mid-dritt tal-UE (prinċipju ta’ effettività) (9).

23.   Dan id-dover tal-Istati Membri li jistabbilixxu modalitajiet proċedurali li jirregolaw it-talbiet magħmula minn persuni fiżiċi jew ġuridiċi li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni Ewropea, u s-setgħa diskrezzjonali li l-Istati Membri jgawdu minn dan huma tradizzjonalment inklużi fl-espressjoni “awtonomija proċedurali tal-Istati Membri”. Madankollu, din l-espressjoni tikkawża kemmxejn konfużjoni u impreċiżjoni. Filwaqt li l-espressjoni “awtonomija” tidher li tindika li l-Istati Membri għandhom setgħa assoluta ta’ diskrezzjoni meta jkunu qed jistabbilixxu r-regoli proċedurali, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, ma teżistix tali setgħa ta’ diskrezzjoni assoluta bħal din. Fil-fatt, minn naħa, f’dan il-qasam ġurisprudenzjali, il-Qorti tal-Ġustizzja titlaq mill-obbligu għall-Istati Membri, skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea, li jippermetu mill-perspettiva proċedurali l-eżerċizju tad-drittijiet li jirriżultaw mid-dritt tal-UE (10). Minn dan isegwi li d-deċiżjoni jekk għandhomx jiġu pprovduti regoli proċedurali li jikkonċernaw l-eżerċizzju ta’ drittijiet li jirriżultaw mid-dritt tal-UE ma taqax taħt is-setgħa diskrezzjonali tal-Istati Membri. It-tieni nett, is-setgħa diskrezzjonali li jgawdu minnha l-Istati Membri meta jkunu qed jistabbilixxu l-proċeduri u l-modalitajiet proċedurali hija limitata mill-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza.

24.   Għalhekk il-kunċett ta’ awtonomija proċedurali ma jikkonferixxix awtonomija reali lill-Istati Membri, iżda pjuttost ċerta setgħa diskrezzjonali meta jkunu qed jistabbilixxu l-modalitajiet proċedurali tad-drittjiet li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni Ewropea, li l-modalitajiet ta’ eżerċizzju ġuridiku tagħhom ma humiex iffissati fid-dettall minnu (11). Barra minn hekk, fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fuq l-“awtonomija proċedurali” tal-Istati Membri ma baqgħetx limitata għall-aspetti proċedurali. Pjuttost, din testendi wkoll, sa ċertu punt, għall-kontenut tad-drittijiet li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni Ewropea (12), b’tali mod li l-kunċett ta’ awtonomija proċedurali tinkludi ukoll ċerta “awtonomija rimedjali” tal-Istati Membri (13).

25.   Għalkemm il-kunċett ta’ “awtonomija proċedurali tal-Istati Membri” huwa għalhekk impreċiż f’żewġ rigwardi, madankollu l-kunċett sar magħruf sew u stabbilit fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (14). Suġġett għall-preċiżjonijiet magħmula iktar ’il fuq, jien ser inkompli nuża din l-espressjoni iktar ’l isfel.

26.   Fil-kuntest tal-ġurisprudenza tagħha li tirrigwarda l-awtonomija proċedurali tal-Istati Membri, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ħadet bosta deċiżjonijiet dwar il-kwistjoni tal-interessi dovuti fuq somom miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE. Madankollu, f’kull sentenza, hija introduċiet sfumaturi differenti li abbażi tagħhom huwa possibbli li ssir distinzjoni bejn żewġ orjentamenti ġurisprudenzjali.

27.   F’serje ta’ sentenzi minn tal-ewwel — il-biċċa l-kbira antiki — il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-problema dwar il-ħlas tal-interessi fuq somom miġbura bi ksur tad-dritt tal-Unjoni Ewropea kienet tikkostitwixxi problema anċillari li għandha tiġi rregolata mill-qrati nazzjonali. F’dan il-kuntest, huma l-Istati Membri li għandhom b’mod partikolari jirregolaw il-kwistjoni tal-ħlas tal-interessi, inkluż id-data li minnha dawn għandhom jiġu kkalkolati, kif ukoll il-kwistjoni tar-rata tal-interessi. Huwa f’dan is-sens li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet fis-sentenzi Roquette Frères vs Commission (15) u Express Dairy Foods (16). Dan l-orjentament ġurisprudenzjali ġie kkonfermat, fost oħrajn, mis-sentenza Ansaldo Energia (17) u mis-sentenza N (18).

28.   Min-naħa l-oħra f’serje oħra ta’ sentenzi — il-biċċa l-kbira tagħhom iżjed reċenti —, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea, il-persuna taxxabbli għandha d-dritt li titħallas l-interessi fuq it-taxxi imposti bi ksur tad-dritt tal-UE. Dan l-orjentament ġurisprudenzjali ġie introdott bis-sentenza Metallgesellschaft et (19) li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja kellha tittratta każ ta’ ħlas bil-quddiem ta’ taxxa bi ksur tad-dritt tal-UE. F’din is-sentenza, l-ewwel nett il-Qorti tal-Ġustizzja kkonfermat il-ġurisprudenza preċedenti li tipprovdi li huwa d-dritt nazzjonali li għandu jirregola l-kwistjonijiet anċillari kollha relatati mal-irkupru ta’ taxxi indebitament miġbura, bħalma huwa l-ħlas eventwali tal-interessi, inkluż ir-rata tal-interessi u d-data li minnha għandhom jiġu kkalkolati (20). Iżda, hija madankollu ppreċiżat sussegwentement li, fil-każ ta’ ħlas qabel iż-żmien ta’ taxxi bi ksur tad-dritt tal-UE, l-interessi neċessarji għandhom jitħallsu skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea. F’dan ir-rigward, hija sostniet b’mod partikolari li d-dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni Ewropea li tipprekludi l-ħlas qabel iż-żmien ta’ taxxi tagħti lill-persuna taxxabbli d-dritt li tikseb l-interessi akkumulati fuq it-taxxa mħallsa bil-quddiem fir-rigward tal-perijodu ta’ bejn il-ħlas bil-quddiem, bi ksur tad-dritt tal-Unjoni Ewropea, u d-data tal-ħlas, skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea, ta’ dan il-ħlas (21).

29.   Dan l-orjentament ġurisprudenzjali l-ġdid ġie kkonfermat fis-sentenzi Test Claimants in the FII Group Litigation (22) u Test Claimants in the Thin Cap Group Litigation (23). Barra minn hekk, minn dawn iż-żewġ sentenzi jirriżulta b’mod ċar li l-argumenti żviluppati fis-sentenza Metallgesellschaft et fir-rigward ta’ ħlasijiet bil-quddiem ta’ taxxi bi ksur tad-dritt tal-UE jistgħu jiġu applikati wkoll fil-każijiet fejn l-impożizzjoni tat-taxxa kollha kemm hi kienet kontra d-dritt tal-UE. Dan huwa wkoll loġiku. Fil-fatt, sabiex timmotiva d-dritt li jinkisbu interessi li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni minħabba l-ħlas qabel iż-żmien tat-taxxa, bi ksur tad-dritt tal-Unjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja tipproċedi fuq l-konstatazzjoni li, minħabba li kien hemm nuqqas ta’ flus disponibbli wara l-ħlas qabel iż-żmien tat-taxxa, il-persuna taxxabbli sofriet telf li għandu jiġi kkunsidrat bħala ammont miżmum mill-Istat Membru jew imħallas lilha bi ksur tad-dritt tal-UE (24). Minħabba li l-impożizzjoni ta’ taxxi bi ksur tad-dritt tal-UE twassal ukoll għal indisponibbiltà ta’ somom ta’ flus imħallsa sad-data li dawn jiġu rrimborsati, ma hemm ebda raġuni li ssir distinzjoni bejn id-dritt tal-persuna taxxabbli li jirriżulta mid-dritt tal-UE li tikseb interessi fil-kuntest ta’ ħlasijiet qabel iż-żmien li huma kuntrarji għad-dritt tal-UE, u dan l-istess dritt bħal fil-kuntest ta’ ħlasijiet, essenzjalment, kuntrarji għad-dritt tal-UE.

30.   Minn dawn il-kunsiderazzjonijiet jirriżulta li skont il-ġurisprudenza l-iktar reċenti tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-Istati Membri li kienu imponew taxxi bi ksur tad-dritt tal-UE għandhom, fil-prinċipju, kemm jirrimborsaw it-taxxi imposti bi ksur tad-dritt tal-UE, kif ukoll iħallsu l-interessi bħala kumpens għall-fatt li s-somom imħallsa ma kinux baqgħu disponibbli. Għalhekk, il-persuna taxxabbli tgawdi minn dritt għall-irkupru tat-taxxi kif minn dritt għall-ħlas tal-interessi. Dawn id-drittijiet tal-persuna taxxabbli huma bbażati fuq id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-UE li jipprojbixxu t-taxxi imposti inkwistjoni.

31.   Skont il-ġurisprudenza dwar l-awtonomija proċedurali tal-Istati Membri, huma dawn tal-aħħar li għandhom jiddefinixxu l-kontenut tad-dritt li jinkisbu interessi li jirriżulta mid-dritt tal-Unjoni kif ukoll li jistabbilixxu modalitajiet proċedurali tal-eżerċizzju ta’ dan id-dritt. Għalhekk, l-Istati Membri għandhom, filwaqt li josservaw il-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza, jiddeterminaw il-metodi tal-ħlas tal-interessi, inkluż li jiddeċiedu jekk għandux jintervjeni fil-kuntest ta’ sistema ta’ “interessi sempliċi” jew inkella f’dak ta’ sistema ta’ “interessi komposti”.

32.   Mill-ispjegazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju jirriżulta li r-Renju Unit osserva l-obbligu tiegħu, skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea, li jagħti lill-persuna taxxabbli għall-VAT li tkun intitolata għal rimbors tagħha d-dritt għall-ħlas ta’ interessi. Min-naħa l-oħra, huwa kkonstestat il-punt dwar jekk, meta stabbilixxa l-modalitajiet ta’ eżerċizzju ta’ dan id-dritt, ir-Renju Unit kisirx il-prinċipju ta’ effettività jew il-prinċipju ta’ ekwivalenza billi ta biss interessi sempliċi fuq is-somma prinċipali.

33.   Fil-fehma tiegħi, il-prinċipju ta’ effettività ġie osservat.

34.   Skont ġurisprudenza stabbilita, il-prinċipju ta’ effettività jipprojbixxi lil Stat Membru milli jrendi prattikament impossibbli jew eċċessivament diffiċli l-eżerċizzju tad-drittijiet ikkonferiti mill-ordinament ġuridiku tal-UE (25). Fil-kuntest tad-determinazzjoni tal-modalitajiet ta’ eżerċizzju ta’ dritt għall-ħlas ta’ interessi li jirriżulta mid-dritt tal-UE, ma jkunx hemm ksur tal-prinċipju ta’ effettività ħlief meta l-interessi jkunu tant baxxi li, f’dak li jirrigwarda s-sustanza, dan id-dritt jiġi kompromess b’mod serju.

35.   F’dan ir-rigward, mid-digriet tar-rinviju jirriżulta li r-Renju Unit ħallas l-interessi skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994 fuq il-VAT miġbura, bi ksur tad-dritt tal-UE, mir-rikorrenti fil-kawża prinċipali.

36.   L-interessi mħallsa skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994 huma kkalkolati b’riferiment għat-Taqsima 197 tal-Finance Act 1996 (Liġi tal-Finanzi tal-1996) u tal-Air Passenger Duty and Other Indirect Taxes (Interest Rate) Regulations 1998 [Regolament tal-1998 dwar it-taxxa tal-passiġġieri tal-ajru u taxxi oħra indiretti (rata tal-interessi)]. L-effett ġenerali ta’ dawn id-dispożizzjonijiet huwa li, mill-1998, għall-iskopijiet tat-Taqsima 78, ir-rati jiġu ffissati skont metodu li jirreferi għar-rati ta’ self bażi medji ta’ sitt clearing banks; din ir-rata tissejjaħ ir-“rata ta’ referenza”. Fir-rigward tal-perijodi ta’ bejn l-1973 u 1988, ir-rati jinsabu speċifikati fit-Tabella 7 tar-Regolament tal-1988. Ir-rata tal-interessi applikabbli skont it-Taqsima 78 hija r-rata ta’ referenza mnaqqsa b’ 1 %. It-Taqsima 78 tiddefinixxi l-“perijodu applikabbli” li fir-rigward tiegħu huma dovuti interessi. Fil-kawża prinċipali, dan il-perijodu jibda jiddekorri mid-data li fiha l-Commissioners ikunu rċivew il-ħlas żejjed u jintemm fid-data li fiha l-Commissioners jawtorizzaw il-ħlas tal-ammont li fuqu huma dovuti l-interessi.

37.   Skont dawn id-dispożizzjonijiet, ir-Renju Unit irrimborsa lir-rikorrenti fil-kawża prinċipali l-VAT miġbura matul il-perijodu ta’ bejn 1973 u 2004 bi ksur tad-dritt tal-UE, li kien jammonta għal madwar GBP 204 774 763, flimkien mal-interessi sempliċi li ammontaw għal GBP 268 159 135. Għalhekk, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali tħallsu l-interessi sempliċi skont t-Taqsima 78 tal-VATA 1994, li tipprovdi li l-ammont tal-interessi dovuti tul perijodu ta’ madwar 30 sena (GBP 268 159 135) jeċċedu s-somma prinċipali (GBP 204 774 763) b’iżjed minn 25%. Fil-fehma tiegħi, il-modalitajiet ta’ ħlas tal-interessi skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994 jikkonforma sew mal-prinċipju ta’ effettività.

38.   Min-naħa l-oħra ma huwiex faċli li tingħata risposta għad-domanda dwar jekk, fil-każ bħala dak inkwistjoni f’din il-kawża, il-ħlas ta’ interessi sempliċi skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994 jikkonformawx mal-prinċipju ta’ ekwivalenza.

39.   Skont il-ġurisprudenza stabbilita, il-prinċipju ta’ ekwivalenza jirrikjedi li r-regoli kollha applikabbli fil-każ tal-proċeduri ġudizzjarji japplikaw ukoll mingħajr distinzjoni għal dawk il-proċeduri ġudizzjarji li jallegaw ksur tad-dritt tal-Unjoni Ewropea u għal proċeduri ġudizzjarji simili li jallegaw ksur tad-dritt nazzjonali (26). Għall-iskopijiet tal-kawża preżenti, dan ifisser li l-modalitajiet ta’ eżerċizzju tad-dritt għall-ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE ma għandhomx ikunu inqas favorevoli minn dawk tad-drittijiet simili għall-ħlas ta’ interessi li jirriżultaw minn ksur ta’ liġi nazzjonali (iktar ’il quddiem id-“drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi”). F’dan ir-rigward, is-similitudni tad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni bħala bażi ta’ paragun tirrikjedi li, fid-dawl tal-għan u tal-karatteristiċi essenzjali tagħhom, dawn id-drittijiet jistgħu jitqiesu bħala simili (27).

40.   Sabiex tingħata risposta għad-domanda dwar l-osservanza tal-prinċipju ta’ ekwivalenza, il-qorti tar-rinviju, li hija biss għandha konoxxenza diretta tal-modalitajiet tal-ħlas ta’ interessi fil-kuntest ta’ kawża għal ħlas lura kontra l-Istat, għandha għalhekk teżamina jekk il-modalitajiet li, skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994, japplikaw għall-ħlas ta’ interessi fuq VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-Unjoni jikkorrispondux ma’ dawk li japplikaw fil-kuntest tal-eżerċizzju ta’ drittijiet simili ta’ natura interna għall-ħlas ta’ interessi.

41.   F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li l-partijiet f’din il-kawża jiddefinixxu b’mod differenti l-grupp ta’ drittjiet simili ta’ natura interna għall-ħlas ta’ interessi.

42.   Fil-fehma tal-Kummissjoni, fil-kuntest tal-eżami tal-prinċipju ta’ ekwivalenza, għandu jsir paragun bejn l-interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE u dawk dovuti fil-każ ta’ ġbir illegali ta’ taxxi oħrajn. Skont dan l-approċċ, għandhom jiġu pparagunati għalhekk l-interessi dovuti fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE ma’ dawk dovuti skont id-dritt nazzjonali fil-każ ta’ ġbir illegali ta’ taxxi diretti jew indiretti li ma humiex VAT.

43.   Min-naħa tiegħu, il-Gvern tar-Renju Unit isostni li l-interessi dovuti fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE jistgħu jiġu pparagunati biss mal-interessi dovuti fil-każ ta’ ġbir illegali ta’ taxxi indiretti u mhux mal-interessi dovuti fil-każ ta’ ġbir illegali ta’ taxxi diretti.

44.   Min-naħa l-oħra, fil-fehma tal-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi (28), fil-każ bħal dak tal-kawża preżenti, il-prinċipju ta’ ekwivalenza jeħtieġ li t-talbiet għar-rimbors tal-VAT indebitament miġbura għandhom jiġu ttrattati bl-istess mod li jiġi ttrattat rikors ta’ natura nazzjonali għall-irkupru ta’ taxxi jew ta’ tariffi simili. Skont dan l-approċċ, jeħtieġ l-ewwel nett li jiġi ddeterminat liema taxxi u liema ħlasijiet jistgħu jiġu pparagunati mal-VAT. Sussegwentement, jeħtieġ li jiġu pparagunati l-modalitajiet ta’ ħlas ta’ interessi fil-każ ta’ ġbir illegali ta’ tali taxxi u ħlasijiet ma dawk eżistenti fil-qasam tal-VAT.

45.   F’dan ir-rigward il-Gvern Franċiż (29) jirreferi għall-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tipprovdi li modalità nazzjonali ta’ rimbors josserva l-prinċipju ta’ ekwivalenza peress li huwa japplika mingħajr distinzjoni għar-rikorsi bbażati fuq il-ksur tad-dritt tal-Unjoni Ewropea u għal dawk ibbażati fuq il-ksur tad-dritt nazzjonali, għal dak li jikkonċerna l-istess tip ta’ taxxa.

46.   Dawn l-osservazzjonijiet differenti tal-Kummissjoni, tal-Gvern tar-Renju Unit u tal-Gvernijiet tal-Pajjiżi l-Baxxi u ta’ Franza juru ċar li, fil-każ bħal dak tal-kawża prinċipali, jista’ jkun diffiċli ħafna li jiġu ddeterminati b’mod konkret id-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi.

47.   Biex tidentifika drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi, il-qorti tar-rinviju għandha titlaq minn elementi essenzjali tad-dritt għall-ħlas ta’ interessi fuq VAT miġbura illegalment li jirriżulta mid-dritt tal-Unjoni. Fi kwalunkwe każ, id-drittjiet li jinkisbu interessi fuq taxxi indiretti miġbura bi ksur tad-dritt nazzjonali huma simili. Min-naħa l-oħra, ma tistax tingħata risposta in abstracto għad-domanda dwar jekk, fil-każ bħal dak ta’ din il-kawża, id-drittijiet għall-ħlas ta’ interessi fuq ħlasijiet jew taxxi diretti miġbura bi ksur tad-dritt nazzjonali jistgħux ukoll jitqiesu bħala drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi (30). Sa fejn din il-kwistjoni titqajjem de facto fil-kawża prinċipali fil-kuntest tal-eżami tal-prinċipju ta’ ekwivalenza, il-qorti tar-rinviju jkollha tagħmel domanda preliminari motivata ġdida biex tkun tista’ tiġi kkjarifikata aħjar is-similitudni tad-drittjiet rilevanti ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi.

48.   Fil-każ li, fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, l-qorti tar-rinviju jkollha finalment tasal għall-konklużjoni li jeżistu diversi drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi li l-modalitajiet tagħhom huma differenti, ma jfissirx madankollu li jkun hemm ksur tal-prinċipju ta’ ekwivalenza minħabba l-fatt biss li l-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE ma jkollhix interessi fuqha skont il-modalitajiet l-iktar vantaġġużi li japplikaw għal dritt jew drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi. Fil-fatt, skont ġurisprudenza stabbilita, il-prinċipju ta’ ekwivalenza ma jistax jiġi interpretat fis-sens li jeħtieġ li l-Istati Membri jestendu s-sistema nazzjonali tagħha l-iżjed regoli favorevoli tagħhom għall-azzjonijiet kollha ppreżentati f’ċertu qasam tal-liġi (31).

49.   Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għall-ewwel, it-tieni u t-tielet domandi għandha tkun fis-sens li, skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea, il-persuna taxxabbli li tkun ħallset ammont żejjed ta’ VAT, miġbura mill-Istat Membru bi ksur tar-rekwiżiti tal-leġiżlazzjoni tal-VAT tal-UE, għandha dritt li tiġi rrimborsata l-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE kif ukoll id-dritt li titħallas l-interessi fuq is-somma prinċipali. Id-domanda dwar jekk is-somma prinċipali għandhiex ikollha interessi fuqha skont sistema ta’ “interessi sempliċi” jew pjuttost skont sistema ta’ “interessi komposti” tikkonċerna l-modalità ta’ eżerċizzju tad-dritt li jinkisbu interessi li jirriżulta mid-dritt tal-Unjoni Ewropea li għandhom jiġu ddeterminati mill-Istati Membri skont il-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza.

B –    Ir-raba’ domanda preliminari

50.   Permezz tar-raba’ domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tikkjarifika x’tip ta’ proċedura għandha tiġi adottata skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea jekk il-ħlas tal-interessi sempliċi, skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994 fuq il-VAT imħallsa żejda matul il-perijodu ta’ bejn 1973 u 2004 ma jissodisfax ir-rekwiżiti li jirriżultaw mill-prinċipju ta’ effettività tad-dritt tal-UE.

51.   Kif diġà għidt, il-ħlas ta’ interessi sempliċi skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994 fuq VAT imħallsa żejda għall-perijodu 1973 u 2004 jissodisfa sew il-prinċipju ta’ effettività. Madankollu, dan ma jfissirx li r-raba’ domanda preliminari għandha tiġi kkunsidrata irrilevanti. Fil-fatt, mill-ispjegazzjonijiet mogħtija mill-qorti tar-rinviju fuq l-oriġini tar-raba’ domanda jirriżulta li minkejja r-riferiment espress għall-prinċipju ta’ effettività, dan jirrigwarda essenzjalment fuq l-effett tal-prinċipju ta’ ekwivalenza.

52.   Sabiex tiftiehem aħjar ir-raba’ domanda preliminari, għandu l-ewwel nett jiġu eżaminati d-diversi azzjonijiet intiżi għall-ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE li qed jiġu ttrattati fil-kawża prinċipali. B’mod partikolari, mid-digriet tar-rinviju jirriżulta li, minbarra d-dritt għal interessi sempliċi skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994, qed jiġu ttrattati żewġ azzjonijiet jew modi ta’ kumpens tad-dritt nazzjonali, jiġifieri, minn naħa l-“mistake-based claim” u l-“Woolwich claim”. Skont il-qorti tar-rinviju, l-applikazzjoni tat-Taqsima 78 tal-VATA 1994 teskludi dawn iż-żewġ azzjonijiet tal-Common Law.

53.   Fil-każ li jirriżulta, fil-kuntest tal-eżami tal-ewwel u t-tielet domandi preliminari, li jkun kuntrarju għad-dritt tal-Unjoni li dawn iż-żewġ azzjonijiet jiġu esklużi minħabba l-applikazzjoni tat-Taqsima 78 tal-VATA 1994, il-qorti tar-rinviju tħalli x’jinftiehem li soluzzjoni konformi mad-dritt tal-UE tista’ tintlaħaq billi r-rikorrenti fil-kawża prinċipali jitħallew jeżerċitaw “Woolwich claim”, filwaqt li tibqa’ tiġi eskluża l-“mistake-based claim”.

54.   F’dan il-kuntest, permezz tar-raba’ domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tista’, fil-każ ta’ nuqqas ta’ konformità kkonstatata fid-dritt tal-Unjoni tat-Taqsimiet 78 u 80 tal-VATA 1994, in-nuqqas ta’ applikazzjoni fir-rigward tal-“Woolwich claim” tar-restrizzjoni li fihom id-dispożizzjonijiet tistax twassal, fil-kawża prinċipali, għall-ħlas ta’ interessi skont id-dritt tal-Unjoni, jew inkella jekk din teskludix l-applikazzjoni ta’ din ir-restrizzjoni fir-rigward tal-azzjonijiet jew modi ta’ kumpens kollha tal-Common Law.

55.   Fl-osservazzjonijiet tagħhom bil-miktub u orali, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali sostnew (32) li l-azzjonijiet tal-Common Law li huma rilevanti fil-kawża prinċipali huma koperti mill-prinċipju ta’ sistema ta’ konkomitanza ta’ rimedji. Minn dawn isegwi li, meta l-kundizzjonijiet kollha huma ssodisfatti, ir-rikorrent jista’ liberament jagħżel li jinvoka liema rimedju jrid. Skont il-Common Law iż-żewġ talbiet (il-“mistake-based claim” u l-“Woolwich claim”) li minnhom jistgħu jagħżlu r-rikorrenti fil-kawża prinċipali, huma suġġetti għal terminu ta’ preskrizzjoni ta’ sitt snin. Fil-każ tal-“Woolwich claim”, dan it-terminu ta’ preskrizzjoni jibda’ jiddekorri mid-data li fiha jsir il-ħlas, filwaqt li fil-każ tal-“mistake-based claim” jibda jiddekorri mid-data li fiha r-rikorrent jista’ jitlob rimbors wara li jiskopri l-illegalità tal-ħlas li għamel jew li fiha seta’, b’attenzjoni raġonevoli, jiskopriha. Minħabba li r-rikorrenti fil-kawża prinċipali jidhrilhom li għamlu t-talbiet tagħhom fi żmien is-sitt snin li bdew jiddekorru mid-data li fiha skoprew l-iżball, għandhom interess partikolari li jinvokaw il-“mistake-based claim” fil-kawża prinċipali.

56.   Sabiex tingħata risposta għar-raba’ domanda, għandu jittieħed kont tal-prinċipju li huma l-Istati Membri li għandhom jiddeterminaw, skont il-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza, il-modalitajiet li jirregolaw il-ħlas tal-interessi fuq taxxi imposti bi ksur tad-dritt tal-UE. F’dan ir-rigward, jien diġà kkonkludejt li l-ħlas ta’ interessi sempliċi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE, stabbiliti mir-Renju Unit fit-Taqsima 78 tal-VAT 1994, jissodisfaw il-prinċipju ta’ effettività (33).

57.   Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tirrispondi, skont il-kriterji msemmija iktar ’il fuq (34), għad-domanda dwar jekk dan il-ħlas ta’ interessi sempliċi skont it-Taqsima 78 tal-VATA 1994 u r-restrizzjoni marbuta mal-eżerċizzju ta’ azzjonijiet ta’ Common Law li hija relatata magħhom humiex konformi mal-prinċipju ta’ ekwivalenza. Fil-kuntest tar-raba’ domanda preliminari, din il-qorti għandha b’mod partikolari tiddetermina jekk persuna taxxabbli li tkun qed titlob il-ħlas lura, flimkien mal-interessi, ta’ taxxi jew ħlasijiet simili miġbura bi ksur tad-dritt nazzjonali tistax liberament tagħżel il-bażi li fuqha tagħmel it-talba għall-interessi skont id-dritt komuni, jew skont kif ikun il-każ, skont id-dispożizzjoni statutorja, u allura tistax — jekk il-kundizzjonijiet kollha meħtieġa jkunu ssodisfatti — tiddeċiedi li tagħżel il-“Woolwich claim”, il-“mistake-based claim” jew azzjoni oħra, u b’hekk, tiddetermina l-modalitajiet li bihom għandu jiġi rregolat il-ħlas tal-interessi.

58.   Fil-każ li l-qorti tar-rinviju tasal għall-konklużjoni li l-modalitajiet tal-ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE huma inqas favorevoli mill-modalitajiet tad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi peress li, bl-għazla tas-sistema tal-azzjonali, il-persuni taxxabbli jistgħu jiddeterminaw it-terminu ta’ preskrizzjoni kif ukoll l-elementi l-oħra ta’dawn id-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali, filwaqt li dan ma huwiex il-każ għal dak li jikkonċerna l-ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-Unjoni, għandhom jiġu applikati l-modalitajiet l-iktar favorevoli li japplikaw għal dawn id-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali anki għall-interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-Unjoni u b’hekk tkun qed tippermetti lill-persuna taxxabbli għażla libera tal-azzjoni.

59.   Sabiex tiġi żgurata l-effikaċja totali tad-dritt tal-Unjoni Ewropea, f’dan il-każ, il-qorti tar-rinviju tkun obbligata, skont il-każ, li teskludi d-dispożizzjonijiet nazzjonali li jostakolaw il-ħlas tal-interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE skont il-modalitajiet l-iżjed favorevoli li japplikaw għad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi u li tapplika d-dispożizzjonijiet nazzjonali li jipprovdu modalitajiet l-iżjed favorevoli ta’ eżerċizzju tad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi għad-drittijieet għall-ħlas ta’ interessi li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni (35). Dan l-obbligu jirriżulta direttament mill-effett dirett u ta’ supremazija (36) tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li minnhom jirriżulta d-dritt għall-ħlas ta’ interessi tal-persuna li għandha tħallas il-VAT u li hi intitolata għar-rimbors.

60.   Madankollu, f’dan il-punt għandu jitfakkar li l-prinċipju ta’ ekwivalenza ma jistax jiġi interpretat fis-sens li jirrikjedi lill-Istati Membri jestendu s-sistema nazzjonali tagħhom l-iżjed favorevoli tagħhom għal azzjonijiet simili li jirrigwardaw il-ħlas tal-interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE (37). Jekk allura jkollu jirriżulta li l-persuni taxxabbli li huma intitolati għar-rimbors jistgħu jiddeterminaw it-terminu ta’ preskrizzjoni u l-modalitajiet l-oħra relatati mal-ħlas tal-interessi biss fir-rigward ta’ ċerti drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi, filwaqt li dan ma huwiex il-każ fir-rigward ta’ drittijiet oħrajn simili ta’ natura nazzjonali, l-Istat Membru jista’ wkoll ma jippermettix l-għażla libera ta’ azzjoni fir-rigward tal-ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE.

61.   Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għar-raba’ domanda preliminari għandha tkun fis-sens li, jekk il-qorti tar-rinviju jkollha tikkonkludi li l-modalitajiet, inkwistjoni fil-kawża prinċipali, ta’ ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE huma inqas favorevoli minn dawk tad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interess u li għaldaqstant jeżisti minħabba dan ksur tal-prinċipju ta’ ekwivalenza, il-qorti tar-rinviju għandha tinterpreta u tapplika d-dispożizzjonijiet nazzjonali fis-sens li jitħallsu l-interessi fuq VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE skont il-modalitajiet l-iżjed favorevoli li japplikaw għad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi.


VII – Konklużjoni

62.   Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domandi preliminari skont kif ġej:

1)         Skont id-dritt tal-Unjoni Ewropea, il-persuna taxxabbli li tkun ħallset ammont żejjed ta’ VAT, miġbura mill-Istat Membru bi ksur tar-rekwiżiti tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni Ewropea fil-qasam tal-VAT, għandha d-dritt li tiġi rrimborsata tal-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-Unjoni kif ukoll id-dritt li titħallas l-interessi fuq is-somma prinċipali. Il-kwistjoni dwar jekk l-interessi fuq is-somma prinċipali għandhomx jitħallsu skont sistema ta’ “interessi sempliċi” jew pjuttost skont sistema ta’ “interessi komposti” tikkonċerna l-modalitajiet ta’ eżerċizzju tad-dritt li jinkisbu l-interessi li jirriżulta mid-dritt tal-Unjoni, għandhom jiġu ddeterminati mill-Istati Membri skont il-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza.

2)         Jekk il-qorti tar-rinviju tikkonkludi li modalitajiet, inkwistjoni fil-kawża prinċipali, ta’ ħlas ta’ interessi fuq il-VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-Unjoni huma inqas favorevoli minn dawk tad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi u li għalhekk teżisti minħabba dan il-fatt ksur tal-prinċipju ta’ ekwivalenza, il-qorti tar-rinviju għandha tinterpreta u tapplika d-dispożizzjonijiet nazzjonali fis-sens li jitħallsu l-interessi fuq VAT miġbura bi ksur tad-dritt tal-UE skont il-modalitajiet l-iżjed favorevoli li japplikaw għad-drittijiet simili ta’ natura nazzjonali għall-ħlas ta’ interessi.

1 —      Lingwa oriġinali: il-Ġermaniż.

2 —      It-Tieni Direttiva tal-Kunsill 67/228/KEE, tal-11 ta’ April 1967, fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ — Struttura u modalitajiet ta’ applikazzjoni tas-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud ĠU L 71, p. 1303).

3 —      Is-Sitt Direttiva tal-Kunsill 77/388/KEE, tas-17 ta’ Mejju 1977, fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ — Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud: bażi uniformi ta’ stima (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 1, p. 23).

4 —      Skont ġurisprudenza stabbilita, id-dritt tal-Unjoni ma tipprekludix li kawża għad-danni bbażata fuq il-ksur tad-dritt tal-Unjoni Ewropea tista’ tiġi eżerċitata parallellament ma’ kawża għall-irkupru ta’ pagament mhux dovut; ara s-sentenza tal-20 ta’ Ottubru 2011, Danfoss u Sauer-Danfoss (C-94/10, Ġabra p. I-9963) , punt 32).

5 —      Ara s-sentenzi tal-15 ta’ Settembru 2011, Accor (C-310/09, Ġabra p. I-8115) punt 71); tat-2 ta’ Ottubru 2003, Weber’s Wine World et (C-147/01, Ġabra I-11365, punt 93); u tat-8 ta’ Marzu 2001, Metallgesellschaft et (C-397/98 u C-410/98, Ġabra I-1727, punt 84).

6 —      Ara s-sentenzi Danfoss u Sauer-Danfoss (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 4, punt 20); tas-6 ta’ Settembru 2011, Lady & Kid et (C-398/09, Ġabra p. I-7375, punt 17); tat-28 ta’ Jannar 2010, Direct Parcel Distribution Belgium (C-264/08, Ġabra I-731, punt 45); tal-14 ta’ Jannar 1997, Comateb et (C-192/95 sa C-218/95, Ġabra I-165, punt 20); u tad-9 ta’ Novembru 1983, San Giorgio (199/82, Ġabra 3595 punt 12).

7 —      It-TFUE tagħti lill-individwi d-dritt ta’ rikors dirett lill-Qorti tal-Ġustizzja biss fil-każ ta’ proċeduri speċifiċi ħafna, pereżempju d-dritt ta’ persuni fiżiċi u ġuridiċi li jibdew proċeduri skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, l-Artikolu 268 TFUE jew l-Artikolu 270 TFUE. Ara wkoll fuq dan il-punt Basedow, J., “Der Europäische Gerichtshof und das Privatrecht”, Archiv für die civilistische Praxis, Vol. 210 (2010), p. 157, punti 192 et seq, li jqis il-fatt li l-atturi privati ma jistgħux iressqu t-tilwim tagħhom, li jkun jirriżulta mid-dritt tal-Unjoni Ewropea, quddiem qorti tal-Unjoni Ewropea bħala inkonsistenza inaċċettabbli bejn id-dritt proċedurali tal-UE u d-dritt sostantiv.

8 —      Ara s-sentenzi C-94/10 Danfoss u Sauer-Danfoss (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 4, punt 24); tas-6 ta’ Ottubru 2005, MyTravel (C-291/03 Ġabra I-8477, punt 17); u Weber’s Wine World et (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 5, punt 103).

9 —      Ara s-sentenzi Accor (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 5, punt 79); tat-8 ta’ Lulju 2010, Bulicke (C-246/09, Ġabra p. I-7003, punt 25); tat-13 ta’ Marzu 2007, Test Claimants in the Thin Cap Group Litigation (C-524/04 Ġabra I-2107, punt 111); u tat-12 ta’ Diċembru 2006, Test Claimants in the FII Group Litigation (C-446/04, Ġabra I-11753, punt 203).

10 —      Ara wkoll f’dan ir-rigward is-sentenza tas-16 ta’ Diċembru 1976, Rewe-Zentralfinanz u Rewe-Zentral (33/76, Ġabra p. 1989) li hi meqjusa bħala s-sentenza ewlenija fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fuq l-awtonomija proċedurali tal-Istati Membri. F’din is-sentenza li kienet tittratta l-kompatibbiltà mad-dritt tal-Unjoni Ewropea ta’ termini, previsti mid-dritt nazzjonali li fihom jistgħu jiġu legalment infurzati drittijiet li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja assoċjat il-kunċett ta’ awtonomija proċedurali tal-Istati Membri mal-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri, issa stabbilit fl-Artikolu 4(3) TUE. B’mod partikolari, minn dan il-kunċett hija ddeduċiet li huma l-qrati nazzjonali li huma fdati biex jiżguraw il-ħarsien ġuridiku li ċ-ċittadini jiksbu mill-effett dirett tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni Ewropea. L-għan ta’ dan id-dover tal-Istati Membri huwa li jiġi żgurat l-effett sħiħ tad-dritt tal-Unjoni Ewropea u hu konness mill-qrib mal-prinċipju ta’ ħarsien ġuridiku effettiv u d-dritt fundamentali ta’ rimedju effettiv skont l-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali. F’dak li jirrigwarda l-konnessjoni bejn id-doveri tal-Istati Membri skont l-Artikolu 4 TUE, il-garanzija tal-effett sħiħ tad-dritt tal-Unjoni Ewropea, il-prinċipju ta’ ħarsien ġuridiku effettiv u d-dritt fundamentali għal rimedju effettiv skont l-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, ara s-sentenza tal-15 ta’ April 2008, Impact (C-268/06, Ġabra I-2483, punt 41 et seq).

11 —      Ara, C.N. Kakouris, “Do the Member States possess judicial procedural ‘autonomy’?”, C.M.L.Rev. 1997, p. 1389 et seq. Ara ukoll W. Van Gerven, “Of Rights, Remedies and Procedures”, C.M.L.Rev. 2000, p. 501, 502, li fost affarijiet oħra jipproponi li l-espressjoni “awtonomija proċedurali” tiġi ssostitwita bl-espressjoni “kompetenza proċedurali” tal-Istati Membri. Ara ukoll J. Delicostopoulos, “Towards European Procedural Primacy in National Legal Systems”, ELJ 2003, p. 599 et seq, li f’dan ir-rigward hu favur li jiġu kkombinati l-kompetenza proċedurali nazzjonali u s-supremazija tad-dritt proċedurali tal-UE.

12 —      Ara s-sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adeneler et (C-212/04, Ġabra I-6057, punt 90 et seq), li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja rrikorriet, inter alia, għall-prinċipju ta’ awtonomija proċedurali sabiex tirriżolvi l-kwistjoni dwar liema miżuri u sanzjonijiet għandhom jipprovdu għalihom l-Istati Membri biex ikunu jistgħu jirregolaw il-ksur ta’ drittijiet li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni Ewropea li kienu qed jiġu ttrattati f’dik il-kawża. Ara ukoll is-sentenzi tas-7 ta’ Settembru 2006, Marrosu u Sardino (C-53/04, Ġabra p. I-7213, punt 50 et seq), u Vassallo (C-180/04, Ġabra p. I-7251, punt 35 et seq).

13 —      Ara V. Trstenjak / E. Beysen, “European Consumer Protection Law: Curia semper dabit remedium?”, C.M.L.Rev. 2011, p. 104 et seq.

14 —      Fuq ir-rwol tal-awtonomija proċedurali tal-Istati Membri fis-sistema tad-dritt tal-proċedura ċivili Ewropea, ara G. Wagner, f’Stein/Jonas, Kommentar zur Zivilprozessordnung, Edizzjoni 22, Tübingen 2011, “Einleitung vor Art. 1”, punti 68 et seq.

15 —      Sentenza tal-21 ta’ Mejju 1976, Roquette Frères vs Il-Kummissjoni (26/74, Ġabra p. 677, punt 11 et seq).

16 —      Sentenza tat-12 ta’ Ġunju 1980, Express Dairy Foods (130/79, Ġabra p. 1887, punti 16 et seq).

17 —      Sentenza tal-15 ta’ Settembru 1998, Ansaldo Energia et (C-279/96, C-280/96 u C-281/96, Ġabra p. I-5025, punt 28).

18 —      Sentenza tas-7 ta’ Settembru 2006, N (C-470/04, Ġabra p. I-7409, punt 60).

19 —      Sentenza tat-8 ta’ Marzu 2001, Metallgesellschaft et (C-397/98 u C-410/98, Ġabra p. I-1727).

20 —      Ibidem, punt 86.

21 —      Ibidem, punti 87 u 89.

22 —      Iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 9, punt 202.et seq.

23 —      Iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 9, punt 112.

24 —      Ara s-sentenza Test Claimants in the FII (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 9, punt 205).

25 —      Ara s-sentenza Accor (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 5, punt 79), u tat-30 ta’ Ġunju 2011, Meilicke et (C-262/09, Ġabra p. I-5669, punt 55)

26 —      Ara s-sentenzi tal-15 ta’ April 2010, Barth (C-542/08, Ġabra, p. I-3189, punt 19); tas-26 ta’ Jannar 2010, Transportes Urbanos y Servicios Generales (C-118/08, Ġabra p. I-635, punt 33); u tad-19 ta’ Settembru 2006, i-21 Germany u Arcor (C-392/04 u C-422/04, Ġabra p. I-8559, punt 62).

27 —      Ara s-sentenzi Transportes Urbanos y Servicios Generales (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 26, punt 35); Bulicke (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 9, punt 28); u tas-16 ta’ Mejju 2000, Preston et (C-78/98, Ġabra p. I-3201, punt 49).

28 —      Ara l-osservazzjonijiet bil-miktub tal-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi, punt 21.

29 —      Ara l-osservazzjonijiet bil-miktub tal-Gvern Franċiż, punt 55.

30 —      Ara, f’dan ir-rigward, is-sentenza tal-15 ta’ Marzu 2007, Reemtsma Cigarettenfabriken (C-35/05, Ġabra p. I-2425, punti 43 et seq), fejn, fil-kuntest tal-eżami tan-natura paragunabbli tat-taxxi diretti u indiretti, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet li s-sistema tat-tassazzjoni diretta kollha kemm hi ma hijiex relatata mas-sistema tal-VAT.

31 —      Ara s-sentenzi Bulicke (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 9, punt 27; Transportes Urbanos y Servicios Generales (iċċitata iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 26, punt 34); tad-29 ta’ Ottubru 2009, Pontin (Ġabra p. I-10467, punt 45); u Ansaldo Energia et (iċċitati iktar ’il fuq fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 17, punt 29).

32 —      Ara l-osservazzjonijiet bil-miktub, punti 34 et seq u punti 112 et seq.

33 —      Ara l-punti 33 et seq tal-konklużjonijiet preżenti.

34 —      Ara l-punti 38 et seq tal-konklużjonijiet preżenti.

35 —      Ara s-sentenza tat-8 ta’ Novembru 2005, Leffler (C-443/03, Ġabra p. I-9611, punt 51); tal-14 ta’ Jannar 2010, Kyrian (C-233/08, Ġabra p. I-177, punt 61), u tal-15 ta’ Lulju 2010, Purrucker (C-256/09, Ġabra p. I-7353 , punt 99).

36 —      Ara l-Konklużjonijiet 1/91 tal-14 ta’ Diċembru 1991 (Ġabra p. I-6079, punt 21) u 1/09 tat-8 ta’ Marzu 2011 (Ġabra p. I-2099, punt 65).

37 —      Ara l-ġurisprudenza ċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 31.